Κείμενο - φωτογραφίες: ΘΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ
Μεσημέρι Τρίτης 22 Ιουλίου 2003. Ένα 24άωρο αφότου αναχώρησα από το Ντακάρ, φθάνω επιτέλους με νοικιασμένο αυτοκίνητο στην πρωτεύουσα της Γκάμπια Μπαντζούλ, σε μία από τις πιο περιπετειώδεις διαδρομές μου. Ξεκίνησα με απίστευτο μποτιλιάρισμα στο λιμάνι του Ντακάρ, εξαιτίας μιας ατυχούς έμπνευσης να κόψω δρόμο. Συνέχισα με τις διατυπώσεις στα σύνορα και έναν παρατεταμένο διάλογο για το αν χρειάζομαι ή όχι βίζα. Ακολούθησαν τηλέφωνα στις αρχές αν το διαβατήριό μου χρειάζεται βίζα, αμέσως μετά προέκυψε μπλακ-άουτ, κατόπιν ένα σκασμένο λάστιχο στη «νεκρή ζώνη» μεταξύ Σενεγάλης και Γκάμπια, και ένα απεγνωσμένο ψάξιμο για συνάλλαγμα λόγω του γραφειοκρατικού κανονισμού να πληρώσω το δικό μου εισιτήριο σε τοπικό νταλάσι (που είχα ήδη προμηθευτεί), αλλά του αυτοκινήτου σε φράγκα, αφού είχε σενεγαλέζικες πινακίδες (φράγκα τα οποία τα είχα ήδη ξοδέψει και που ήταν δύσκολο να βρω εκτός ωραρίου τραπεζών). Και για "κερασάκι στην τούρτα", έχασα ως αποτέλεσμα το τελευταίο χθεσινοβραδινό φέρι που θα με περνούσε στη νότια όχθη του ποταμού. Η χώρα έλκει το όνομά της από τον ποταμό Γκάμπια, από τον οποίο, λέει ο αστικός μύθος, βρετανικά πολεμικά έριξαν κανονιές για να οριστούν τα σύνορα αυτής της μικρότερης σε έκταση χώρας της ηπειρωτικής Αφρικής. Επειδή όμως "ουδέν κακόν αμιγές καλού", διανυκτέρευσα μεν αναγκαστικά στην παραποτάμια κωμόπολη Μπάρα, ωστόσο αυτή αποδείχθηκε απροσδόκητα ενδιαφέρουσα. Έτσι, ξεκίνησα νωρίς το μεσημέρι να πάρω το φέρι που με έφερε στην πρωτεύουσα.
Κατεβαίνοντας στο λιμάνι βγάζω τον χάρτη για να προσανατολιστώ. Παρότι προσπαθώ να αποφεύγω το "δις εξαμαρτείν", δεν το καταφέρνω πάντα. Ό,τι έπαθα με τον χάρτη του Ντακάρ βλέποντας τη συντομότερη διαδρομή χωρίς να προβλέψω την κίνηση στο λιμάνι, το έπαθα και τώρα: συμβουλεύομαι τον χάρτη χωρίς να έχω λάβει υπόψη όλες τις παραμέτρους. Όπως ότι σήμερα έχουμε 22 Ιουλίου.
Προεδρική ομιλία για την ένατη επέτειο του πραξικοπήματος
Ο συντομότερος δρόμος για το ξενοδοχείο περνά από το κεντρικότερο σημείο της πρωτεύουσας. Με τον χάρτη για οδηγό ανεβαίνω την παρόχθια Λεωφόρο Ελευθερίας, την παράλληλο της Γκοντάρ, και συνεχίζω βορειοδυτικά, παράλληλα με την όχθη του ποταμού, τη Λεωφόρο Ανεξαρτησίας. Αμέσως μόλις περνάω το δημαρχείο στα δεξιά μου και το τζαμί της πόλης στα αριστερά, χαρούμενος για την ακρίβεια και την αξιοπιστία του χάρτη, βλέπω ενστόλους να έχουν κλείσει τον δρόμο. Και στο βάθος διακρίνω αρκετούς συγκεντρωμένους με κοστούμι και γραβάτα. Τόσα κοστούμια και γραβάτες σε μια τόσο ζεστή ημέρα του Ιουλίου θυμάμαι μόνο στο Σίτι του Λονδίνου και έξω από την ΕΚΤ στη Φραγκφούρτη.
Ένας ένστολος με πληροφορεί πως εορτάζεται η ένατη επέτειος στην εξουσία του Γιαχία Τζαμέ. Από τα λίγα που θυμάμαι με όσα διάβασα πριν έλθω, κατέλαβε την εξουσία το 1994 με πραξικόπημα, δύο χρόνια αργότερα εξελέγη πρόεδρος, για να επανεκλεγεί το 2001, και με το κόμμα που ίδρυσε ο ίδιος να αποκτά το 1997 κοινοβουλευτική πλειοψηφία σε αμφιλεγόμενης διαδικασίας εκλογές.
Αξιωματικός υπεύθυνος για την οργάνωση της επετειακής συγκέντρωσης μας ανοίγει τον δρόμο να απεγκλωβιστούμε από τον αποκλεισμένο χώρο
Βγαίνω από το αυτοκίνητο αναζητώντας τρόπο να ξεφύγω από τον κλοιό των αποκλεισμένων δρόμων και εκμεταλλεύομαι την ευκαιρία να φωτογραφίσω τον Τζαμέ και να κάνω μια σύντομη βόλτα λίγο. Απομακρυνόμενος παρατηρώ την αψίδα κάτω από την οποία μιλάει ο Τζαμέ με επισήμους και σωματοφύλακες ολόγυρα.
Η "Αψίδα 22" -απεικονίζεται στην οπίσθια όψη του χαρτονομίσματος των 100 νταλάσι- χτίστηκε το 1996 στη δεύτερη επέτειο του πραξικοπήματος και ονομάστηκε έτσι σε ανάμνηση της 22ας Ιουλίου, όταν έλαβε χώρα το coup d' état του Τζαμέ και του Κυβερνώντος Συμβουλίου των Ενόπλων Δυνάμεων, το οποίο έριξε τη δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση. Ανεγέρθη στον αυτοκινητόδρομο Μπαντζούλ - Σερεκούντα, ο οποίος συνδέει την πρωτεύουσα με τη μεγαλύτερη, με πληθυσμό άνω των 300 χιλιάδων κατοίκων, πόλη της Γκάμπια επί του Ατλαντικού. Δίπλα στην τριάντα πέντε μέτρων αψίδα, από τα ψηλότερα κτήρια της Γκάμπια, στέκεται το άγαλμα του Άγνωστου Στρατιώτη με περασμένο στην πλάτη ένα αυτόματο όπλο, στο ένα του χέρι ένα μωρό και σχηματίζοντας με το άλλο το "V", το σήμα της νίκης.
Ο διάσημος αρχιτέκτονας κατασκευαστής Πιερ Γκουντιαμπύ, που σχεδίασε την αψίδα, γεννήθηκε το 1941 στη Σενεγάλη, σπούδασε στην πατρίδα του και στις ΗΠΑ, με διπλωματική εργασία την "Ιδανική αφρικανική πόλη". Η εταιρεία του έχει γραφεία από τη Μαυριτανία μέχρι το Παρίσι και από το Τόγκο μέχρι το Πεκίνο. Στα γνωστότερα δημιουργήματά του περιλαμβάνονται το αεροδρόμιο της Μπαντζούλ, συνεδριακό κέντρο στην Ισημερινή Γουινέα, τα δίδυμα μέγαρα της έδρας της Οικονομικής Κοινότητας των Χωρών της Δυτικής Αφρικής (ECOWAS) στο Λομέ του Τόγκο και πολλά ακόμη σε διάφορες αφρικανικές χώρες.
Η αψίδα βασίζεται σε οκτώ κολόνες και έχει τρεις ορόφους. Ο πρώτος βρίσκεται στις κολόνες, ο δεύτερος προσφέρει πανοραμική θέα της πόλης μέχρι το λιμάνι, ενώ στο τρίτο φιλοξενείται μουσείο υφαντών. Δεν έχει τίποτε το πομπώδες, ωστόσο είναι έξυπνα κατασκευασμένη και με φιλική όψη, όπως και οι Γκαμπιανοί, οι οποίοι μου αφήνουν τις καλύτερες εντυπώσεις με την καλοσυνάτη τους διάθεση. Όπως ο αστυνομικός που καβαλάει μια μοτοσικλέτα ανοίγοντας έτσι δρόμο για να απεγκλωβιστώ και να συνεχίσω τη διαδρομή μου.
