Με τις δύο δημοσιευμένες από τη Δευτέρα στο ΦΕΚ αποφάσεις του ΚΥΣΟΙΠ και του υπουργού Οικονομικών, τη δημοσιοποίηση του καταλόγου με τα 2.330 ακίνητα που εξαιρούνται από το υπερταμείο και με δρομολογημένη τη νομοθετική ρύθμιση του υπουργείου Πολιτισμού που θωρακίζει θεσμικά την πολιτιστική κληρονομιά στο διηνεκές, η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου ανακοίνωσε και επίσημα την οριστική εξαίρεση των 2.330 ακινήτων από τον κατάλογο των προς μεταβίβαση στο υπερταμείο 10.119 ακινήτων δημοσίου συμφέροντος, κλείνοντας οριστικά αντιπαραθέσεις, αλλά και την "πολιτική και ιδεολογική μηχανή που χτίστηκε" σύμφωνα με την υπουργό γύρω από το θέμα.
Την ώρα που η υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά, ο υφυπουργός Κώστας Στρατής και η γενική γραμματέας Μαρία Βλαζάκη παρουσίαζαν βήμα προς βήμα την ολοκλήρωση των ενεργειών μέχρι να φτάσουμε στην οριστική λήξη του θέματος, κύκλοι του υπουργείου Οικονομικών ανέφεραν ότι "δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως με αριθμό Β57 η απόφαση του υπουργού Οικονομικών για τα 2.330 ακίνητα αρμοδιότητας ΥΠΠΟ, με την οποία τροποποιήθηκε η υπ’ αριθμ. ΥΠΟΙΚ 0004586 ΕΞ 2018/19.6.2018 απόφαση που διαλαμβάνει 10.119 ακίνητα κυριότητας του Ελληνικού Δημοσίου. Στο μεταξύ συνεχίζεται η διαδικασία ταυτοποίησης των ακινήτων της ως άνω απόφασης του υπουργού Οικονομικών για την έκδοση νέων πράξεων εξαιρετέων ακινήτων ανά υπουργείο ή μεμονωμένα, όπου τούτο απαιτείται".
Έτσι τα "εξαιρετέα" ακίνητα αποκτούν τη νομική ιδιότητα των "εξαιρεθέντων", κατεγράφησαν και τακτοποιήθηκαν και θωρακίστηκαν θεσμικά.
Καμιά μεταβίβαση
"Είχαμε διαβεβαιώσει από την αρχή ότι και σύμφωνα με το σύνταγμα τα ακίνητα εξαιρούνται, επομένως δεν βρίσκονται σε διακινδύνευση, παρά τον ηθικό πανικό και την κινδυνολογία που είχε δημιουργήσει ένα κλίμα αναστάτωσης, από μερικές μεριές εντελώς αδικαιολόγητα, από κάποιες άλλες δικαιολογημένα" είπε η υπουργός Πολιτισμού διευκρινίζοντας για την απόφαση του ΚΥΣΟΙΠ ότι "μια μεταβίβαση ολοκληρώνεται με μεταγραφή. Δεν υπάρχει καμιά μεταγραφή, επομένως δεν έχει ολοκληρωθεί η έννοια της μεταβίβασης. Ωστόσο, επειδή είχε χρησιμοποιηθεί στο προηγούμενο ΚΥΣΟΙΠ ο νομικός όρος, ‘μεταβίβαση’, αυτό έπρεπε να ανακληθεί με τη νέα απόφαση, προκειμένου να είναι σαφές".
Σύμφωνα με την υπουργό "το παιχνίδι παίχτηκε γύρω από την εξαίρεση. Χτίστηκε μια ιδεολογική και πολιτική μηχανή. Ποτέ δεν αρνηθήκαμε να δώσουμε τον κατάλογο στη δημοσιότητα" είπε διευκρινίζοντας ότι έπρεπε να ακολουθηθεί μια διαδικασία.
Υπογράμμισε επίσης ότι ο κύκλος αυτής της υπόθεσης κλείνει με την τροπολογία που θα κατατεθεί εντός 15 ημερών στη Βουλή στο νομοσχέδιο για το Ταμείο Αλληλοβοήθειας, καθώς "διαπιστώνουμε ότι είχε νόημα να υπάρξει στον αρχαιολογικό νόμο ώστε να έχουμε μια ακόμα μεγαλύτερη προστασία στα ακίνητα μετά το 1453".
Η τροπολογία, σύμφωνα με τον υφυπουργό, θα προβλέπει ότι και τα μετά το 1453 μνημεία που βρίσκονται στην κυριότητα του Δημοσίου είναι εκτός συναλλαγής. "Συμμεριζόμενοι τις ανησυχίες και απαντώντας στις διαστρεβλώσεις και την υποκριτική κριτική γύρω από το κατά πόσο αυτή η κυβέρνηση θέλει να προχωρήσει στην εκποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς παίρνουμε αυτή τη νομοθετική πρωτοβουλία που δείχνει ότι η πολιτιστική κληρονομιά προστατεύεται απολύτως, θα είναι πολύ δύσκολο να αλλάξει από επόμενη κυβέρνηση και διαμορφώνεται αφ' ενός μια αντίληψη γύρω απ' αυτά τα ζητήματα και ταυτόχρονα καλύπτονται θεσμικά".
"Εμείς ποτέ δεν θεωρήσαμε ότι οι αποφάσεις του ΚΥΣΟΙΠ και του υπουργού Οικονομικών μεταβίβαζαν ακίνητα. Έδειχναν κάποιους κωδικούς για τους οποίους δεν υπήρχαν περισσότερα στοιχεία προς έλεγχο" επισήμανε παράλληλα ο Κώστας Στρατής χαρακτηρίζοντας την εξαίρεση "κοινή κατάκτηση του ΥΠΠΟΑ και του ΥΠΟΙΚ" και υπογραμμίζοντας ότι "η κυβέρνηση έχει δώσει σαφή δείγματα γραφής πως έχει κινηθεί στο γενικότερο πλαίσιο" καθώς η πολιτική της "δεν είναι ευκαιριακή, αλλά μια συνολική πολιτική και στρατηγική προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς".
Για του λόγου το αληθές παρέπεμψε σε πρόσφατη δήλωση της Ντόρας Μπακογιάννη ότι "θα καταντήσει το κράτος να νοικιάζει τα ακίνητά του" υπογραμμίζοντας ότι "αυτό έχει ήδη συμβεί, αλλά έχει συμβεί από τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Το κτήριο, το οποίο βρισκόμαστε" είπε "είναι ένα από τα 28 ακίνητα του Δημοσίου τα οποία πέρασαν εν μία νυκτί στο ΤΑΙΠΕΔ και πλέον το Ελληνικό Δημόσιο το επινοικιάζει με δυσμενέστατους όρους, με υψηλότατο ενοίκιο και μάλιστα επιβαρύνεται με όλα τα έξοδα συντήρησης".
Θύμισε δε την περίοδο από το 2010, έως το 2014, τις υποθέσεις του Ελληνικού, Αφάντου και το ίδιο διάστημα τη διαχείριση του μετρό Θεσσαλονίκης "με το δίλημμα που ετέθη τότε ‘ή αρχαία ή μετρό’" και αντιστοιχίζοντας με τη σημερινή κυβέρνηση, που "πέτυχε και μετρό και αρχαία, οι ιδιωτικοποιήσεις προχώρησαν, αλλά με ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο προστασία, των αρχαιοτήτων, έγινε η κήρυξη αρχαιολογικού χώρου σε τμήμα του Ελληνικού, η κήρυξη και πραγματοποίηση δοκιμαστικών ανασκαφικών τομών στην Αφάντου, αλλά και στο γήπεδο του ΠΑΟΚ μπήκαν ισχυρότατες ρήτρες προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς".
Θύμισε επίσης τη μεταβίβαση το 2013-14 των ακινήτων του ΥΠΠΟΑ στην Πλάκα, κυρίως όμως παρέπεμψε ευθέως στις καλοκαιρινές δηλώσεις του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κυριάκου Μητσοτάκη, που "ανέφερε ολοκάθαρα, ότι βλέπει εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα και στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς".
Σύμφωνα με τον Κ. Στρατή στη διαδικασία ταυτοποίησης των ΚΑΕΚ "το μεγάλο μας πρόβλημα ήταν η αντιμετώπιση χρόνιων παθογενειών του Ελληνικού Δημοσίου, το Εθνικό Κτηματολόγιο", στο οποίο "οι μόνες πληροφορίες που υπήρχαν για τον Λευκό Πύργο ήταν ότι "ήταν μια ακάλυπτη έκταση κυριότητας του Ελληνικού Δημοσίου".
"Αυτές οι εγγραφές στο Εθνικό Κτηματολόγιο, που έχουν πραγματοποιηθεί την προηγούμενη δεκαετία, σε μια εποχή που δυο και τρεις φορές έχει ανακοινωθεί η πρόοδος και ολοκλήρωσή του και το οποίο ακόμα δεν έχουμε, έπαιρναν δημόσιες υπηρεσίες και σωρηδόν έκαναν εγγραφές και οδηγηθήκαμε σήμερα σ' αυτή τη δύσκολη θέση".
Ο υφυπουργός θύμισε ότι "έχουμε και το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο, που δυστυχώς την κρίσιμη στιγμή δεν μπόρεσε να μας βοηθήσει. Θα ήταν πολύ πιο εύκολα και πιο απλά αν το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο ήταν σε θέση να μας παράσχει όλα αυτά τα δεδομένα που χρειάζονταν".
Με ταχύτατους ρυθμούς
"Ήταν μία μεγάλη δουλειά που ολοκληρώθηκε μέσα σε περίπου 20 ημέρες από τις υπηρεσίες μας μέχρι να καταλήξουμε στην ταυτοποίηση των 2.330" επισήμανε από πλευράς της η γ.γ. Μαρία Βλαζάκη παρουσιάζοντας τη διαδικασία ολοκλήρωσης των ενεργειών, δηλαδή τη βάση δεδομένων στην οποία κατεγράφησαν οι πληροφορίες που έδωσαν οι υπηρεσίες του υπουργείου από όλη τη χώρα.
"Όταν πήραν στα χέρια του, οι υπηρεσίες τους καταλόγους, δούλεψαν με ταχύτατο ρυθμό και ένταση ώστε να έχουμε ένα αποτέλεσμα που κατά κάποιον τρόπο ήταν σαν να είχαμε το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο σε 20 μέρες" τόνισε η Μ. Βλαζάκη κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στους συνεργάτες της Αλέξανδρο Στρατή και Έφη Μουγγαράκη, ενώ ο υφυπουργός στον Βασίλη Μπάκα από το υπουργείο Οικονομικών.
Διευκρίνισε μάλιστα ότι "η λέξη ανάκληση" στην απόφαση του ΚΥΣΟΙΠ "τα λέει όλα και κλείνει το θέμα. Δεν μπορεί κανείς να πει ότι κρατάει η ΕΤΑΔ ή μεταβιβάζονται στην ΕΤΑΔ. Ήταν ένα δύσκολο εγχείρημα με τις Κασσάνδρες να λένε ότι δεν θα έχουμε το αποτέλεσμα που θέλουμε". Για την ίδια "ήταν μια τραυματική εμπειρία να βλέπω στον κατάλογο μνημεία πολύ σημαντικά ως εξαιρέσεις βέβαια πάντα. Γιατί στο παρελθόν έχουν μεταβιβαστεί μνημεία χωρίς εξαιρέσεις και εδώ πια ήταν το δικό μας στοίχημα".
"Σκελετό στο ντουλάπι" χαρακτήρισε η Μυρσίνη Ζορμπά τα 72.000 ακίνητα που μεταβιβάστηκαν στην ΕΤΑΔ το 2011. "Τότε δεν έγινε ούτε μπάχαλο ούτε μίλησε κανείς γι' αυτό" θύμισε η κ. Βλαζάκη τονίζοντας ότι "δεν έχουμε αυτόν τον κατάλογο, τον έχουμε ζητήσει με πέντε επιστολές που έχουμε στείλει στην ΕΤΑΔ από το 2016 προκειμένου να παλέψουμε για καθολική εξαίρεση και όσων ακινήτων από αυτά εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του ΥΠΠΟΑ". Έγινε παράλληλα σαφές ότι το υπουργείο δεν έχει εγκαταλείψει ούτε το ζήτημα των ακινήτων της Πλάκας.
Παθογένεια του Κτηματολογίου
Στην ερώτηση πού έγινε τελικά το λάθος, ο Κ. Στρατής ανέφερε ότι "ουσιαστικά δεν είναι λάθος, αλλά παθογένεια του Εθνικού Κτηματολογίου" διευκρινίζοντας ότι η λίστα των 350 ακινήτων που αρχικά καταρτίστηκε από ομάδα εργασίας εκπροσωπούμενη και από το ΥΠΠΟΑ, και ήταν "εντελώς καθαρά", στο πλαίσιο ολοκλήρωσης του προγράμματος "δεν έγινε δεκτή και ζητήθηκε από τους θεσμούς.
Η λύση που βρέθηκε τότε ήταν να προκύψει μια δεξαμενή 10.119 ακινήτων στα οποία υπήρχε ενσωματωμένη η λεκτική εξαίρεση και θα ξεκινούσε αμέσως μετά η διαδικασία ταυτοποίησης των εξαιρέσεων, όπερ και εγένετο".
Έτσι ελήφθησαν στοιχεία από το Κτηματολόγιο "ξεκινώντας από μια βάση 170.000 ακινήτων, τα οποία ωστόσο δεν καλύπτουν ούτε το σύνολο της χώρας. Μετά ξεκίνησε η πιο λεπτομερής διαδικασία ταυτοποίησης των εξαιρέσεων που υπήρχαν ήδη στον νόμο και την Υπουργική Απόφαση. Ίσως θα έπρεπε αυτό να έχει προηγηθεί".
Από την πλευρά του ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων σε ανακοίνωσή του "εκφράζει την ικανοποίηση του για την εξέλιξη αυτή, απόρροια εν πολλοίς της πολύμηνης και συστηματικής προσπάθειας του συλλόγου μας και της κινητοποίησης των μελών μας σε όλη τη χώρα".
