Της Λήδας Καζαντζάκη
Η λήθη είναι η ασθένεια της εποχής μας. Εξαπλώνεται χρόνο με τον χρόνο στη νεοελληνική επικράτεια σβήνοντας κομμάτια από τη ζωή μας, δρόμους, καφενεία, πλατείες, σπίτια, τις εικόνες που μας καθόρισαν. Έτσι ώστε να αφήνουν τα κενά της ιστορίας μας να καλύπτονται από ανθρώπους, όπως ο Άδωνις Γεωργιάδης, μέσω των λεγόμενων κοινωνικών μέσων, με ρατσιστικές ή αναθεωρητικές ατάκες που εύκολα σβήνουν την επομένη αφήνοντας ωστόσο το στίγμα τους. Η λήθη είναι συνώνυμη της έλλειψης παιδείας και καλλιέργειας, του σύγχρονου μύλου των χρηματιστηρίων των αξιών και των εννοιών, όπου αλέθονται δυστυχώς και τα έργα της τέχνης κατά το δοκούν αυτών που τα μεταπωλούν.
Βρέθηκα πριν από τις γιορτές στα εγκαίνια της εκπληκτικής αναδρομικής έκθεσης του χαράκτη Νικόλαου Βεντούρα, στο Μουσείο Μπενάκη, επί της οδού Πειραιώς. Που αποτελεί συνέχεια, θα τολμούσα να πω, της αναγκαστικά μικρότερης σε έκταση και αριθμό εκθεμάτων, αλλά όχι λιγότερο σημαντικής, αναδρομικής του έκθεσης στο Περιστύλιο των Παλαιών Ανακτόρων, στη Δημοτική Πινακοθήκη της γενέθλιας γης και του τόπου δημιουργίας του, την Κέρκυρα, το 2016. Που υλοποιήθηκε χάρις στη πρωτοβουλία του δήμου και ιδιαίτερα της προέδρου του Δ.Σ. της Πινακοθήκης Μαρίας Μουζακίτη, σε επιμέλεια της υπεύθυνης του παραρτήματος της Εθνικής Πινακοθήκης Μαρίνας Παπασωτηρίου. Στα εγκαίνια του Μουσείου Μπενάκη ήταν θλιβερή η ισχνή παρουσία των χαρακτών αλλά και των υπολοίπων εκπροσώπων των εικαστικών τεχνών, που απ’ ό,τι έμαθα δεν ενημερώθηκαν εγκαίρως.
Πρόκειται για μιαν έκθεση χαρακτικής με ιδιαίτερο βάρος. Δείχνει κατ΄ αρχήν την ενσωμάτωση των διαφορετικών ιδιωμάτων του μοντερνισμού στη μακρόχρονη- 40 και πλέον ετών- δημιουργική πορεία του «αυτοδίδακτου» Βεντούρα, μια και δεν φοίτησε σε καμιά ΑΣΚΤ. Αναγνωρίζουμε στα πρώιμα πρόσωπα και στα τοπία τις φευγαλέες γραμμές καθώς και τις πινελιές του ιμπρεσιονισμού αλλά και τις μορφώσεις τους μέσα στα αδρά περιγράμματα των καρικατούρων του βερισμού. Διακρίνουμε στα βομβαρδισμένα, στην περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ανθρωπόμορφα συχνά, φτιαγμένα κτήρια της Κέρκυρας, τα αποτυπωμένο με στοιχεία κυβιστικά αλλά και σουρεαλιστικά, τον ακατανίκητο φόβο μπροστά στον πόλεμο και την εξάλειψη της ζωής.
Φερόμαστε, αναπότρεπτα μέσα από την παλλόμενη, σχηματοποιημένη, χειρονομιακή γραφή του στα αφαιρετικά, βαμμένα με τις ερυθρές αποχρώσεις, τοπία «Του τέλους του καλοκαιριού». Εκεί όπου, όπως επισημαίνει ο ίδιος, «την εσωτερική σκιά την βλέπεις και αυτήν παρούσα μαζί με τα αρχέτυπα τα εγγράμματα, τις πρωταρχικές μνήμες.» Ερχόμαστε σ' επαφή με τον αέναο πειραματισμό του φοιτητή χημείας με κιμωλία, γλυκερίνη και θειάφι, όπως μας ενημερώνει στον κατάλογο της έκθεσης ο επιμελητής του Βρετανικού Μουσείου Μάρτιν Ρόγιαλτον - Κις, αλλά και στις απειράριθμες σημειώσεις των έργων του ο ίδιος ο δημιουργός. Γνωρίζουμε έτσι τη μαγεία της παραγνωρισμένης μέχρι σήμερα, αυτό το έχω ξαναγράψει και το τονίζω ξανά, χαρακτικής τέχνης.
Info: Νικόλαος Γ. Βεντούρας, Μισός αιώνας πρωτοπορίας Συντονισμός έκθεσης: Κωνσταντίνος Παπαχρήστου, Μαρία Σαρρή. Μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138. Διάρκεια έκθεσης: 14 Δεκεμβρίου 2017 - 25 Φεβρουαρίου 2018. Ώρες λειτουργίας: Πέμπτη / Κυριακή 10.00-18.00, Παρασκευή / Σάββατο 10.00-22.00
