"Μέσα από το κουκλοθέατρο πραγματευόμαστε ζητήματα που καίνε την ψυχή μας” ομολογούν ο Δημήτρης Στάμου και η Ντέμη Παπαδά της διεθνούς ελληνικής ομάδας κουκλοθεάτρου Merlin, που άφησαν για λίγο το Βερολίνο για να συνεργαστούν με τους επίσης διεθνείς Γιώργο Τζιουβάρα και Χρήστο Κουτσογιάννη της Opera Chaotique, παρουσιάζοντας απόψε και αύριο στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ τους “Βατράχους” του Αριστοφάνη με τον δικό τους τρόπο.
“Δυόμισι χιλιάδες χρόνια μετά το έργο του Αριστοφάνη, τα ζητήματα παραμένουν εδώ. Ζωντανά, τρομακτικά, άλυτα. Σαν τίποτα να μην έχει αλλάξει από τότε” σχολιάζουν οι Merlin, που συναντώνται σε μια θυελλώδη καλλιτεχνική συνύπαρξη με τους Opera Chaotique, παρουσιάζοντας μια εντυπωσιακή ιστορία μέσα από μουσικές αλχημείες, σκοτεινές μπαλάντες, φαντασία, γερές δόσεις μαύρου χιούμορ, εντυπωσιακές κούκλες και μάσκες, δημιουργώντας ένα ατμοσφαιρικό, απόκοσμο σύμπαν. Στους δικούς τους “Βατράχους” ο Διόνυσος συναντά τον Πόε, τον Μπουκόφσκι, τον Ρεμπώ και τον Εμπειρίκο, ενώ ο Τομ Γουέιτς περιπλανιέται στα βερολινέζικα καμπαρέ ξορκίζοντας τους εφιάλτες μας.
“Επιλέξαμε το συγκεκριμένο έργο για τη διαχρονικότητά του. Θέλαμε να καταπιαστούμε με την ιδέα, δεν επιζητούσαμε άλλη μια εκδοχή των 'Βατράχων'. Μέσω των ποιητών στους οποίους κάνουμε αναφορά, ορίζουμε σημεία και προβληματικές των καιρών. Από το συνολικό ποιητικό τους έργο σκιαγραφείται η γενική εικόνα μιας κοινωνίας που τελικά δεν εξελίσσεται καθόλου -σε επίπεδο ισότητας, δικαιοσύνης, ανθρωπίνων σχέσεων και αντιλήψεων. Τώρα, αν εξετάσεις το έργο και την προσωπικότητα των αναγραφόμενων ποιητών, μάλλον θα λάβεις και την απάντηση για το τι πιστεύουν και τον ρόλο τους στη ζωή” εξηγούν οι Merlin.
Για το εάν οι ποιητές μπορούν να αλλάξουν τη ροή των γεγονότων ως πεφωτισμένοι νεκροί, οι Merlin απαντούν πως αυτό είναι το βασικό ερώτημα που θέτουν και οι ίδιοι στην παράσταση.
Με την ποιητική, συμβολική γλώσσα της κούκλας οι Merlin επικοινωνούν εδώ και χρόνια τα όνειρα και τους εφιάλτες τους σε κάθε γωνιά του κόσμου, δημιουργώντας τις κούκλες τους με κόλλα, ξύλα και χαρτί, επιλέγοντας υλικά ακόμα και μέσα από βουνά σκουπιδιών.
“Η παράσταση στην εξέλιξή της και μέσω της μουσικής, των κειμένων και των σκηνικών δράσεων είναι μια αναφορά, μια καταγραφή της πορείας του ανθρώπου στον χρόνο. Εάν στο τέλος μαζέψεις τα κείμενα και τις εικόνες, θα έχεις μάλλον την ιστορία της ανθρώπινης μη εξέλιξης, με τα ίδια ζητήματα να απασχολούν την ανθρωπότητα και να παραμένουν άλυτα ανά τους αιώνες” προσθέτουν.
Αν μπορούν οι άνθρωποι του πνεύματος να σώσουν την ανθρωπότητα από την καταστροφή ή να έστω να βοηθήσουν, οι διεθνείς Έλληνες κουκλοπαίκτες υποστηρίζουν πως δεν πρόκειται για κάτι απλό.
“Ο ρόλος του καλλιτέχνη δεν είναι να αλλάξει τον κόσμο, αλλά να προσπαθεί συνεχώς γι' αυτό μέσα από το έργο και τη γενικότερη στάση του στη ζωή. Να είναι η καθαρή κοινωνική συνείδηση. Η ελεύθερη σκέψη. Να μπορεί με το έργο του να δημιουργεί αντισώματα. Να χτίζει γέφυρες αμφισβήτησης και απόρριψης ενάντια στους δογματισμούς, στην εξουσία, στις νόρμες της καθημερινότητας. Αυτό όμως που θίγει η παράσταση είναι η δική μας θέση απέναντι στα σκοτάδια των καιρών”.
Με χαρακτηριστική την εμμονή τους να σμίγουν παραδοσιακούς ελληνικούς ρυθμούς με δυτικές τεχνοτροπίες, αλλά και την επιρροή του βερολινέζικου καμπαρέ να είναι παρούσα, οι Opera Chaotique δίνουν νέες διαστάσεις στις ιστορίες τους, κυρίως μέσα από τους αυτοσχεδιασμούς τους.
“Ανά τον κόσμο υπάρχει μια παρακμή αξιών, δίπλα μας πόλεμοι μαίνονται, οι πρόσφυγες ξεριζώνονται, εμείς λοιπόν νιώθουμε ότι μάλλον ο Αριστοφάνης δεν είναι απλά επίκαιρος, εμείς είμαστε 2.500 χρόνια πίσω και ίσως περισσότερο" επιμένουν οι Opera Chaotique προσθέτοντας πως ένιωσαν ότι, πέρα από το να προσφέρουν ψυχαγωγία και να κάνουν τον κόσμο να γελάει, πρέπει να προσφέρουν και κάτι επιπλέον μαζί με τη μουσική και από κοινού με τους Merlin.
"Το χιούμορ δεν λείπει, όμως σκεφτήκαμε πόσο ενδιαφέρουσα προσέγγιση θα ήταν να αλλάζαμε τη διάθεση που υφίσταται πάντα για τα αριστοφανικά έργα και να δίναμε μια άλλη μορφή, κάτι το διαφορετικό. Νιώθουμε ήδη υπερήφανοι, το αποτέλεσμα θα μας δικαιώσει μάλλον, ελπίζουμε όχι μετά θάνατον" καταλήγουν.
Στην παράσταση, που θα επαναληφθεί επίσης 3 και 4 Μαΐου, συμμετέχουν ο βιολοντσελίστας Σταύρος Παργινός και η υψίφωνος Λητώ Μεσσήνη.
Μάνια Ζούση
