Όλες τις Δευτέρες του Νοεμβρίου η ομάδα Σπείρα Σπείρα παρουσιάζει την παράσταση «Τα παιδιά της Σφίγγας» -πού αλλού;- στη Σφίγγα. Με αυτή την αφορμή ο ιδρυτής και καθοδηγητής της ομάδας Σταμάτης Κραουνάκης, χειμαρρώδης όπως πάντα, σε μιαν απολαυστική συνέντευξη μας μίλησε όχι μόνο για το συγκεκριμένο πρόγραμμα, αλλά και για το τι άλλο κάνει αυτόν τον καιρό, τι ετοιμάζει για τη συνέχεια, τη σχέση του έργου του με την κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα, τα αδιέξοδα της σημερινής Ελλάδας και το τι τα προκάλεσε, αλλά και για τη λελογισμένη αισιοδοξία του για ένα καλύτερο και πιο όμορφο μέλλον.
* Ποιες διαφορές έχει η παράσταση στη Σφίγγα από το «Όλοι ένα», εκτός φυσικά από την πολύ καθοριστική ότι δεν είσαι εσύ το επίκεντρο; Και, με την ευκαιρία, εσύ επέλεξες την συγκεκριμένη ημέρα της εβδομάδας ή η διεύθυνση του χώρου;
Η Σφίγγα είναι μαγαζί, ο κόσμος πίνει, η σχέση είναι άλλη. Η ιδέα μετά την προσωπική αναφορά του «Όλοι ένα» είναι μία η ομάδα προχωρά, αποφασίζει, διαλέγει, ανανεώνεται, επιχειρεί. Το «Όλοι ένα» ήταν κλείσιμο περιόδου. Κλείσαμε βιβλία, πώς το λένε; Με ενδιαφέρει η εξέλιξη των παικτών, είναι όλοι τους μεγάλα παιδιά και εγώ είμαι ο σκηνοθέτης τους. Διαλέξαμε μαζί, δοκιμάσαμε ιδέες όλοι.
Κανονικά εγώ δεν θέλω να εμφανίζομαι καθόλου, το κάνω για να είμαι στην παρέα και για να μην ξενερώσει ο κόσμος απότομα. Τα παιδιά έχουν κοινό... Ξεσκίζουν! Έχουν αντιρρήσεις μόνον οι απαρχαιωμένοι άνθρωποι, που δεν θέλουν να γεράσουν και πειράζονται στα μούτρα.
Αυτό που με ενδιαφέρει είναι αυτοί οι οκτώ αυτόνομοι ερμηνευτές, την ώρα που συντονίζονται και παράγουν μαζί, να συμβαίνει κάτι που ενεργειακά δεν είναι συναγωνίσιμο να προχωράμε. Είμαι το επίκεντρο ακόμα και αν με έχει φάει το μαύρο χώμα και εκείνοι με αγαπούν και γι’ αυτό είναι εκεί. Το πρόγραμμα αυτό δεν εξυπηρετεί καριέρες, δημιουργήθηκε για να φτιάξει μια μεγάλη παρέα.
Ναι, την ημέρα τη διάλεξα εγώ. Το μαγαζί το αγαπώ. Η Λίνα (Νικολακοπούλου) με πήγε εκεί και η Ελένη Παπουτσάκη, που διαχειρίζεται τις συναυλίες, είναι ένας άνθρωπος που εμπιστεύομαι. Μου αρέσει η Δευτέρα, να θυμίσω ότι είμαι ο πρώτος που, το 2000, έκανα παραστάσεις Δευτέρα με τη Δήμητρα Παπίου στο House Of Art. Μέχρι τότε αυτό δεν είχε ξαναγίνει. Σημασία πάντως έχει ότι είμαστε «Δευτέρα και όχι Σάββατο»!
* [Τώρα που έχει πλέον ολοκληρώσει τη διαδρομή του, θα μπορούσες ίσως να πεις ότι το «Όλοι ένα» ήταν η μέχρι στιγμής μουσική αυτοβιογραφία σου; Ή ίσως και η αυτοβιογραφία σου μέσα στη μουσική;
Ε, όχι δα! Απλά, όπως είπα, κλείσαμε βιβλία. Ήταν κορυφαία στιγμή. Όπως και αυτό το πρόγραμμα είναι ένα στην ουσία μιούζικαλ με Έλληνες εργένηδες σε οποιαδήποτε γειτονιά του κόσμου. Και θα πάει και αυτό παντού.]
* Πάνω σε ποιους βασικούς άξονες σχεδίασες αυτό το πρόγραμμα και τι επιδιώκεις να δώσεις στο κοινό; Μια από αυτές τις επιδιώξεις είναι και το να αναδείξεις τις ερμηνευτικές ικανότητες των συνεργατών σου;
Διάλεξαν οι σύντροφοι πολλά, έχει τραγούδια πολλών ειδών και προελεύσεων. Το πρώτο που ψάξαμε και ασχοληθήκαμε αρκετά με αυτό ήταν οι χαρακτήρες, τι κόσμο εκπροσωπεί ο καθένας. Είχε πλάκα, τους άφηνα, έλεγαν και εγώ σκιτσάριζα. Αναποδογύρισαν και ρόλοι κάποια στιγμή, πήρε ένας τραγούδι άλλου. Αυτό είναι άλλωστε η χαρά και το κέρδος από την ομαδική δουλειά. Όλοι τους «φυσάνε», είναι οκτώ υπέροχοι εργένηδες σε κατάσταση ερωτικής μελαγχολίας η οποία εκφράζεται ανάλογα με τον κάθε ήρωα και τον χαρακτήρα του. Ποικιλία τραγουδιών, αλλά κεντημένα με μια αυθαιρεσία, όπως μας συμβαίνει σε μια συντροφιά.
* [Η σχέση σου με τα μέλη της Σπείρα Σπείρα και γενικότερα ο τρόπος που λειτουργεί η ομάδα έχει αλλάξει ανάμεσα στα χρόνια ή παραμένει η ίδια; Βλέπεις τον εαυτό σου σαν δάσκαλο αυτών των παιδιών ή η σχέση μαθητείας ανάμεσα σε εσένα και αυτά είναι αμφίδρομη και εναλλάσσεται συνεχώς;
Είμαστε συνεργάτες, μου έχουν εμπιστοσύνη, τους προσέχω, τσακωνόμαστε, υπάρχουν ημέρες που δεν μιλάμε, αλλά την ώρα της πρόβας είμαστε κανονικοί. Μετά αρχίζουν οι παραστάσεις, άλλα σχέδια στα σκαριά. Το βασικό είναι να γουστάρουμε και να βγαίνει μεροκάματο.]
* Μια ερώτηση που θα μπορούσε να είναι και παγίδα: Δημιουργικά είσαι, φυσικά, συνθέτης, αλλά τι είσαι εκτελεστικά; Πιο απλά: θεωρείς τον εαυτό σου τραγουδιστή, ηθοποιό, κάτι ανάμεσα στα δύο, αυτό που διεθνώς λέγεται περφόρμερ ή τίποτα από όλα αυτά αλλά κάτι ολότελα διαφορετικό;
Είμαι μέσα στην τέχνη μου και έμπλεως αυτής. Τα υπόλοιπα, σόρι, αλλά είναι κουτάκια της νέας δημοσιογραφίας για να υπάρξει. Είμαι συνθέτης υπό την ευρεία έννοια, από εκεί εκπορεύονται όλα. Φέτος έγραψα ήδη είκοσι πέντε νέα τραγούδια για διάφορες χρήσεις μέσα σε ενάμιση μήνα. Την ώρα που βρίσκομαι στη σκηνή απλώς πρέπει να τα επικοινωνήσω.
* Δεύτερη ερώτηση που θα μπορούσε να κρύβει παγίδα: Το τραγούδι φυσικά αποτελούνταν ανέκαθεν -και θα συνεχίσει να αποτελείται- από τα ίδια τρία δομικά στοιχεία -στίχο, μουσική και ερμηνεία. Ο σκοπός του επίσης παραμένει ίδιος, να προσφέρει στον κόσμο ψυχαγωγία, μα και παραμυθία. Μήπως όμως έχει αλλάξει ο τρόπος που προσλαμβάνεται και λειτουργεί από τον κόσμο στην εποχή μας ή παραμένει και αυτός ίδιος;
Το τραγούδι έχει την αρετή της έκφρασης μέσα στην καθημερινότητα, εκεί ή λειτουργεί ή βυθίζεται. Όλα τα άλλα είναι επεξηγήσεις ερήμην του.
* [Πες μου λίγα περισσότερα για την ιδέα σου για τον διαφορετικό τρόπο διάθεσης, ίσως ακόμα και ακρόασης, της μουσικής σου που μου είχες αναφέρει στη συζήτησή μας πριν από λίγο καιρό.
Κυκλοφορούμε τη μουσική, την επικοινωνούμε, έχουμε τη ζωντανή μετάδοση, τα ραδιόφωνα, το Διαδίκτυο, τις πλατφόρμες. Τα CD υποχώρησαν, καθένας φτιάχνει τα δικά του, τα usb του. Έτσι μου αρέσει να παίζω τώρα, όπως η ομορφιά του καινούργιου μέσα στην εκάστοτε εποχή, αλλά επίσης και CD, αν χρειαστεί. Βασικό ήταν και παραμένει η επικοινωνία.]
* Πιστεύεις ότι η κοινωνία είναι περισσότερο, λιγότερο ή το ίδιο απογοητευμένη σε σχέση με, ας πούμε, τρία χρόνια πριν; Γενικότερα ποιο είναι το συναίσθημα ή η διάθεση που βλέπεις να κυριαρχεί στους ανθρώπους γύρω σου;
Είναι ζωντανοί και θαρραλέοι. Γκρινιάζουν, κλαίγονται, αλλά μάχονται. Δεν θα παραιτηθεί εύκολα ο Έλληνας, είναι ζόρικη, τρελή ράτσα. Ποιητικός λαός, τι να φοβηθεί; Ποιον παπάρα πολιτικό; Ποιο κόμμα, εδώ που τα λέμε;
* Αν σου ζητούσα να γυρίσεις πίσω, στα χρόνια πριν από την κρίση, και να κάνεις μια αποτίμηση των παραγόντων που μας οδήγησαν σε αυτήν, εκτός προφανώς από εκείνον του δημοσίου χρέους, ποιοι θα έλεγες ότι είναι;
Το ΠΑΣΟΚ της δεύτερης περιόδου ξεσάλωσε. Για πολλά φταίει επίσης η γενική ανεμελιά της δεκαετίας του 1990 και το αποκορύφωμα ήταν βέβαια το ξόμπλιασμα με τους Ολυμπιακούς και τα δημόσια έργα. Επίσης είχαμε άθλιο πολιτικό προσωπικό.
* Πιστεύεις αλήθεια ότι έχουμε αρχίσει να βαδίζουμε προς την έξοδο από την κρίση ή βρισκόμαστε ακόμα πολύ βαθιά εντός της και θα χρειαστεί πολύς επιπλέον χρόνος και δρόμος για να εξέλθουμε;
Όλα είναι, ήταν μάλλον, μια κατασκευασμένη απάτη των κέντρων εξουσίας. Δεν εννοώ τις κυβερνήσεις, αλλά τα άλλα κέντρα, τα αόρατα. Οι κυβερνήσεις είναι απλώς οι υπάλληλοί τους ανάλογα με τα γράδα καθεμιάς. Και τώρα πάμε να κάνουμε τους έξυπνους κλεισμένοι σ' ένα κλουβί με ντόπερμαν... Μια προετοιμασμένη απάτη λοιπόν για να σκλαβώσουν τον Νότο. Είναι πασιφανές!
* Υπάρχει κάτι, αμιγώς μουσικό ή οτιδήποτε άλλο, που δεν έχεις κάνει έως τώρα και επιθυμείς πάρα πολύ να κάνεις στο μέλλον;
Πολλά σκέφτομαι, αλλά πάντως φέτος κάνω πολλά ωραία. Έγραψα ένα τραγούδι για το «Μαυροπούλι» του Γιώργου Κιμούλη, πέντε τραγούδια για την επιθεώρηση του Λάκη Λαζόπουλου και της Σοφίας Φιλιππίδου, ένα πολύ δυνατό ζεϊμπέκικο για τη Σοφία, επτά τραγούδια για την παράσταση του Κωνσταντίνου Αρβανιτάκη με τη «Στέλλα» του Ιάκωβου Καμπανέλλη στην Κύπρο με τον ΘΟΚ, γενικά όπου έβλεπα Έλληνα έστηνα τσαντίρι! (γέλια)
* Και τα επόμενα σίγουρα σχέδιά σου, δισκογραφικά, συναυλιακά ή οποιαδήποτε άλλα;
Διαβάζω το «Ντουέντε» του Λόρκα, θα το κάνω στο Θέατρο Τέχνης τον Ιανουάριο με εννέα καινούργια τραγούδια πάνω σε ποιήματά του. Ομορφιά! Στο τέλος αυτού του μήνα ξεκινάει στο θέατρο Ιλίσια Βολανάκη μια επεξεργασία / σκηνική εκδοχή του ιστορικού κειμένου του Ευάγγελου Λεμπέση «Η τεράστια κοινωνική σημασία των βλακών εν τω συγχρόνω βίω» με πρωταγωνιστή τον θαυμάσιο κωμικό ηθοποιό Χάρη Φλέουρα.
Συγχρόνως ετοιμάζω και δύο εξαιρετικές συνεργασίες για το καλοκαίρι. Προς το παρόν ετοιμάζουμε το ανέβασμα σε διαδικτυακή πλατφόρμα της μουσικής της «Ιφιγένειας» του Ευριπίδη που παίχτηκε το περασμένο καλοκαίρι και τον Φεβρουάριο θα κυκλοφορήσει η μουσική μου για το «Βικτόρ ή τα παιδιά στην εξουσία» μαζί με την παρτιτούρα της από τις εκδόσεις Κάπα.
Αυτή η έμφυτη και όχι επίκτητη -ή, πολύ χειρότερα, προς εντυπωσιασμό- πολυπραγμοσύνη που χαρακτηρίζει τον Σταμάτη Κραουνάκη όχι μόνο τον κρατάει εναργή, αλλά σίγουρα είναι από τα στοιχεία τα οποία τον διατηρούν πάντα επίκαιρο, καθιστώντας τον ίσως ήδη διαχρονικό...
