Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.4°C21.6°C
2 BF 69%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ασθενής ομίχλη
19 °C
15.6°C20.8°C
2 BF 70%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
17.7°C19.8°C
4 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
25 °C
22.5°C24.8°C
2 BF 34%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
20.9°C22.3°C
3 BF 46%
Μόναχο, 20 Φεβρουαρίου 1951, όπως Δουβλίνο;
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Μόναχο, 20 Φεβρουαρίου 1951, όπως Δουβλίνο;

WOLFGANG KOEPPEN, Περιστέρια στη χλόη, μετάφραση - επίμετρο Βασίλης Τσαλής, Εκδόσεις Κριτική, σελ. 320

Περιστέρια στη χλόη, όπως φροντίζει να μας υποδείξει ο ίδιος ο συγγραφέας (σελ. 284) είναι οι άνθρωποι, το ίδιο ασήμαντοι, το ίδιο θύματα της τυχαιότητας, το ίδιο μικροί. Η μοίρα τους, όσο πικρή, άδικη ή στενάχωρη, είναι ένα τίποτα μπροστά στην ολότητα του σύμπαντος και τους νόμους της ζωής. Αυτή είναι η βασική θέση γύρω από την οποία ο Wolfgang Koeppen στήνει αυτό το μυθιστόρημα, το οποίο έκανε αίσθηση στην πατρίδα του όταν εκδόθηκε (1951) και μαζί με τα δύο επόμενα μυθιστορήματά του, με τα οποία αποτελεί τριλογία, τον ξεχώρισε. Ο Koeppen θεωρείται σήμερα ένας από τους σημαντικότερους Γερμανούς πεζογράφους, αλλά ήταν αμετάφραστος στη γλώσσα μας και τελείως άγνωστος στην Ελλάδα και σίγουρα αξίζουν εύσημα τόσο στις εκδόσεις Κριτική όσο και στον μεταφραστή Βασίλη Τσαλή που επιχείρησαν την μεταγραφή του κειμένου του στα Ελληνικά. Μετά και την έκδοση του τελευταίου μυθιστορήματος της τριλογίας του, δεν έγραψε τίποτα άλλο, εκτός από την αυτοβιογραφία του που εκδόθηκε το 1976. Οι σύγχρονοί του τον θεώρησαν «τεμπέλη», καθώς η συγγραφική παραγωγή ήταν ακόμα επιβεβλημένη για κάθε συγγραφέα, ωστόσο μετά το θάνατό του τα πολυάριθμα αδημοσίευτα χειρόγραφα απέδειξαν κι επέδειξαν μια σκληρή πάλη του συγγραφέα με τη μορφή και έναν σχεδόν αυτοκαταστροφικό αγώνα με την τελειότητα.

Το Περιστέρια στη χλόη είναι ένα μοντέρνο μυθιστόρημα έντονα επηρεασμένο από τον Τζόυς και ειδικά τον Οδυσσέα, αν και η βαριά «σκιά» του «ανθρώπου χωρίς ιδιότητες» του Μιούζιλ που είχε εκδοθεί λίγα χρόνια πρωτύτερα κάνει την εμφάνισή της σε συγγραφικούς σχολιασμούς και φιλοσοφικούς στοχασμούς που μια γραφή στη φιλοσοφία του Τζόις και του Φώκνερ θα είχε αποφύγει. Όπως και στον Οδυσσέα, η ιστορία του μυθιστορήματος διαδραματίζεται σε μία μόνο ημέρα, την οποία οι μελετητές του έργου έχουν προσδιορίσει, όπως έχουν προσδιορίσει και τον τόπο: Μόναχο, 20 Φεβρουαρίου 1951. Αντιστικτικά παρουσιάζονται οι ζωές διασταυρούμενες ή μη πολλαπλών ηρώων με κοφτές σύντομες σκηνές σαν ψηφίδες που μοιάζουν να τοποθετούνται τυχαία αλλά όσο κυλάει ο αφηγηματικός χρόνος συνέχονται και σχηματίζουν την αποσαρθρωτική εικόνα της μεταπολεμικής Γερμανίας. Από τους ήρωες δεν θα μπορούσε να απουσιάζει ο Οδυσσέας (Κόττον), Αμερικάνος στρατιώτης στο Βερολίνο, που μοιάζει αρκετά με το μυθικό Οδυσσέα τουλάχιστον όσον αφορά στην τόλμη και την εφευρετικότητα. Ο Φίλιππος, καρικατούρα του ίδιου του συγγραφέα, μοναχικός και καταθλιπτικός, ο Ουάσιγκτον Πράις, επίσης Αμερικάνος στρατιώτης, ο ίσως πιο θετικός ήρωας και πολλά άλλα πρόσωπα συμπληρώνουν το πολυδαίδαλο παζλ. Η εντυπωσιακή γραφή και η ικανότητα του συγγραφέα να κινείται με ευκολία σε ένα πολυεπίπεδο αφηγηματικό σύμπαν έκαναν τους κριτικούς να τον δεχθούν ως έναν νέο Γερμανό Τζόις. Όμως αυτό που δεν έχει γίνει κατανοητό από τον Koeppen είναι αυτό που έλεγε ο Τζόις, ότι δηλαδή στον Οδυσσέα δεν υπάρχει ούτε μία παράγραφος που να είναι σοβαρή. Αντιθέτως, στα περιστέρια στη χλόη δεν υπάρχει ούτε μια παράγραφος που να μην είναι σοβαρή. Το υπονομευτικό και δύσκολα κατανοητό χιούμορ του Τζόις, οι πολλαπλές μιμήσεις και σατιρικές λεκτικές περιπλοκές, δεν υπάρχουν στο κείμενο του Koeppen. Αλλά ίσως δεν θα μπορούσε να υπάρξει σε ένα τόσο ζοφερό κλίμα όπως εκείνο της μεταπολεμικής Γερμανίας.

Γιάννης Παπαγιάννης, πεζογράφος

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL