Υπάρχει ένα πουλί στο Οροπέδιο της Νεμούτας της Ηλείας με παράξενο όνομα και μονότονο τραγούδι. Το όνομά του βρίσκεται σε ένα παιδικό τραγουδάκι που διασώζει -κοντραμπαντιέρης της μνήμης- ο Δημήτρης Κανελλόπουλος σε μια από τις δέκα ιστορίες της πρώτης του συλλογής διηγημάτων «Ο θάνατος του αστρίτη και άλλες ιστορίες» (εκδ. Κίχλη)
Τετιντί, τετιντί
Τ’ άλογό μου δεν μπορεί,
Δώσ’ του βρώμη και ταή...
Το μαγικό πουλί της μνήμης, όμορφο λένε όσοι το έχουν δει, υπάρχει στα όρια της μαγείας του μύθου και των παραλογών, θα έλεγα, μια και αυτό θα ταΐσει το άλογο του ξωμάχου, του αγωγιάτη, του ανθρώπου του μόχθου που περιπλανάται στα ρέματα του Οροπεδίου και σφυρίζει το αγαπημένο τραγούδι του αλόγου στο αυτί για να το παρακινήσει να περάσει το ορμητικό ρέμα...
Ποιος το έχει δει το «τετιντί»; Στο διήγημα σώζεται μέσα από τους στίχους του τραγουδιού, μέσα από τις ρωγμές μιας γλώσσας που κάποτε ο συγγραφέας την άκουσε και προσπαθεί όσο μπορεί να ανασυστήσει με μαγικά ξόρκια -χαμένες ονομασίες- τη ζωντανή ψυχή της.
Υπάρχει κι ένα δηλητηριώδες φίδι μικρό που πέφτει ξερό όταν δαγκώσει το θύμα του - δύσκολα επιζείς από το δάγκωμά του- και που αφήνει ανεξίτηλα σημάδια σαν παλιά φωτογραφία εκεί που χτυπά, δυο μαύρες βούλες σαν τα μάτια του, που αργότερα γίνονται γκρίζες και μετά άσπρες την ώρα που πηγαίνεις προς την «Αλησμόνα», έτσι όπως τις θυμάται ο συγγραφέας στην παιδική του ηλικία στα σταυρωμένα χέρια της θείας του στο κιβούρι, της θείας που αφηγιόταν αυτό το συναπάντημα με τον αστρίτη στα νιάτα της.
«Αλησμόνα» ο τόπος του θανάτου, σαν σε σονέτο του Μαβίλη, σαν εκεί που κατέβηκε ο ομηρικός ήρωας στη Νέκυια. Υπάρχουν κάποιες λέξεις όπως η «μέλα» (μαύρη) - για τη σκοτοδίνη, η «πι - νο - γα» για την πνοή, που όταν την προφέρεις θαρρείς πως διαβάζεις πινακίδα της Γραμμικής Β. Και άλλες πιο στριφνές, απομεινάρια παραφθορών και προσμείξεων από τις λαλιές των πληθυσμών που πέρασαν από το Οροπέδιο και του πολιτισμού, των συνηθειών τους, κινήσεων και εργασιών που έχουν πια χαθεί, παράξενες, χαμένες στην αχλύ ενός σβησμένου κόσμου.
Σπαράγματα μνήμης και λέξεις ανακαλεί ο Δημήτρης Κανελλόπουλος, ποιητής, εκδότης του περιοδικού "Οροπέδιο" μαζί με τη μαγεία του τραγουδιού και το δηλητήριο του φιδιού για να αναπαραστήσει κάτι από την ψυχή αυτού του κόσμου που τώρα γλιστράει στη λήθη. Ένα σκηνικό αρχαίας τραγωδίας ή καλύτερα δέκα αρχαϊκές ιστορίες όπου οι άνθρωποι, χτυπημένοι στο στήθος από μια ομηρική άτη, οδηγούνται από σκοτεινές παρορμήσεις και ηθικούς κανόνες, πατροπαράδοτες κοινωνικές συμβάσεις που τους συνθλίβουν, αγάπη, μπέσα, ανθρωπιά και μικρότητα, λεβεντιά, μίση, εμπάθειες, τον φόβο της αιμομειξίας, του διασυρμού, πάθη μιας εποχής που φτάνει μέχρι τις αρχές του περασμένου αιώνα.
Πρώτη ύλη η μνήμη εκείνη η δύσκολη, η διαφεύγουσα, η σκοτεινή, η πληγωμένη, που μόνο μέσω της λογοτεχνίας μεταπλάθεται, οι χαρακτήρες με όλο τους το σκοτάδι και το μεγαλείο αναδύονται. Οι χαρακτήρες με ονόματα και γενεαλογικό δέντρο, απόντες από καιρό στο χωνευτήρι του κοιμητηρίου του χωριού τους.
Ταξίδι στον χώρο, στον χρόνο, στα στοιχειά του και τους μικρούς δαίμονες, στα άγρια ρέματα του Οροπεδίου, σε άλλες φτιαξιές ανθρώπων: ευαίσθητων, πονεμένων, αγριεμένων. Σκεφτόμουν ότι από τέτοιες φτιαξιές, που δεν υπάρχουν πια, είναι η καταγωγή μας. Σκεφτόμουν πως έτσι καταλαβαίνουμε και νιώθουμε καλύτερα αυτό που έφυγε και το σκοτάδι που αφήνει μέσα μας.
Από τις καλύτερες πεζογραφικές δουλειές που έχω διαβάσει αυτή τη χρονιά. Άξιος ο Δημήτρης Κανελλόπουλος.
Δημήτρης Κανελλόπουλος
"Ο Θάνατος του αστρίτη και άλλες ιστορίες"
Εκδόσεις Κίχλη, 2018
144 σελ. Τιμή ευρώ 11
