Χαμηλών τόνων τόσο ως άνθρωπος όσο και ως δημιουργός, ο Λίνος Κόκοτος ξεκίνησε ως ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους του Νέου Κύματος και διακρίθηκε αμέσως για την ευαισθησία και την καλαισθησία των τραγουδιών, αλλά και των πολλών επενδύσεων θεατρικών παραστάσεων που έχει γράψει. Ακμαιότατος δημιουργικά και όχι μόνον, στα εβδομήντα τρία του ο συνθέτης επέστρεψε δισκογραφικά πριν από λίγο καιρό με το «Ανεμογιαλός» σε στίχους Κώστα Λαζαρη. Συνομιλήσαμε μαζί του για αυτό αλλά και για την πίστη και τη συνέπειά του σε ένα τραγούδι διαφορετικής αισθητικής, αλλά και ήθους, από αυτά που επιβάλλει ο εκάστοτε συρμός.
Συνέντευξη στον Θάνο Μαντζάνα
* Με εξαίρεση ένα ουσιαστικά E.P. με πέντε τραγούδια πριν από τρία χρόνια είχατε να κυκλοφορήσετε ολοκληρωμένο album περίπου τριάντα. Δεν είναι υπερβολικά πολλά για έναν ενεργό και ακμαίο βιολογικά συνθέτη;
Από τη δεκαετία του 1990 και συγκεκριμένα από το 1994 που κυκλοφόρησε το «Ζωγραφιές και χρώματα» οι δισκογραφικές εταιρείες είχαν ήδη μετατραπεί σε καθαρά κερδοσκοπικές επιχειρήσεις προβάλλοντας ένα είδος τραγουδιού που απείχε πολύ από τη δική μου αισθητική και άποψη.
* Για να συνθέσετε ένα τραγούδι πρέπει πάντα να σας εμπνεύσει κάποιος στίχος; Δεν σας έχει συμβεί ποτέ να γράψετε μια μελωδία και στη συνέχεια να αναζητήσετε τον κατάλληλο για αυτήν στίχο;
Συνήθως ο συνθέτης να εμπνέεται από έναν στίχο και γράφει μουσική. Όμως πολλές φορές συμβαίνει και το αντίθετο, για παράδειγμα «Το γειτονάκι» γράφτηκε από τον Άκο Δασκαλόπουλο πάνω σε ήδη υπάρχουσα μουσική μου και το ίδιο συνέβη σε ένα τραγούδι του νέου δίσκου.
* Είναι η πρώτη φορά που συνεργάζεστε με τον Κώστα Λάζαρη, τι βρήκατε στους στίχους του που σας ώθησε να κάνετε έναν ολόκληρο δίσκο με αυτούς και μάλιστα τόσα χρόνια μετά τον τελευταίο σας;
Διαβάζοντας τους στίχους του Κώστα Λάζαρη μου δημιουργήθηκε μια εσωτερική ανάγκη να εκφράσω με μουσική τα συναισθήματα που με ποιητική διάθεση αλλά και με αμεσότητα, ακρίβεια και ευρηματικότητα περιέγραφαν. Το ίδιο μου συνέβη διαβάζοντας και τα πέντε ποιήματα της Βέρας Βασιλείου - Πέτσα από τη συλλογή της «Βορεινό παράθυρο» που μελοποίησα στον ομότιτλο δίσκο.
* Τι ακριβώς σημαίνει για εσάς «Ανεμογιαλός», τι σας έκανε όχι μόνο να ξεκινήσετε τον δίσκο με αυτό το τραγούδι, αλλά και να επιλέξετε τον τίτλο του ως γενικό και επιπλέον να τον κλείσετε με μιαν οργανική εκτέλεσή του;
Ανεμογιαλός είναι μια λέξη που δεν υπάρχει στο λεξικό. Μπορεί να αναφέρεται σε έναν παθιασμένο έρωτα ή σε μια κακοποιημένη Ελλάδα, αλλά μπορεί και να προκύπτει από την ελληνικότητα των τραγουδιών μου και τα στοιχεία του γιαλού και της θάλασσας που υπάρχουν σ’ αυτά. Ο ποιητής δεν χρειάζεται να εξηγεί τις προθέσεις του!
* Η καταγωγή σας δεν έχει καμία σχέση με την Κρήτη. Τι σας έκανε λοιπόν να γράψετε τα «Ριζίτικα της Κρήτης»; Ο συγκεκριμένος στίχος του Κώστα Λάζαρη, το ότι ο Νίκος Ανδρουλάκης είναι Κρητικός, αμφότερα αυτά, κάτι άλλο;
Στα δέκα τραγούδια του δίσκου υπάρχει και ένα που αναφέρεται στην Κρήτη, αλλά θα μπορούσε να αναφέρεται στην Ήπειρο ή σε μιαν άλλη περιοχή της χώρας μας. Ευτυχής συγκυρία που ο Νίκος Ανδρουλάκης κατάγεται από εκεί. Να σου θυμίσω ότι αναφορά στην Κρήτη υπάρχει και στο «Ελένη» σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη από τον κύκλο «Θαλασσινό τριφύλλι».
* Ποιος είναι ο κυριότερος λόγος που επιλέξατε ως βασικό ερμηνευτή τον Νίκο Ανδρουλάκη;
Είναι ένας τραγουδιστής που συνδυάζει την ευαισθησία, τον δυναμισμό αλλά και το λαϊκό στοιχείο που απαιτούσε αυτή η δουλειά και δεν είναι η πρώτη φορά που συνεργάζομαι μαζί του. Είχε προηγηθεί το «Ζωγραφιές και χρώματα» και μας συνδέουν μια πολύχρονη φιλία και μια σειρά συναυλιών.
* Και αντίστοιχα γιατί επιλέξατε τη Νένα Βενετσάνου για τα λιγότερα τραγούδια που απαιτούσαν γυναικεία φωνή; Και αφού διαθέτατε μιαν τέτοια ερμηνεύτρια, ποιος είναι ο λόγος της παρουσίας της Θέλμας Καραγιάννη σε ένα και μόνο τραγούδι;
Η επιλογή των ερμηνευτών έχει να κάνει με το ύφος και τις ανάγκες των τραγουδιών αναφορικά με το χρώμα, την τονικότητα αλλά και την αίσθηση. Είναι μεγάλη τιμή μου η συμμετοχή της Νένας Βενετσάνου σε δύο τραγούδια και η Θέλμα Καραγιάννη ήταν κατά την άποψή μου η καλύτερη επιλογή για την ερμηνεία αυτής της ξεχωριστής μπαλάντας.
* Παρ’ ότι ξεκινήσατε σε μια κατ’ εξοχήν πολιτικοποιημένη εποχή το πολιτικό τραγούδι δεν σας ενδιέφερε ιδιαίτερα ούτε τότε ούτε τώρα, έτσι δεν είναι;
Θα σας θυμίσω ότι το 1978 κυκλοφόρησε το «Αντιπολεμικά», ένας κύκλος δώδεκα τραγουδιών σε ποίηση Δημήτρη Χριστοδούλου με ερμηνευτή τον αξέχαστο Νίκο Ξυλούρη, που ήταν καθαρά πολιτικό έργο, Επίσης το 1988 κυκλοφόρησε ο δίσκος «Το ποτάμι» σε στίχους Φώντα Λάδη, που ήταν αμιγώς πολιτικός ενώ και στο «Ανεμογιαλός» υπάρχουν δύο πολιτικά τραγούδια.
* Έχω την αίσθηση ότι, με μόνη διαφορά το ότι εσείς δεν γράφετε στίχους, ο τρόπος που εξ αρχής λειτουργούσατε μουσικά ήταν πολύ πιο κοντινός με αυτόν των σημερινών τραγουδοποιών παρά με συνθέτες που πιθανώς ήταν και πρότυπά σας, όπως οι Θεοδωράκης και Χατζιδάκις, ακόμα και η μελωδική και αρμονική γλώσσα σας ήταν πολύ διαφορετική από τη δική τους. Συμφωνείτε με αυτό;
Όλοι μας μεγαλώσαμε με διάφορα ακούσματα και επηρεαστήκαμε από μουσικές που μας συγκινούσαν. Προσωπικά θεωρώ ότι κυρίως επηρεάστηκα από το δημοτικό τραγούδι του οποίου προσπάθησα να εκφράσω τον απόηχο μέσα όμως από μια σύγχρονη προβληματική και ως αποτέλεσμα όχι ενσυνείδητης μουσικής στάσης, αλλά περισσότερο συναισθηματικής φόρτισης.
* Τι νοσταλγείτε από τον χώρο της μουσικής την εποχή που ξεκινούσατε;
Νοσταλγώ την εποχή που ξεκίνησα γιατί ήταν η σημαντικότερη αναγέννηση της τέχνης και του πολιτισμού που γνώρισε η χώρα μας και είχα την τύχη να τη ζήσω, ιδιαίτερα μέσα από τη μουσική, και χαίρομαι που μπορώ και σήμερα να λειτουργώ, να δημιουργώ και να ζω με τον ίδιο τρόπο.
* Ξεκινήσατε σε μιαν εποχή που η μουσική πράξη ήταν κατά κύριο λόγο ζωντανή, και εννοώ φυσικά τις μπουάτ. Θα θέλατε να επιστρέψετε στις ζωντανές εμφανίσεις με τις σημερινές και πάρα πολύ διαφορετικές βέβαια συνθήκες;
Η δεκαετία του 1960 έχει περάσει ανεπιστρεπτί και ο κόσμος προχωρεί και αλλάζει. Συνεχίζω να πιστεύω ότι είμαστε Έλληνες και πρέπει να γράφουμε ελληνικά τραγούδια που να μιλάνε στις ψυχές μας και να τραγουδιούνται. Φυσικά και θα ήθελα να πραγματοποιώ ζωντανές εμφανίσεις και τα τραγούδια μου να φτάσουν σε όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμο.
* Και τα προσεχή σχέδιά σας;
Η δουλειά αυτή έγινε με μεγάλη αγάπη, συνέπεια και μεράκι από όλους τους συντελεστές. Έχουμε προγραμματίσει για το καλοκαίρι ορισμένες συναυλίες ξεκινώντας από το Φεστιβάλ Ρεματιάς στο Χαλάνδρι στις 20 Ιουλίου, αργότερα στην Κρήτη και αλλού, στις οποίες θα παρουσιάσουμε τον καινούργιο δίσκο, αλλά και παλαιότερα τραγούδια μου. Εύχομαι τα τραγούδια του «Ανεμογιαλός» να «ταξιδέψουν» πολλούς, στη θάλασσα και όχι μόνο.
Για τους συνειδητούς και με υψηλό αισθητικό κριτήριο μουσικόφιλους εμείς το θεωρούμε σίγουρο...
