Το εργασιακό Γκουλάγκ που βιώνουν οι νέοι άνθρωποι στο θέατρο το γνωρίζουμε καλά. Η συνάντηση όμως, βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ που ασχολούνται με τον πολιτισμό με μια μεγάλη ομάδα νέων ηθοποιών, σκηνοθετών και συγγραφέων, άφησε άφωνους και τους πιο πληροφορημένους από εμάς.
Οι μηδαμινές ευκαιρίες για αξιοπρεπή εργασία και αμοιβή σε συνδυασμό με την παντελή έλλειψη εκτίμησης στην προσωπικότητα και την αξιοσύνη των νέων ανθρώπων αποτελούν την οδυνηρή καθημερινότητα στη χώρα που γέννησε το θέατρο. Δυστυχώς, την άνοιξη του 2013, η συγκυβέρνηση Σαμαρά - Βενιζέλου κατάργησε τη συλλογική σύμβαση των ηθοποιών, αφήνοντάς τους στο έλεος κυριολεκτικά λογής - λογής επιχειρηματιών. Ο ΣΥΡΙΖΑ σήμερα επιχειρεί να επαναφέρει τις συμβάσεις εργασίας με τη γνωστή σθεναρή άρνηση του ΔΝΤ που άλλοι έφεραν και εγκατέστησαν και που τώρα κουνούν το δάχτυλο δυσαρεστημένοι από την πολιτική της κυβέρνησης.
Υπάρχει, όσον αφορά το θέατρο, μια αίσθηση πληθωρικότητας στη χώρα μας και ιδιαίτερα στην πρωτεύουσα. Το κοινό γνωρίζει πως εκατοντάδες παραστάσεις παίζονται κάθε βράδυ στην Αθήνα όχι μόνο στα θέατρα ή σε «θεατρόμορφους» χώρους, αλλά και όπου μπορεί να φανταστεί κανείς. Σε εισόδους πολυκατοικιών, σε μπαρ, σε αυλές, ακόμα και στο σπίτι σας μπορείτε να καλέσετε θίασο που παίζει αποκλειστικά σε σπίτια όπου τον καλούν. Θα αναρωτηθεί κανείς αν είναι κακό να παίζονται τόσες πολλές παραστάσεις ακόμα και στους πιο απίθανους χώρους. Η απάντηση είναι: φυσικά όχι. Θα έπρεπε όμως αυτή η θεατρική έκρηξη να συνοδεύεται και με τις ανάλογες απολαβές γι’ αυτούς που βρίσκονται πάνω στη σκηνή, αλλά και γι’ αυτούς που δούλεψαν για τη δημιουργία του σκηνικού γεγονότος. Οι αμοιβές συνήθως είναι συμβολικές, έως (συνηθέστερα), ανύπαρκτες. Αφηγείται ένας νεαρός ηθοποιός πως όταν τον κάλεσαν σε μια δουλειά, αφού συζήτησαν για τον ρόλο που θα ερμήνευε, μετά αυτός έθεσε το θέμα της αμοιβής του. «Και το οικονομικό;» ρώτησε. «Α, μην ανησυχείς» του απάντησαν «δεν θα πληρώσεις τίποτα»!
Τι κάνει, λοιπόν, ο νέος θεατρίνος που ασφυκτιά και δεν αντέχει την (θεατρική) απραξία; Παίρνει τα πράγματα στα χέρια του και οργανώνει τη δική του θεατρική πρόταση. Με τι χρήματα; Μα χωρίς καθόλου χρήματα. Είναι οι «no budget» παραγωγές. Γράφουν μόνοι τους κάποιο έργο για να μην υπάρχουν συγγραφικά δικαιώματα, αυτοσκηνοθετούνται και παίζουν χωρίς σχεδόν σκηνικά, ως πρωτοποριακή άποψη, μιας και η κατασκευή σκηνικών και κοστουμιών κοστίζουν. Πού θα παίξουν; Αν θέλουν να στεγάσουν το εγχείρημά τους σε κάποιο θέατρο θα το πληρώσουν ακριβά.
Το ενοίκιο και στις γνωστές αίθουσες του κέντρου αλλά και στα «off broadway» θέατρα του Μεταξουργείου ή άλλων αναλόγων εκτός κέντρου περιοχών είναι υψηλό και μια βιομηχανία εκμετάλλευσης από πολλούς (όχι ευτυχώς από όλους) ιδιοκτήτες αυτών των χώρων έχει στηθεί με επιμέλεια, λιανίζοντας κυριολεκτικά τους γεμάτους όνειρα νέους ανθρώπους. Το κοινό ακολουθεί; Ναι, ακολουθεί, αλλά έτσι, όπως μοιράζεται σε εκατοντάδες παραστάσεις δεν μπορεί να συντηρήσει το μεγαλύτερο μέρος τους. Όσο για την επικοινωνία, την πληροφόρηση του κοινού για αυτές τις παραστάσεις, υπάρχει ένας κύκλος που δεν οδηγεί πουθενά. Θέλετε να πάτε θέατρο; Ανοίξτε το ραδιόφωνο. Όλο και σε κάποια προσφορά θα πέσετε!
Ο ΣΥΡΙΖΑ στο πρόγραμμά του προέβλεπε την ενίσχυση των νέων καλλιτεχνών. Σε αυτό το πλαίσιο ανοίγει χώρους του Μεγάρου Μουσικής σε νέες θεατρικές ομάδες. Θα χρησιμοποιούν αυτούς τους χώρους, για τις πρόβες τους και για παραστάσεις χωρίς να πληρώνουν ενοίκιο βέβαια. Το ίδιο γίνεται και για ομάδες χορού. Προετοιμάζονται δωρεάν σεμινάρια επιμόρφωσης που τόσο μεγάλη ανάγκη έχουν οι νέοι καλλιτέχνες. Φτάνει αυτό; Όχι βέβαια. Είναι όμως η αρχή, έτσι ώστε να οργανωθούν πολλά πράγματα στον χώρο. Κατ’ αρχήν οι σπουδές. Με αυτό το άναρχο τοπίο θεατρικής εκπαίδευσης, έχουμε και υπερπληθώρα ανυπεράσπιστων επαγγελματικά ηθοποιών. Ταυτόχρονα θα πρέπει να οργανωθεί ξανά το θέατρο στην ελληνική περιφέρεια γιατί μετά τη μεθοδευμένη από τις προηγούμενες κυβερνήσεις κατάρρευση των Δημοτικών Περιφερειακών Θεάτρων, η επαρχία κυριολεκτικά πένεται θεατρικά, ενώ εκατοντάδες ταλαντούχοι ηθοποιοί είναι έτοιμοι να την υπηρετήσουν. Αναγκαία είναι και η φροντίδα της πολιτείας για την εξωστρέφεια των νέων θεατρικών ομάδων. Για το άνοιγμά τους στις εκτός συνόρων σκηνές. Υλικό υπάρχει. Δυνατές ομάδες και ενδιαφέρουσες παραγωγές ελκυστικές για τους θεατρόφιλους και εκτός Ελλάδος!
Πολλά έχουμε να πούμε ακόμη. Και είναι μικρό μέρος από αυτά που μας κατέθεσαν στη συνάντηση που είχαμε οι νέοι ηθοποιοί, σκηνοθέτες και συγγραφείς. Δυστυχώς, ο περιορισμένος χώρος της εφημερίδας μας επιβάλει να κλείσουμε εδώ. Θα επανέλθουμε αργότερα όμως με το «Νέοι Θεατρίνοι: Στο Γκουλάγκ Νο 2».
Μέχρι τότε να θυμάστε: Οι νέοι άνθρωποι του θεάτρου καταθέτουν την ψυχή τους κάθε βράδυ πάνω στη σκηνή για όλους εμάς. Και μας περιμένουν...
* Ο Πάνος Σκουρολιάκος είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ και βουλευτής Αττικής
