Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
17.1°C20.7°C
2 BF 52%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
18 °C
16.5°C18.5°C
2 BF 68%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.8°C16.6°C
3 BF 70%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
15.4°C18.0°C
4 BF 52%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
19.9°C19.9°C
3 BF 40%
Ημερολογιο αναγνώσεων / Γεννώντας «μέσα απ’ την πεθαμένη γη», αναμαγεύοντας τις λέξεις
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ημερολογιο αναγνώσεων / Γεννώντας «μέσα απ’ την πεθαμένη γη», αναμαγεύοντας τις λέξεις

Της Πόλυς Χατζημανωλάκη

«Μια θλίψη Απρίλης» είναι η νέα ποιητική συλλογή - τέταρτη κατά σειρά από το 2013 - της Ελένης Κοφτερού, που ζει και εργάζεται στην Καλαμάτα, ενώ κατάγεται από τη Θεσσαλονίκη. Σ' αυτήν απευθύνει το παρθενικό της «Γράμμα στη γενέθλια πόλη» και γι' αυτό της απονεμήθηκε από τον Δήμο Καλαμάτας το Βραβείο Μαρίας Πολυδούρη. Σαν το τάλαντο της παραβολής, η Κοφτερού το αξιοποίησε για να καλλιεργήσει και να ανασκάψει τον εσωτερικό της αγρό, συνεχίζοντας με ευαισθησία, αισθαντικότητα και σεμνότητα τις ποιητικές της δοκιμές που αποδίδουν διαρκώς καρπούς. Με τους τριγωνισμούς της εξορίας Καλαμάτα - Θεσσαλονίκη, με προεξάρχουσα την απώλεια του πατέρα, την έξοδο από τον παράδεισο της παιδικής ηλικίας, την ανάμνηση, τον έρωτα, τη φιλία, το καταφύγιο που είναι η ποίηση και μια ιδιαίτερη σπουδή στη γλώσσα για να το εκφράσει. Συνέχισε αξιοποιώντας μια εμπνευσμένη ταύτιση με το Χανς Κάστορπ από το "Γαλάζιο βουνό" του Τόμας Μαν για να μιλήσει για το άλγος της εξορίας και την κατάσταση της προσωρινότητας στην επόμενη συλλογή - «Το λ των χελιδονιών» (Εκδόσεις των Φίλων, όπου δανείζεται τον στίχο του Μάρκου Μέσκου για τον τίτλο). Στο τέλος, αναμαγεύει το αλφάβητο, θρυμματίζει τις λέξεις, τις αποστάζει, τις κοιτάζει στο φως για να φτάσει σε μια ποίηση ωριμότητας, αιμάτινη και αστραφτερή. Αυτά συμβαίνουν στην πρόσφατη συλλογή, που παραπέμπει φευγαλέα στη σκληρότητα του Απρίλη του Έλιοτ, αλλά που πλάθεται λυρικός, τρυφερός, αυθεντικά δικός της.

Με αφορμή την απώλεια και της μητέρας της, στην οποία αφιερώνει τα ποιήματα του πρώτου μέρους, η Ελένη Κοφτερού πραγματοποιεί μια ολοκληρωμένη ποιητική σύνθεση ακολουθώντας την πρωταρχική εμμονή της - ας μου επιτραπεί να την «ερμηνεύσω»: τη σπουδή στους τρόπους της έκφρασης του πόνου και της απώλειας, στα γράμματα, στις συλλαβές, στη γλώσσα, στα φωνητικά όργανα, στους ήχους, στη σιωπή. Με αφορμή αυτό το κεντρικό θέμα στοχάζεται και συλλαμβάνει εικόνες απίστευτου θάμβους, ευκρίνειας και βάθους και τις εκφράζει ποιητικά. Φυσικά, γύρω από αυτές πλέκονται και όλα τα θέματα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν έμπνευση για την ποιήτρια: έρωτας, πένθος, ανάμνηση, επιθυμία, ο Ταΰγετος, η φύση, το φως, ο θάνατος, που δημιουργούν τις τονικότητες για να ακουστεί το ίδιο και το άλλο - ο κατακερματισμός και η ανασύνθεση της γλώσσας μέχρι το πιο λεπταίσθητο, ωστόσο ακριβές και βιωμένο αίσθημα. Οι λέξεις χάνονται από ασφυξία όταν συμβαίνει ξηρασία, κελαρύζουν στις δροσερές χαράδρες του σαλονιού, οι αριθμοί μουδιάζουν στις κλειδώσεις, οι στίχοι αποκεφαλίζονται, πέφτουν με σπουδή από ένα δέντρο σαν τον απόηχο των τζιτζικιών - ένα πανηγύρι μεταφορών και διανοημάτων για να ειπωθεί το ανέκφραστο, να αναμετρηθεί με τον πόνο ο ποιητής, εν κατακλείδι να κλέψει την έμπνευση, να «κερδίσει» το ποίημα, την εξιδανίκευση, την παραμυθία.
Δυσκολεύομαι να διαλέξω ανάμεσα στο «Καύσωνας» και «Εγκαταλελειμμένες λέξεις» γι' αυτό το σημείωμα. Το πρώτο, μια μεταφορά για τη γλώσσα, το περιεσφιγμένο στόμα που συγκρατεί το πάθος - «ένας χειμώνας σφηνωμένος στο λαιμό μου» -, το δεύτερο μια μεγαλειώδης μεταφορά που εκφράζει όλο της το ποιητικό εγχείρημα εδώ:

Οι λέξεις που απαρνήθηκες/να ξέρεις δεν σε λησμονούν./ Μικρά λαγούμια σκάβουν/στα έγκατα της σάρκας σου/κτίζοντας τις φωλιές τους /με γνώριμα υλικά.

Γι’ αυτό μην παραξενευτείς/απ’ το πνευμόνι σου αν λείπει/μια μικρή μεμβράνη/ή ένα πλευρό κάποια φορά/βγαίνει στο μέτρημα λειψό./ Είναι το στήριγμα για τη φωλιά/που θα υποδεχτεί/τις νέες λέξεις./Με στόματα που χάσκουνε τα νεογνά/σαν τα παιδιά του πελαργού/που χάσανε τη μάνα/πες μου τι να την κάνουν πλέον/τη φωλιά;

Info
Ελένη Κοφτερού
Μια θλίψη Απρίλης

Εκδόσεις Κουκκίδα, 2018
60 σελ. Τιμή: 7,42 ευρώ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL