Live τώρα    
22°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
22 °C
20.2°C23.5°C
2 BF 43%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
20 °C
16.6°C22.9°C
2 BF 45%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
17.1°C21.5°C
2 BF 64%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C21.1°C
1 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
17.9°C17.9°C
0 BF 59%
Επί των ερειπίων
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Επί των ερειπίων

Το άκρως ενδιαφέρον και πάντα επίκαιρο θέμα “τέχνη και πολιτική” διαπραγματεύεται το έργο του Άγγλου (γνωστού στην Ελλάδα και από τον “Αμπιγιέρ”) Ρόναλντ Χάργουντ, γραμμένο το 1995. Πολιτική και τέχνη είναι ανεξάρτητες η μία από την άλλη ή αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία; Ο καλλιτέχνης πρέπει να ασχολείται μόνο με τη δουλειά του, απομονωμένος από την κοινωνία και αδιάφορος για το τι συμβαίνει γύρω του, κλεισμένος στον “ελεφάντινο πύργο” του, ή οφείλει, αντίθετα, να μετέχει στην κοινωνική ζύμωση και να λαβαίνει μέρος στις ιστορικές συγκρούσεις; Αυτό το ερώτημα θέτει το έργο, με πλαίσιο τη γνωστή Δίκη της Νυρεμβέργης, ξεκινώντας από την περίπτωση του σπουδαίου μαέστρου Βίλχελμ Φουρτβένγκλερ, που συνεργάστηκε με τους ναζί και ανέλαβε τη διεύθυνση της Φιλαρμονικής του Βερολίνου θέτοντας ως απόλυτη προτεραιότητα, παρότι γνώριζε τα εγκλήματά τους, να “αναδείξει ως κορυφαία την τέχνη της μουσικής”. Ενώ, από την άλλη μεριά, εκμεταλλευόμενος τη σχέση του με τους ναζί, αποδεδειγμένα βοηθούσε Εβραίους μουσικούς κρυφά να δραπετεύσουν από τη Γερμανία και να σωθούν. Τι από τα δύο βαρύνει περισσότερο;

Παρακολουθούμε στο έργο, βασισμένο στο αληθινό ημερολόγιο που κρατούσε ο ίδιος στη διάρκεια της δίκης του, την ανάκριση του Φουρτβένγκλερ από τον Αμερικανό ταγματάρχη Άρνολντ, με την πλάστιγγα του δικαίου να γέρνει πότε από τη μια μεριά και πότε από την άλλη. Το έργο, σκόπιμα και σωστά, δεν δίνει απάντηση τελική στο κρίσιμο ερώτημα, αφήνοντας μία αμφιβολία να πλανιέται για την προτεραιότητα της τέχνης ή της πολιτικής.

Το ερώτημα είναι στην πραγματικότητα αν η τέχνη, ιδιαίτερα η μουσική, σώζει τον άνθρωπο από τον ίδιο τον εαυτό του. Ωστόσο, υπάρχει μια παράλειψη: το έργο του Χάρτγουντ προσπερνά το εκ πρώτης όψεως αντιφατικό και πάντα ανησυχητικό φαινόμενο οι βασανιστές του Ράιχ να βασανίζουν τα θύματά τους υπό τους ήχους της κλασικής μουσικής! Οι αρχαίοι πολιτισμοί (και ο ελληνικός) είχαν μια απάντηση, ότι το σπουδαιότερο μουσικό όργανο είναι η ανθρώπινη λαλιά και ότι η μουσική χωρίς τον ανθρώπινο λόγο εκβαρβαρώνει...

Η παράσταση στο Από Μηχανής Θέατρο, στην καλή μετάφραση της Αθανασίας Καραγιαννοπούλου, σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Μυλωνά (κίνηση της Χρυσηίδας Λατζιβίρη), γενικεύει, σωστά, τον προβληματισμό, τοποθετώντας το έργο “επί των ερειπίων” μιας πόλης (Βερολίνο) και ενός πολιτισμού (δυτικός) βασισμένου πάνω σε ένα ψέμα: εκείνο της ατέρμονης συσσώρευσης δύναμης, πλούτου, τεχνικής και επιστημονικής γνώσης, που γέννησε, με “μαμή” την εμπειρική φιλοσοφία του Βάκωνος, εκτός από τον μύθο της αέναης προόδου, την αλαζονεία της επιστήμης η οποία εξαπλώθηκε έκτοτε σαν κακοήθης επιδημία στον κόσμο.

Η παράσταση φωτίζει σωστικά, από μέσα το πρόβλημα, που είναι ένα εντέλει: πολιτισμός ή βαρβαρότητα χωρίς άλλους όρους. Για να αναδειχθεί με αυτόν τον τρόπο ανώτερη από το έργο. Με τις καίριες μουσικές του Παύλου Κατσιβέλη, τους οργανικούς φωτισμούς του Γιώργου Αγιαννίτη, τα λειτουργικότα σκηνικά της Αγγελικής Αθανασιάδου, τα κοστούμια της Λήδας Σπερελάκη. Και με μια σειρά από δυνατές ερμηνείες. Το εκλεκτό υποκριτικό δίδυμο του Νικήτα Τσακίρογλου (ένας επιβλητικός “ψυχρός” μαέστρος Φουρτβένκγλερ) και του Αλέξανδρου Μπουρδούμη (ένας υποβλητικός “θερμός” ταγματάρχης Άρνολντ) κυριαρχεί πέρα ώς πέρα. Ο Χρήστος Βαλαβανίδης σε ένα φανταιζίστικο ρόλο (Χέλμουτ Ρόντε) “δίνει ρέστα”. Η Άννα Ελεφάντη (Έμι Στράουμπε) “γράφει” λιτά και απέριττα τη μικρή της προσωπική ιστορία, αναπόσπαστη ψηφίδα της μεγάλης. Η Μαρούσκα Παναγιωτοπούλου (Ταμάρα Ζαχς) καταθέτει με γνώση τη δική της ερμηνευτική εκδοχή. Οι Παναγιώτης Γουρζουλίδης (υπολοχαγός), Κώστας Κουτρούλης (Ντίλαν), Δημήτρης Μπούρας (Τόμας), με το δικό τους στίγμα.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL