Live τώρα    
24°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.2°C26.3°C
2 BF 36%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.3°C26.0°C
3 BF 36%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
19.4°C24.8°C
2 BF 52%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.8°C21.6°C
2 BF 63%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
22.9°C24.0°C
2 BF 38%
Υπάρχει λόγος / Μια μέρα σαν κι αυτή
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Υπάρχει λόγος / Μια μέρα σαν κι αυτή

Είναι ανάγκη πάσα σε μια τέτοια επέτειο όπως η τωρινή, 197 ολόκληρα χρόνια μετά τον επαναστατικό ξεσηκωμό του 1821, να ξανακοιτάξουμε ή μάλλον να κοιτάξουμε επιτέλους με άλλο μάτι κάποιες βασικές έννοιες όπως ο πατριωτισμός. Να σκύψουμε με σεβασμό και αγάπη στη θυσία εκείνων των ταπεινών, που έδωσαν τη ζωή τους, το αίμα τους, και οι επιτήδειοι «έμποροι του έθνους» το έκαναν αντικείμενο αγοροπωλησίας και πηγή πλούτου. Σε μια τέτοια επέτειο, η μεγαλύτερη τιμή που της αξίζει είναι να κατανοήσουμε το τι θα πει σήμερα πατριωτισμός, πέρα και έξω από τις μεγαλαυχίες και τα τυμπανιαία ψευδολογήματα πάνω στα οποία στηρίχτηκε επί έτη και έτη η κερδοφόρα επιχείρηση της πατριδοκαπηλίας που με διάφορες μορφές καλά κρατεί μέχρι τις μέρες μας. Είναι ανάγκη να δούμε ποια καθήκοντα και ποιες ευθύνες αναλογούν στον καθένα ώστε αυτό που λέμε πατριωτισμό να ξεφύγει από το θλιβερό και ασφυκτικό πλαίσιο της έκθεσης ιδεών και της χουντικής σχολικής εορτής. Ώστε αυτό που λέμε πατριωτισμό να γίνει πραγματικότητα που θα συμβαδίζει με την εποχή και με τις ανάγκες ενός λαού καθημαγμένου, που ακόμα αντηχεί τον λόγο του Διονύσιου Σολωμού: «Δυστυχισμένε μου λαέ, καλέ και αγαπημένε. Πάντοτε ευκολοπίστευτε και πάντα προδομένε».

Είχε βέβαια δίκιο ο μέγας ποιητής. Ώς πότε όμως θα είμαστε ευκολόπιστοι και προδομένοι; Ώς πότε θα μας ξεγελούν για να μας ποδοπατήσουν; Είναι πολλά τα 197 χρόνια από το 1821, για να εθελοτυφλούμε. Ειδικά «στα χρόνια τα δικά μας τα σακάτικα» που πληρώνουμε τις βαρύτατες συνέπειες του σάπιου πατριωτισμού και που ακούμε τα ουρλιαχτά και τις απειλές εκείνων που καλλιέργησαν και συντήρησαν αυτό τον «πατριωτισμό» για ίδιον όφελος. Θέλω αν πω ότι ούτε αντέχουμε αλλά και ούτε και μπορεί να είναι εσαεί άλλοθι η ευκολοπιστία για όσες προδοσίες υφιστάμεθα. Είναι καιρός να διαβάσουμε με καθαρό μάτι το «Άξιον Εστί» του Οδυσσέα Ελύτη: «Σκυλοκοίτες και νεκρόσιτοι κι ερεβομανείς κοπροκρατούν το μέλλον. / Όπου και να σας βρίσκει το κακό, αδελφοί, όπου να θολώνει ο νους σας, / μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη. / Η λαλιά που δεν ξέρει από ψέμα / θ’ αναπαύσει το πρόσωπο του μαρτυρίου / με το λίγο βάμμα του γλαυκού στα χείλη».

Ε, ναι. Είναι καιρός πια για το «λίγο βάμμα του γλαυκού στα χείλη». Είναι καιρός να αποκτήσουν οι λέξεις το νόημα του καιρού του και οι κτητικές αντωνυμίες να απελευθερωθούν από τη φυλακή της φρικτής γενικότητας. Γιατί η Ελλάδα «μας», η πατρίδα «μας», η Μακεδονία «μας» δεν υπάρχει. Δεν υπήρξε ποτέ παρά μονάχα στα στόματα των δεσμοφυλάκων της. Υπάρχει η Ελλάδα μας και η Ελλάδα τους, «που παιδεύει τα δροσερά Ελληνόπουλα και ανεμίζει τους αμέτρητους γραικύλους», όπως θα έλεγε και ο Νίκος Καρούζος. Η Ελλάδα των εξεγερμένων και η Ελλάδα των υποταγμένων. Η Ελλάδα της περηφάνιας και της αξιοπρέπειας και η Ελλάδα της προδοσίας και του ραχιτικού φόβου. Υπάρχει η Ελλάδα της θυσίας και της προσφοράς και η Ελλάδα της αρπαγής και της ρεμούλας που ξεφτιλίζει την ύψιστη τιμή της πολιτικής εκπροσώπησης ξεπουλώντας την μπιρ παρά στους Φρουζήδες και τους Χριστοφοράκους (και τα ρέστα σε καφετιέρες). Υπάρχει η Ελλάδα του αντάρτη και η Ελλάδα του ταγματασφαλίτη. Υπάρχει η μαρτυρική εγερσίθυμη Ελλάδα των βασανισμένων και η παχυμένη αλεξίκαρδη Ελλάδα των βασανιστών.

Είναι χρόνια παιγμένο αυτό το τερατώδες θέατρο σκιών, για να έχει ακόμα κοινό, όσο κι αν χοροπηδούν επί σκηνής οι πρωταγωνιστές του. Είναι χρόνια που μας «βρίσκει το κακό, αδελφοί», για να το αφήνουμε να συνεχίζεται. Κι αφού ο Οδυσσέας Ελύτης μάς συνιστά σε τέτοιους καιρούς να μνημονεύουμε τον Διονύσιο Σολωμό, ας το κάνουμε. Όχι τον Σολωμό του Εθνικού Ύμνου κι ας πρόκειται για ένα μεγαλειώδες δημιούργημα της παγκόσμιας ποίησης. Ένα δημιούργημα, όμως, που δείχνει την τεράστια δύναμη του, κατά Οδ. Ελύτη, «κακού». Γιατί αυτό το ύψιστο δείγμα του ανθρώπινου μεγαλείου έχει υποστεί απίστευτο ανασκολοπισμό και βαρβαρότητα από την Ελλάδα «τους». Από την Ελλάδα του καταδότη και του επίορκου πραξικοπηματία. Από την Ελλάδα του φρικτού ιεράρχη και του στρατοδίκη που φόρεσε πολιτικά για να αθωώνει τα κηρύγματα μίσους. Από την Ελλάδα του κάθε εξωνημένου εγωπώλη. Ας αφήσουμε λοιπόν κατά μέρος τον Εθνικό Ύμνο κι ας δουλέψουμε για να τον καθαρίσουμε από τις ακαθαρσίες και να τον παραδώσουμε στα παιδιά μας ως αυτό που πράγματι είναι: ένας ύμνος στον άνθρωπο. Και μαζί ένας θρήνος απέναντι σε κάθε σφαγή. Πρόκειται για βαριά δουλειά. Γιατί τόσα χρόνια οι ακαθαρσίες έχουν πετρώσει πάνω στο ποίημα. Είναι όμως αδήριτη ανάγκη να δουλέψουμε. Με πείσμα, με απόφαση, με πιστότητα. Και προ παντός με διάρκεια. Γι’ αυτό χρειάζεται όχι μόνο να μνημονεύουμε τον Διονύσιο Σολωμό αλλά και να καταφεύγουμε σ’ αυτόν, όπως καταφεύγει ο λιθοξόος στο σφυρί και το καλέμι του. Στον Σολωμό που σαν σήμερα (δηλαδή αύριο) και συγκεκριμένα στις 25 Μαρτίου του 1842 έγραφε στον Γεώργιο Τερτσέτη:

«Είναι εικοσιένα χρόνια που σαν σήμερα η Ελλάδα έσπασε τις αλυσίδες. Η μέρα αυτή του Ευαγγελισμού είναι μέρα χαράς και δακρύων: χαρά για το μέλλον, δάκρυα για την περασμένη δουλεία. Τι να πω για το παρόν; Η διαφορά είναι τόσο γενική και έχει τόσο βαθιές ρίζες, ώστε προξενεί κατάπληξη. Όταν οι παράγοντές της αποδυναμωθούν εντελώς, θα είναι δυνατή μια ηθική αναγέννηση. Τότε το μέλλον μας θα είναι μεγάλο, αν όλα στηριχθούν στην ηθική, αν η δικαιοσύνη θριαμβεύσει, αν τα γράμματα καλλιεργηθούν όχι για μάταιη επίδειξη, αλλά για ωφέλεια του λαού (...)».

Έχουμε και λέμε λοιπόν: 25 Μαρτίου 1842 - 25 Μαρτίου 2018.

Πολύς καιρός δεν πήγε στα χαμένα;

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL