Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.2°C21.2°C
3 BF 71%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ασθενής ομίχλη
17 °C
13.6°C19.4°C
2 BF 78%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
17.7°C19.4°C
3 BF 67%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
25 °C
22.7°C24.8°C
6 BF 33%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
17 °C
16.8°C18.5°C
0 BF 82%
Από τη Νότια Κορέα στο Φεστιβάλ Αθηνών / "Cuckoo" ή συνομιλία με τρεις αυτόματες μηχανές μαγειρέματος ρυζιού
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Από τη Νότια Κορέα στο Φεστιβάλ Αθηνών / "Cuckoo" ή συνομιλία με τρεις αυτόματες μηχανές μαγειρέματος ρυζιού

Του Λέανδρου Πολενάκη

Είδαμε στην Πειραιώς 260 μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και πρωτότυπη δουλειά από μία χώρα με μακρόχρονη πλην άγνωστη στους περισσότερους θεατρική παράδοση. Καθώς είμαστε αναθρεμμένοι κυρίως με τα πολιτιστικά προϊόντα των χωρών που αναγνωρίζουμε ως “πολιτισμένες”, της Δυτικής και Βόρειας Ευρώπης... Ιδού, λοιπόν, μια ευχάριστη έκπληξη από τη Νότια Κορέα. Που δεν ήταν έκπληξη για όσους έχουν κάποια γνώση των διεργασιών που λαβαίνουν χώρα στην πάλαι ποτέ Ανατολή.

Μιλάω για το έργο - διάλεξη με τον παράξενο τίτλο “Cuckoo”, του νέου (33 ετών) Νοτιοκορεάτη σκηνοθέτη, ηθοποιού, περφόρμερ, συνθέτη, βιντεοκαλλιτέχνη και πολλά άλλα, Jaha Koo, που μας αφηγείται τι συνέβη στη χώρα του τα τελευταία 20 χρόνια, χρησιμοποιώντας όλα τα πιο πάνω μέσα και συνδυάζοντάς τα με απροσδόκητο τρόπο. Ο συγγραφέας ανοίγει έναν αστείο και συνάμα γλυκόπικρο διάλογο... με τρεις ομιλούσες, νοήμονες αυτόματες μηχανές μαγειρέματος ρυζιού, ονομαζόμενες αντιστοίχως Hana, Duri και Seri. Ένα έργο - παίγνιο που ρίχνει ειρωνικές ματιές στον καθιερωμένο εδώ και αιώνες επιστημολογικό τρόπο σκέψης της Δύσης, βασισμένο στη λογική της μαθηματικής εξίσωσης του ένα και ένα κάνουν δύο. Κάτι που μπορεί να ισχύει για τα υλικά αντικείμενα, όχι όμως και εκείνα του πνεύματος. Οι ανθρώπινες αισθήσεις, ακοή, όραση, όσφρηση, γεύση, αφή, δεν αθροίζονται ή ακόμη, αθροιζόμενες, δεν υπακούουν στην πυθαγόρεια μαθηματική λογική, επειδή δεν είναι νοηματοποιήσεις του πνεύματος. Οι ανθρώπινες αισθήσεις προστιθέμενες μας δίνουν το συναίσθημα, που είναι ο αυθεντικός κόσμος της τάξης απέναντι στο χάος. Μιμούμενος υπονομευτικά και σε ύφος α-πορητικό τις δυτικές παραγωγές με τάση σε έναν επιδερμικό “ανατολισμό”, που όμως, διόλου δεν ξεφεύγει από τον επίπεδο τρόπο ανάγνωσης του κόσμου από τη Δύση, ο Jaha Koo αιφνιδιάζει ευχάριστα τον αμύητο στην ανατολική σκέψη θεατή.

Όποιος δεν έχει έρθει ποτέ σε επαφή με το “Τάο”, δεν θα μπορέσει να καταλάβει ότι δύο και δύο δεν κάνουν πάντα τέσσερα. Επειδή το δύο δεν ισούται πάντοτε με τον εαυτό του, κάθε μονάδα του μπορεί να διαθέτει διαφορετική τιμή. Τι είναι η σκέψη του Τάο δεν μπορεί να εξηγηθεί ακριβώς με λέξεις. Για τη σκέψη Τάο τα πράγματα παραμένουν ανεξήγητα και ακατονόμαστα στη βαθύτερη ουσία της φύσης τους. Είναι αδύνατον να βρουν την έκφρασή τους σε οποιαδήποτε μορφή γλώσσας. Για το Τάο κάθε πράγμα είναι η φυσική συνέπεια όλων των άλλων πραγμάτων, μόνη ερμηνεία της φύσης είναι η απόδειξη της ενότητάς της που τελικά δεν χρειάζεται να αποδειχθεί. Ακόμη, όποιος δεν έχει στοιχειώδη εξοικείωση με τη σύγχρονη κβαντική φυσική, συγγενική του Τάο, πάλι δεν θα μπορέσει να ξεφύγει από την παγίδα του κυρίαρχου τρόπου σκέψης των τελευταίων τριών αιώνων, σύμφωνα με τον οποίο αληθεύει μόνο ό,τι μπορεί να αποδειχθεί επιστημονικά

Οι λαοί της Δύσης υιοθέτησαν από νωρίς το αναλυτικό φθογγολογικό σύστημα γραφής. Οι λαοί της Ασίας, αντίθετα, όχι μόνο γράφουν αλλά και “μιλάνε” ακόμη στην ουσία με εικόνες - ιδεογράμματα που αποτελούνται από στοιχειώδη μόρια - σωματίδια φορτισμένα διαφορετικά. (Το συναίσθημα π.χ. στην ιαπωνική κουλτούρα πρέπει απαραιτήτως να ενδυθεί μια φόρμα για να κάνει την παρουσία του). Εικόνες - ιδεογράμματα, όπου το σύνολο είναι πάντα μεγαλύτερο από το άθροισμα των μερών και το όλο σύστημα υπερβαίνει ως ποιόν το ποσό των υποσυστημάτων του. Πρόκειται για τη βάση της συστημικής λογικής που καλλιέργησαν γόνιμα οι πιο πάνω λαοί πριν από την επέλαση της Δύσης. Ο Λάο Τσε μας θυμίζει ότι “μια άμαξα είναι κάτι περισσότερο από το σύνολο των εξαρτημάτων της”. Είναι και η λειτουργία της. Ασφαλώς. Τα εξαρτήματα “χύμα” δεν μας πάνε πουθενά. Έτσι και ο άνθρωπος, ένα ζων “ιδεόγραμμα”, μια “σύσταση”, για να θυμηθούμε λίγο τον Αριστοτέλη, δεν ταυτίζεται με τα όργανα- μέρη του, όσο και αν θα το επιθυμούσαν οι έμποροι των ανθρώπων - οργάνων. Είναι πάντα κάτι περισσότερο και μαζί κάτι άλλο: συν η ελευθερία του.

Ένα τέτοιο ζων ιδεόγραμμα είναι το δυναμικό “γράφημα” των τριών εγχώριων έξυπνων μηχανών μαγειρέματος ρυζιού, στρατηγικά τοποθετημένων στο χώρο απέναντι στον άνθρωπο, φιλικά διατεθειμένων, στην υπηρεσία του και όχι το αντίθετο, με τις οποίες ανοίγει διάλογο σοβαρό και αστείο συνάμα, το έργο-διάλεξη.

Πριν είκοσι χρόνια, μας λέει το έργο, η Νότια Κορέα βίωσε μια τεράστια οικονομική κρίση, ανάλογη με αυτήν που πλήττει την Ευρώπη σήμερα. Ο δημιουργός συνομιλεί με τις μηχανές, ονομαζόμενες Hana, Duri και Seri, που έσωσαν από τον λιμό τη χώρα, πρωταγωνιστώντας ο ίδιος, για το πόσο καταλυτικά επηρέασε η κρίση τη δική του γενιά, για την ανεργία, τη μοναξιά και την έντονη αίσθηση απομόνωσης που βιώνει αυτός και οι συνομήλικοί του. Οι αυτόματες μηχανές τον παρηγορούν σαν “καλές θείες”, τον νανουρίζουν διώχνοντας από τον νου του τις κακές σκέψεις, ενώ συνεχίζουν υπομονετικά να του μαγειρεύουν ζεστό φαΐ... Ο άνθρωπος μένει άνθρωπος για όσο χρόνο μπορεί να ονειρεύεται, να δημιουργεί... και να ειρωνεύεται κάπου-κάπου τον εαυτό του χωρίς κακία. Αυτό θέλει να μας πει, είμαι βέβαιος, η αμετάφραστη σε όλες τις γλώσσες λέξη golibmuwon, με την οποία κλείνει το έργο.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL