Η Μυκηναία και η Αφροδίτη της Ρόδου κοσμούν κομψά ροζ, μωβ, γαλάζια καθρεφτάκια, απαραίτητα για κάθε γυναικεία τσάντα, ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων σταμπωμένος σε μικρές θήκες για χάπια, αλλά και σε σημειωματάρια. Κλαδιά ελιάς και ρόδια, αλλά και μεταξωτά μαντήλια με αναπαραστάσεις γεωμετρικών σχημάτων που νομίζεις ότι γλιστράνε έτσι όπως είναι τοποθετημένα ανάμεσα στα δάχτυλα από τα ομοιώματα γυναικείων χεριών.
Το μάτι πέφτει στις λιτές κασετίνες με το σετ από λαβίδες, σμίλες, σπάτουλες για το ανακάτεμα βοτάνων, χειρουργικά εργαλεία, ό,τι δηλαδή περιείχε η εργαλειοθήκη του γιατρού της κλασικής αρχαιότητας, και δίπλα ακριβώς στα παιδικά παιχνίδια που αναπαριστούν ζωάκια με μεγάλες ρόδες. Ωστόσο τις εντυπώσεις και τον θαυμασμό κλέβει το αντίγραφο της επιχρυσωμένης κεφαλής του διαδούμενου με την ασημένια κορδέλα στα μαλλιά. Διακριτικά στις θέσεις τους ξύλινες κασετίνες με μολύβια που φέρουν διακριτικά τρεις λέξεις με βαριά ιστορία: Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Μικρές πινελιές από το νέο πωλητήριο του μουσείου, που δεν θυμίζει σε τίποτα τη μαραζωμένη, γερασμένη όψη του προκατόχου του έτσι όπως μεταμορφώθηκε σε έναν γοητευτικό χώρο, ένα "μαγικό κουτί" στο οποίο οι επισκέπτες του δεν ξέρουν τι να πρωτοδιαλέξουν από τα κοψά διακοσμητικά και χρηστικά αντικείμενα, ως ενθυμήματα της επίσκεψης στο μεγαλύτερο μουσείο της χώρας και ένα από τα σημαντικότερα του κόσμου.
Πού ήταν κρυμμένα όλα αυτά τόσα χρόνια; "Στα εργαστήρια του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων, στο μεράκι και το ταλέντο των εργαζομένων του, που οι παθογένειες χρόνων δεν επέτρεπαν να αναδειχτούν" λέει χωρίς περιστροφές η Μιμίκα Γιαννοπούλου, μέλος του Δ.Σ. του ΤΑΠ με εκτελεστικά καθήκοντα συντονισμού του τομέα των πολιτιστικών προϊόντων - πωλητηρίων και εκλαϊκευμένων εκδόσεων, που ανέλαβε να συντονίσει το εγείρημα ενός ριζικού λίφτινγκ σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Όλες οι εργασίες δεν διήρκεσαν πάνω από μία εβδομάδα. Ξεκίνησαν τις παραμονές των Χριστουγέννων και τις παραμονές της Πρωτοχρονιάς το μουσείο διέθετε το νέο πωλητήριό του.
Το νέο πωλητήριο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου ωστόσο δεν περιορίζεται στον προφανή ρόλο του με τις επιλογές αγοράς που προσφέρει. Ο προθάλαμός του εκπλήσσει ευχάριστα τον επισκέπτη, καθώς θυμίζει ένα σκηνικό βγαλμένο απευθείας από τα εργαστήρια παραγωγής πιστών αντιγράφων του ΤΑΠ που από το 1999 λειτουργούν στον Άγ. Ιωάννη Ρέντη.
Αφήγηση ιστορίας
"Η ιδέα μας ήταν να μην είναι ένα απλό πωλητήριο, αλλά να αφηγείται και μια ιστορία. Θελήσαμε λοιπόν να αφηγηθούμε την ιστορία των εργαστηρίων του ΤΑΠ, τα οποία λειτούργησαν από την πρώτη μέρα που άνοιξε το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο το 1893" λέει η Μιμίκα Γιαννοπούλου καθώς μας ξεναγεί στον προθάλαμο.
Εδώ ο επισκέπτης θα δει τα πρώτα αντίγραφα του Ελβετού καλλιτέχνη Εμίλ Ζιγερόν, συνεργάτη του Σλήμαν και του Έβανς, γνωστού για τις πιστές αντιγραφές μινωικών και μυκηναϊκών αρχαιοτήτων, τα οποία αναπαριστούν γνωστές τοιχογραφίες των δύο ιστορικών περιόδων.
"Παρουσιάζουμε επίσης τα πρώτα σπαστά καλούπια από το πρώτο στάδιο παραγωγής αντιγράφων και εδώ στον επόμενο πάγκο δείχνουμε πώς πατινάρονται τα αντικείμενα από τους εξειδικευμένους ζωγράφους του ΤΑΠ ώστε να αποδίδεται πιστά η εικόνα και το υλικό του πρωτοτύπου, μαρμάρινου, μεταλλικού ή κεραμικού" λέει ο Στέλιος Γαβαλάς, καλλιτεχνικός προϊστάμενος των εργαστηρίων του ΤΑΠ αλλά και γλύπτης, εξηγώντας ότι "εδώ στο πωλητήριο κατασκευάζονται από γύψο και πατινάρονται για να πάρουν τη χάλκινη όψη τους τα αντίγραφα του Ηνίοχου".
Στο επόμενο διάστημα ο προθάλαμος του πωλητηρίου θα εξοπλιστεί με εποπτικό και επεξηγηματικό υλικό για την ιστορία των εργαστηρίων και τη διαδικασία κατασκευής των αντιγράφων. Σ' αυτή τη μικρή έκθεση τεχνογνωσίας όπως εξηγεί η Μιμίκα Γιαννοπούλου σημαντική ήταν η συμβολή της αρχαιολόγου που επί χρόνια εργάστηκε στο ΤΑΠ Ιωάννας Μέννεγκα.
Αν ο προθάλαμος αναπαριστά τα εργαστήρια του ΤΑΠ, ο κυρίως χώρος με τα πωλητέα είναι δομημένος στη βάση θεματικών ενοτήτων και ιστορικών περιόδων, αφού η επιδίωξη ήταν "το πωλητήριο να είναι εύκολα αναγνωρίσιμο από τον επισκέπτη, να είναι ουσιαστικά ένα πωλητήριο - εκθετήριο με άμεση διασύνδεση με τις περίφημες συλλογές του ΕΑΜ" λέει η Μιμίκα Γιαννοπούλου.
"Το καινούργιο στοιχείο που εντάξαμε στο πωλητήριο είναι κάποια πειραματικά αντικείμενα που ζωγραφίστηκαν βάσει των σύγχρονων μελετών, ώστε σιγά - σιγά ο επισκέπτης να αρχίσει να εμπεδώνει ότι ο αρχαίος κόσμος είχε χρώμα".
Στον χώρο κυριαρχούν αντίγραφα μαρμάρινων και χάλκινων κεφαλών. "Είναι πολύ δημοφιλείς, κυρίως στους τουρίστες" λέει η Μ. Γιαννοπούλου, καθώς μας οδηγεί στις προθήκες με τα γούρια του 2019. Ασημένια και επιχρυσωμένα, είναι εμπνευσμένα από τα μακεδονικά χρυσά στεφάνια με δρυ και κισσό. Μια σειρά απ' αυτά έχουν σχήμα καρδιάς. "Τα γούρια μας μπορούν να αγοραστούν και του Αγίου Βαλεντίνου" χαριτολογεί η Μαρίνα Γαλανοπούλου από την ομάδα εργασίας, που στο μεταξύ προστέθηκε στην παρέα.
Τις εντυπώσεις κλέβει επίσης μια συστάδα από αντίγραφα κεφαλών που πλαισιώνουν τον εντυπωσιακό διαδούμενο. "Ο αυτοστεφανούμενος, ο διαδούμενος και ο παλαιστής ήταν γλυπτά αθλητών που έφεραν τα στεφάνια της νίκης τους. Για τις κεφαλές κατασκευάστηκαν γλυπτά στεφάνια και τοποθετήθηκαν στα αντίστοιχα αντίγραφα γιατί θέλαμε να δείξουμε την εικόνα της πραγματικής όψης των στεφανωμένων αθλητών, της γλυπτικής στην αρχαιότητα αλλά και την τεχνογνωσία των εργαστηρίων του ΤΑΠ στον τομέα των πειραματικών εφαρμογών" εξηγεί η Μ. Γιαννοπούλου.
Στις απέναντι προθήκες πωλητέων τη θέση τους έχουν πάρει αντίγραφα αγγείων για έλαια με τα οποία αλείφονταν οι αθλητές, σπάτουλες με τις οποίες καθαρίζονταν μετά τους αγώνες, ενώ τις κασετίνες με τα ιατρικά εργαλεία πλαισιώνουν κεφαλές της Υγείας, του Ιπποκράτη, του Ασκληπιού. Τοποθετημένα όλα με θεματική συνέχεια.
Πολιτιστικά προϊόντα
Οι τσάντες, τα μπλουζάκια, τα καπέλα, τα μαντήλια, ιδιαίτερα σικάτα, "αποτυπώνουν μοτίβα από τα πιο αντιπροσωπευτικά των συλλογών του ΕΑΜ και των υπολοίπων μουσείων της χώρας" λέει η αρχαιολόγος Αριάδνη Φιορέτου, που μαζί με τη Νίκη Αρχοντάκη μοιράζονται την ευθύνη στα πολιτιστικά προϊόντα του ΤΑΠ, εξηγώντας ότι αφορούν σχέδια σύγχρονων σχεδιαστών εμπνευσμένα από μια γεωμετρική πυξίδα και άλλα τελετουργικά αγγεία, από την περίφημη γλαύκα και τη σικάτη Μυκηναία, κούρους και κόρες, ενώ διακοσμητικά μοτίβα από τους γεωμετρικούς χρόνους εμπνευσμένα από τον αμφορέα του Δίπυλου αποτυπώνονται στις κούπες, τα μπολ δημητριακών, τα σετ φλιτζανιών εσπρέσο.
Εντύπωση επίσης προκαλεί η προθήκη με τα αντίγραφα κοσμημάτων και σε κεντρική θέση απέναντί τους τα εμπνευσμένα από την αρχαιότητα κοσμήματα του αγγειογράφου του ΤΑΠ Θωμά Κοτσιγιάνη, αλλά και τα γλυπτά του Στέλιου Γαβαλά, γιατί "πρέπει να τιμούμε και να αναδεικνύουμε τους καλλιτέχνες και τους εργαζόμενους του ΤΑΠ" υπογραμμίζει η Μ. Γιαννοπούλου.
Το πωλητήριο του ΕΑΜ βλέπει ήδη να αυξάνονται οι επισκέπτες τους που έχουν να επιλέξουν αντικείμενα αξίας από 2 ευρώ, όσο κοστίζουν τα μολύβια, 2,5 έως 20 ευρώ τα σημειωματάρια, 50 ευρώ τα μεταξωτά μαντίλια και φουλάρια, έως 4.000 ευρώ που κοστίζει ο εμβληματικός Ηνίοχος.
Έχοντας ως πρότυπο το πωλητήριο του ΕΑΜ, με την έναρξη της θερινής περιόδου, την 1η Απριλίου, θα είναι έτοιμα τα πωλητήρια των μεγάλων μουσείων της χώρας, όπως και το πωλητήριο του βράχου της Ακρόπολης.
Το πωλητήριο του ΕΑΜ όμως θα έχει και το εκπαιδευτικό του πρόγραμμα με τίτλο "Εκμαγεύοντας". "Είναι η πρώτη φορά που τα εργαστήρια του ΤΑΠ βγαίνουν από τον χώρο τους και δείχνουν στα παιδάκια πώς δουλεύουν" λέει η Μαρίνα Γαλανοπούλου. "Πού ξέρετε, μπορεί ανάμεσά τους να βρούμε τους νέους γλύπτες του ΤΑΠ" προσθέτει ο Στέλιος Γαβαλάς.
