Live τώρα    
25°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
25 °C
23.2°C25.8°C
2 BF 33%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.4°C26.8°C
2 BF 33%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
20.0°C24.8°C
2 BF 49%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C21.0°C
2 BF 69%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
25 °C
24.0°C24.9°C
2 BF 33%
Ημερολόγια Αναγνώσεων / Μικρή οθόνη κινητού σε σταθερή τροχιά
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ημερολόγια Αναγνώσεων / Μικρή οθόνη κινητού σε σταθερή τροχιά

Της Πόλυς Χατζημανωλάκη

Έχει παράξενους τρόπους και απρόσμενα ενδιαιτήματα η έμπνευση. Ο Μπόρις Παστερνάκ, για παράδειγμα, χρειαζόταν μεγαλύτερο γραφείο από αυτό που είχε και τηλεφωνούσε διαρκώς στο Στάλιν παραπονούμενος για τη στενότητα του χώρου του. Ο Όσιπ Μαντελστάμ, αντιθέτως, δεν είχε καθόλου ανάγκη από γραφείο για να γράφει. Ήθελε να περπατά, σχημάτιζε τους στίχους από μνήμης βηματίζοντας. Είχε μάλιστα αναπτύξει το δικό του ιδιόλεκτο της γραφής. Όπως οι άλλοι μιλούν για τη λευκή σελίδα, το μελάνι και το χαρτί, ο Μαντελστάμ μιλούσε για τα παπούτσια και τις σόλες... “Πόσες σόλες έλιωσε ο Δάντε Αλιγκιέρι όταν έγραψε τη ‘Θεία Κωμωδία’” γράφει κάπου. Σε ένα ποίημά του για την Τιφλίδα αναφέρει ότι του θυμίζει “το λιωμένο μεγαλείο που έχουν οι σόλες του ποιητή...”.

“Το τρέξιμο της πένας γεννά μέσα μου άλλα ένστικτα” γράφει ο Οδυσσέας Ελύτης στα “Ανοιχτά Χαρτιά”, διαλύοντας κάθε ψευδαίσθηση για τη γραφή ως υπερβατική λειτουργία. Τα μπλοκ και οι στυλογράφοι του Βασίλη Βασιλικού όπως τα γεμίζει τελετουργικά στα “Ημερολόγια Θάσου”, τα δερματόδετα τετράδια Μoleskine του Bruce Chatwin, όλα με μακρές αναστοχαστικές αφηγήσεις, επιβεβαιώνουν ότι η σελίδα του γραπτού δεν είναι ουδέτερη οθόνη προβολής, ο φορέας του ψυχικού υλικού, του κειμένου. Η υλικότητα, ο τρόπος που υποστασιοποιείται η γραφή, το κείμενο επηρεάζουν την ουσία του, τη θερμοκρασία του, το χρώμα του. Ενσωματώνονται στον τρόπο σκέψης. Είμαστε πια υποψιασμένοι από πολύ νωρίς, από τη δεκαετία του ’60, όταν ο Marshall MacLuhan προειδοποιούσε ότι «το μέσο ε ί ν α ι το μήνυμα». Έχει περάσει πολύς καιρός από τότε και έχουμε φτάσει στο «text» της Carol Ann Duffy, της δαφνοστεφούς ποιήτριας της Αγγλίας που υμνεί πλέον τη μικρή οθόνη, το SMS. Έχει ήδη προτρέψει τους νέους ποιητές να ασκούνται στο Τwitter, στον περιορισμένο αριθμό λέξεων που επιτρέπει, στην οικονομία της γραφής.

Δεν μιλάμε πια για την οθόνη του υπολογιστή, ελάχιστοι συγγραφείς έχουν μείνει να της αντιστέκονται, αλλά για τη μικροσκοπική οθόνη του κινητού. Αυτή η οθόνη δεν επιτρέπει την επεξεργασία, την εύκολη αναδρομή στα προηγούμενα, τη συνάρτηση και τη συσχέτιση μεταξύ τους. Πρόκειται για ένα υβρίδιο ανάμεσα στον γραπτό και τον προφορικό λόγο. Με πτητικότητα και βραχεία μνήμη, όπως ο προφορικός λόγος. Πρέπει να χρησιμοποιηθεί ακαριαία και με ένταση, με πυκνότητα και ευθυβολία για να είναι λογοτεχνία. Σκέψεις με αφορμή την ανάγνωση ενός βιβλίου που πιστεύω ότι αυτό το πετυχαίνει εξαιρετικά. Τα «Μικρά πείσματα» της Εύας Μαθιουδάκη εν προκειμένω, μικροδιηγήματα γραμμένα με το κινητό στη διαδρομή του ηλεκτρικού σιδηρόδρομου, πειραματίζονται και ανοίγουν νέους συναρπαστικούς δρόμους στους τρόπους και στα μονοπάτια της γραφής. Χρονομετρημένη η έμπνευση από σταθμό σε σταθμό, συσπείρωση και μια κι έξω, λίγο μετά την αφετηρία, λίγο πριν από την έξοδο, κινηματογραφική ταχύτητα, όπως οι εικόνες αλληλοδιαδέχονται στο παράθυρο. Με ένταση στη λεπτομέρεια, με στακάτες και, όποτε χρειάζεται, υπαινικτικές φράσεις, ψυχογραφεί με 57 διηγήματα δρόμου, αντλώντας με μάτι αετίνας, όπως η Σεραϊνιώ του Παπαδιαμάντη, από τις ζωές των άλλων, την κρίση, την ανεργία, τον ματαιωμένο έρωτα, τη νοσταλγία. Τι σημασία έχει...

Αυτό που μετρά είναι η εκρηκτική δύναμη των μικρών κειμένων, η ματιά του flaneur, του περιπατητή του Μποντλέρ στον δρόμο, και στο παρελθόν, η ένταση στη λεπτομέρεια, το ρίσκο να πειραματιστεί με το νέο μέσο και τους περιορισμούς του, μικρή οθόνη κινητού σε σταθερή τροχιά, και να αξιοποιήσει το υλικό που του ταιριάζει ώστε με τη δύναμη του ελάχιστου να δυναμοποιηθεί η ουσία του στο έπακρο...

Εύα Μ. Μαθιουδάκη, “Μικρά πείσματα”

Το Ροδακιό, 2017

136 σελ., τιμή 14,84 ευρώ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL