"Ο ποιητής πρέπει να είναι επαναστάτης στην τέχνη του, η ίδια η ποίησή του πρέπει να είναι η επανάσταση και όχι το μέσο. Η ποίηση είναι αντι-ιδεολογική, υπηρετεί μόνο την ποίηση. Η ποίηση δεν είναι για την ποίηση, αλλά για τη ζωή, δεν υπερασπίζομαι λαούς, αλλά τον άνθρωπο".
Ο Άδωνης πάντα βρίσκεται στο πλευρό του ανθρώπου. Ουμανιστής και καινοτόμος, συγκαταλέγεται στους μεγαλύτερους ποιητές του αραβικού κόσμου. Επαναστάτης στην ποίησή του, αλλά και από τα πιο ελεύθερα πνεύματα της εποχής μας, παρά τα σχεδόν 90 του χρόνια ταξιδεύει ασταμάτητα. Τον Δεκέμβριο ήταν στην Κίνα, μετά ταξίδεψε στο Μεξικό. Σε ένα μήνα ο σπουδαίος Σύρος ποιητής θα βρίσκεται στην Αθήνα, καθώς το Πανεπιστήμιο Αθηνών στις 5 Μαρτίου τον ανακηρύσσει επίτιμο διδάκτορα του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής. Στην τελετή αναγόρευσής του θα τον παρουσιάσει η Ελένη Κονδύλη, μεταφράστριά του, καθηγήτρια Αραβικού Πολιτισμού και Λογοτεχνίας, ενώ μετά και τη δική του ομιλία, ως δώρο στον ποιητή, θα ακουστούν μελοποιημένα ποιήματα των δυο Ελλήνων φίλων του, του Γιάννη Ρίτσου και του Τίτου Πατρίκιου, αλλά και δικά του ποιήματα.
"Οφειλόμενη τιμή σ' αυτόν τον σπουδαίο ποιητή" λέει η μεταφράστριά του για την απόφαση του ΕΚΠΑ να τον τιμήσει. "Είναι ένας ανατρεπτικός ποιητής, βαθιά ουμανιστής, αντικομφορμιστής αλλά και υπονομευτής κάθε είδους εφησυχασμού". Η Ελένη Κονδύλη, που έχει την τύχη να συνομιλεί συχνά μαζί του, ενίοτε να τον συναντάει, δεν κρύβει τον θαυμασμό της για την επιδραστικότητα του έργου, την ευρύτητα του πνεύματός, την ειλικρίνεια και τη γενναιοδωρία αυτού του σπουδαίου ποιητή. "Το άγνωστο και η ου-τοπία είναι κάθε φορά ο σταθμός του Άδωνη στον χώρο και τον χρόνο" λέει. "Ο κόσμος της ποίησης και της φιλοσοφίας είναι ο κόσμος των γραμμάτων του". Και η γλώσσα του "απόλυτα προσεκτική στη λεπτομέρεια, ώστε κάθε αποκλίνουσα διαφορά από τον κώδικα της κλασικής αραβικής γλώσσας να είναι σημαντικά φορτισμένη. Είναι βαθύς γνώστης και φιλόσοφος της γλώσσας".
Γεννημένος σε ένα χωριό της Λαοδικείας στη Συρία, το 1930, από Αλαουίτικη οικογένεια γεωργών, ο Αλί Άχμαντ Σαΐντ Εσμπέρ, όπως είναι το πραγματικό του όνομα, επέλεξε το ψευδώνυμο Άδωνης που παραπέμποντας ευθέως στην ελληνική μυθολογία επισημαίνει την οικουμενικότητα της δημιουργίας. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Δαμασκού και υπήρξε εκδότης των περιοδικών “Shi‘r” (Ποίηση) και “Mawaqif” (Θέσεις). Το 1970, αντικαθεστωτικός ων, βρέθηκε στον Λίβανο όπου έζησε και δίδαξε αραβική λογοτεχνία.
Το 1985, μεσούντος του εμφυλίου, όταν μια βόμβα εξερράγη στο σπίτι του στη Βηρυτό, εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου και ζει έως σήμερα. Έχει γράψει περισσότερες από 20 ποιητικές συλλογές, που έχουν μεταφραστεί σε όλον σχεδόν τον πλανήτη. Ανάμεσά τους τα "Άσματα του Μιχιάρ του Δαμασκηνού", "Χρόνος, τόποι, δοξαστικά", "Μια εποχή ανάμεσα σε στάχτες και ρόδα", "Χρονικό των κλαδιών", "Ένας τάφος για τη Νέα Υόρκη", "Οι αναλογίες και οι αρχές" αλλά και το τρίτομο "Αλ-Κιτάμπ", μια τοιχογραφία της ιστορίας και της λογοτεχνίας του αραβικού κόσμου.
Η πολύτομη ανθολογία αραβικής ποίησης που εξέδωσε και καλύπτει σχεδόν δύο χιλιετίες ποίησης, κυκλοφορεί συνεχώς από το 1964, ενώ τα δοκίμιά του "Σουφισμός και υπερρεαλισμός", "Αραβική ποιητική", "Το ξίφος και η κάλαμος", "Οι καιροί της ποίησης", " Σταθερό και ασταθές", περιστρέφονται γύρω από την ποίηση, τον πολιτισμό και την πολιτική. Στο βιβλίο "Βία και Ισλάμ" καταγράφεται η συζήτηση του ποιητή με τη Μαροκινή ψυχαναλύτρια και μεταφράστριά του στα γαλλικά Χουρία Αμπντελουάχεντ.
Στο μεταφραστικό του έργο συγκαταλέγονται σχεδόν όλοι οι Γάλλοι του 20ού αιώνα αλλά και η πρώτη ολοκληρωμένη αραβική μετάφραση των "Μεταμορφώσεων" του Οβιδίου. "Μπόλιασε την αραβική ποίηση με τους Γάλλους και τους Αμερικανούς λογοτέχνες" λέει χαρακτηριστικά η Ελένη Κονδύλη.
Συχνά έχει ασκήσει κριτική στον αραβικό πολιτισμό, θεωρώντας, όπως μας λέει η μεταφράστριά του, ότι "βρίσκεται σε βαθιά κρίση και δεν θα την ξεπεράσει αν δεν πάψει να θεωρεί ότι όλες οι απαντήσεις βρίσκονται στην καθεστηκυία, κυρίως θρησκευτική, σκέψη". Ο Δυτικός πολιτισμός τού χρωστάει "την ευρύτητα του πνεύματος που καλλιεργεί στα βιβλία, στη σκέψη και στην ίδια την προσωπικότητά του".
Αριστερός, αν και πολιτικά δεν μπορεί να τον κατατάξει κανείς σε γνωστές νόρμες, γιατί ο Άδωνης είναι "ένα ανήσυχο, ανεξάρτητο πνεύμα, πολύ αυστηρός με τις σημερινές κοινωνίες αλλά και πολύ στοργικός με τους ανθρώπους. Η γραπτή παραγωγή του είναι στρατευμένη στον χώρο της ζωής χωρίς άλλους προσδιορισμούς και περιορισμούς", όπως επισημαίνει η Ελένη Κονδύλη.
Η ποίησή του, σύμφωνα με τη μεταφράστριά του, "είναι πρωτοποριακή γιατί προσπερνάει το παρελθόν και το παρόν. Ανακαλύπτει καινούργιες λέξεις και καινούργιους κόσμους. Γνωρίζει πολύ καλά την κλασική αραβική γλώσσα αλλά τη χρησιμοποιεί για να την παρασύρει σε κάτι εντελώς νέο. Κόβει ακόμα και τις λέξεις στη μέση. Μ' αυτόν τον τρόπο ανανοηματοδοτεί το παραδοσιακό σε κάτι εντελώς πρωτόγνωρο.
Ό,τι αφορά στη γλώσσα του αφορά και στη σκέψη του. Μέσα από τη μουσικότητα του στίχου του παραπέμπει σχεδόν με στοργή στη φύση και βάζει τη φύση να γεννήσει κάτι που κανείς μας δεν το έχει ξαναζήσει. Μας βάζει σε μια διαδικασία αναζήτησης του αγνώστου".
