Τα σκηνικά ορίζουν τον χώρο. Αναδεικνύουν ή παρεμποδίζουν τη δράση των προσώπων του οποιουδήποτε θεατρικού έργου. Και είναι απορίας άξιον, γιατί η κριτική συχνά παραγνωρίζει τον αποφασιστικό για την παράσταση ρόλο τους. Τον συνειδητοποίησα όταν είδα το κορυφαίο έργο του Φώκνερ «Καθώς Ψυχορραγώ» στο θέατρο της οδού Κυκλάδων - Λευτέρης Βογιατζής. Σ’ αυτό ο Φώκνερ πραγματεύεται σε μια πολυπρισματική, μοντέρνα αφήγηση τη διάρρηξη των σταθερών του κοινωνικού ιστού του δυτικού κόσμου μετά το οικονομικό κραχ του ‘29 μέσα από τη διατάραξη των σταθερών μιας αγροτικής οικογένειας του Νότου των ΗΠΑ. Το έργο ξεκινά με την κατασκευή της κάσας της ετοιμοθάνατης μάνας από τον πρωτότοκο γιο της, έτσι ώστε, σύμφωνα με την τελευταία επιθυμία της, να ταφεί στην κωμόπολη της καταγωγής της, και εκτυλίσσεται γύρω από την περιπετειώδη μεταφορά της, που φέρνει στο φως τους διαφορετικούς, αντιφατικούς και συγκρουσιακούς χαρακτήρες των μελών της οικογένειας και εν τέλει τη διαλύει. Η αρχιτέκτονας και εικαστικός καλλιτέχνης Κυριακή Μαυρογεώργη «αδράττει το νήμα» της από την αρχή. Συνθέτει ένα σκηνικό με κεντρικό του στοιχείο το ξύλινο κιβούρι μέσα στο οποίο μεταφέρεται η νεκρή. Που υφίσταται στη διάρκεια της παράστασης αλλεπάλληλες μεταμορφώσεις, γίνεται κάρο ή γέφυρα που βοηθούν τα παιδιά και τον άνδρα να φτάσουν στον προορισμό τους. Που ανταποκρίνεται πλήρως στην οικονομία του περιορισμένου χώρου και των δυνατοτήτων μιας παράστασης με μέσα «ευτελή», όπως τα μαδέρια ή τα φτυάρια, που αφήνουν να αναδυθεί το υπαρξιακό δράμα των μελών της οικογένειας. Τοποθετεί απέναντί του μια μικρή οθόνη όπου προβάλλονται οι σκηνές που συμβάλλουν στην κατανόηση των μονόλογών τους από τους θεατές. Όπου γράφεται με απλές, γεωμετρικές γραμμές το ερημωμένο σπίτι τους και δίπλα του ένα ξεριζωμένο δένδρο. Δείχνονται μέσα από βίντεο το ορμητικό ποτάμι και η φωτιά ως εξωτερικά και εσωτερικά εμπόδια των αναστολών τους. Μεγεθύνονται, σε ένα παιχνίδι της κλίμακας, τα μικρά, σαν μπιμπελό αφαιρετικά και τρυφερά πλασμένα ζωάκια της σε σκιές με τις οποίες οι ηθοποιοί μπορούν να επιτελέσουν τις αγροτικές τους εργασίες. Και αποκτούν υπόσταση μέσα από τον αντικατοπτρισμό τους. Καλύπτει με ατάραχες, φτιαγμένες με την τεχνική του κολάζ μάσκες τα πρόσωπα των συντελεστών, αφήνοντας έτσι απροκάλυπτη τη διττή τους οντότητα. Καταφέρνει έτσι σε αγαστή συνεργασία με τη σκηνοθέτιδα Σοφία Φιλιππίδου και την ψυχίατρο - αναλύτρια που διασκεύασε το κείμενο Χλόη Κολύρη να μεταλλάξει τη σκηνή στο ομιχλώδες τοπίο και στις κερματισμένες φιγούρες του Φώκνερ. Συνομιλεί μαζί του με τη λιτότητα και τον τραγικό, πολυδιάστατο λυρισμό της γραφής της, προσπαθώντας, όπως κι εκείνος, να αποδώσει την ανθρώπινη ύπαρξη «ως ομοίωμα της κατάστασης μέσα στην οποία βρίσκονται».
Info: «Καθώς Ψυχορραγώ», Θέατρο της οδού Κυκλάδων-Λευτέρης Βογιατζής, Κυψέλη
Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 9 μ.μ.
