“Ένας θεατρικός συγγραφέας απέρχεται για να εισέλθει σε μια επικράτεια με την οποία είχε σχέσεις σε όλη του τη ζωή. Γιατί περισσότερο από όλους τους άλλους έχει συνείδηση ότι είναι δημιουργός ημιτελών πλασμάτων, σκιών, που επικαλούνται τα ζωντανά σώματα των ηθοποιών για να υπάρξουν”. Με αυτά τα λόγια ο Βασίλης Παπαβασιλείου αποχαιρετούσε χθες βαθιά συγκινημένος τη Λούλα Αναγνωστάκη, σε ένα λιτό, σπαρακτικό κατευόδιο, όπου συγκεντρώθηκαν για το τελευταίο αντίο, η οικογένειά της, οι φίλοι της και άνθρωποι του θεάτρου και της γραφής.
“Η Λούλα Αναγνωστάκη ήταν ένα παιδί του αιώνα της, αλλά όχι δημιούργημά του, γι’ αυτό και μπόρεσε να εκφράσει με τρόπο ανεπανάληπτο τις αγωνίες, τους καημούς, τα αδιέξοδα, αυτά τα οποία στιγμάτισαν τη μεταπολεμική ελληνική ζωή. Φεύγει σήμερα, σε μια εποχή που της πάει, γιατί η Λούλα ήταν μια συγγραφέας και ένας άνθρωπος του μεταβατικού, που μπορούσε να δει και να συλλάβει πέρα, από τα τραύματα και τον καημό, τη λαχτάρα, τους κινδύνους και την ομορφιά του ρευστού” ανέφερε ο γνωστός ηθοποιός και σκηνοθέτης που την αποχαιρέτησε τελευταίος στη σειρά όσων παραβρέθηκαν χθες στο Α' Νεκροταφείο.
Είχε προηγηθεί ο νεαρός ηθοποιός Μάνος Καρατζογιάννης, μελετητής του έργου της τα τελευταία χρόνια, που φανερά συντετριμμένος θύμισε το αγαπημένο της τραγούδι που είχε διαλέξει για κατευόδιο και ήταν αυτό του Μάνου Ελευθερίου που λέει "Το τρένο φεύγει στις 8, ταξίδι για την Κατερίνη, Νοέμβρης μήνας δεν θα μείνει...". "Και δεν θα μείνει μήνας Νοέμβρης για τη Λούλα Αναγνωστάκη, που πίσω από τα μαύρα της γυαλιά τα είχε καταλάβει όλα, καθώς υπήρξε προφητική. Η Αναγνωστάκη, που στόχευσε στην πολιτική μας αφύπνιση και ήθελε να γράψει για τον κινηματογράφο και που κανείς δεν έγραψε ποτέ με τέτοιο τρόπο για τόσο νέους χαρακτήρες. Ήταν η δραματουργική μας ρίζα, κοντά της έμοιαζε σαν να έπαιζες σε έργο της” κατέληξε, κλείνοντας με τη λέξη “ευγνωμοσύνη”.
Μια βαθιά σιωπή ήταν απλωμένη καθ' όλη τη διάρκεια της νεκρώσιμης ακολουθίας. Με πρόσωπα βουβά και θλιμμένα, μάτια δακρυσμένα και χέρια που κρατούσαν ένα λουλούδι για τον τελευταίο αποχαιρετισμό.
Το δικό του αντίο έστειλε ο θεατρικός συγγραφέας Λεωνίδας Προυσαλίδης μιλώντας για τα έργα της, αναφέροντας πως σε αυτά «υπερασπίστηκε όλους τους ανυπεράσπιστους από όπου και να προέρχονταν. Η Λούλα Αναγνωστάκη έγραψε το τελευταίο της έργο με τίτλο 'Σε εσάς που με ακούτε' το 2001. Και από τότε δεν ξαναέγραψε. Πιστή στις δεσμεύσεις της και απόλυτη. Ό,τι είχε να πει το είχε ήδη πει στην εποχή της και πριν από την εποχή της. Αιρετική πάντα, αλλά με ανοιχτή καρδιά, τρομερή δύναμη και τεράστια ευαισθησία μίλησε για όλους εκείνους που δεν ανήκαν πουθενά και τη ζωή τους δεν υπερασπίστηκε ποτέ κανένας. Η Λούλα μίλησε για όλους τους ανυπεράσπιστους και τους δικαίωσε. Δεν υπήρξε αυτοβιογραφική, υπήρξε βιωματική, όπως όλοι οι μεγάλοι δημιουργοί, αλλά όλα όσα καθόρισαν τη ζωή της, όλοι όσοι διαδραμάτισαν πρωταρχικό ρόλο στη ζωή της υπάρχουν ανάμεσα στις λέξεις και μέσα στις σελίδες των έργων της. Μέσα από τους ήρωές της θα υπάρχει πάντα στις καρδιές μας».
Ομότεχνοι και συνοδοιπόροι στη σκηνή και τη γραφή, παραβρέθηκαν για τον τελευταίο αποχαιρετισμό δίπλα στον γιο της Θανάση Χειμωνά και τα ανίψια της Ανέστη Αναγνωστάκη και Εύη Δρούτσα.
Ήταν εκεί η Μάρω Δούκα, η Άλκη Ζέη, ο Τίτος Πατρίκιος, ο Μάνος Ελευθερίου, η Ζυράννα Ζατέλλη, η Ρένη Πιττακή, ο Μάριος Ποντίκας, ο Γιώργος Κοτανίδης, η Λίνα Νικολακοπούλου, ο Λάκης Παπαστάθης, ο Παντελής Βούλγαρης, η Ιωάννα Καρυστιάνη, ο Θοδωρής Γκόνης, η Μίνα Αδαμάκη, η Σοφία Σεϊρλή, η Μπέττυ Αρβανίτη, η Ελένη Κοκκίδου, ο Στέλιος Μάινας, η Μαρία Καλλιμάνη, ο Κωστής Καπελώνης, ο Παναγιώτης Μέντης, ο Γιάννης Μόρτζος, η Μαριάννα Κάλμπαρη, ο Χρήστος Χωμενίδης, η Αλίκη Καγιαλόγλου, ο Στέφανος Ληναίος και η Έλλη Φωτίου, ο Γιώργος Μαργαρίτης, ο Βασίλης Κατσικονούρης, ο Γιώργος Σκούρτης, ο Κώστας Λαλιώτης κ.ά.
Στεφάνια απέστειλαν ο πρόεδρος της Βουλής, ο ΣΥΡΙΖΑ, η Εταιρεία Συγγραφέων, το Εθνικό Θέατρο, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Ελληνικού Φεστιβάλ Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, το Θέατρο Τέχνης, το Θέατρο της Οδού Κυκλάδων, η Δηώ Καγγελάρη, οι εκδοτικοί οίκοι Πατάκης και Κέδρος, ο δήμαρχος Αθηναίων κ.ά. Ίσως το πιο συγκινητικό ήταν εκείνο της Χρύσας Προκοπάκη, με την τρυφερή προσφώνηση “Λούλα, καρδούλα μου”!
