Αισιόδοξος και ανυπόμονος για τη νέα εποχή της Λυρικής Σκηνής στις εγκαταστάσεις του Κέντρου Πολιτισμού Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος δηλώνει στην "Αυγή” της Κυριακής ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Γιώργος Κουμεντάκης, τρεις ημέρες πριν από την τελετή παράδοσης - παραλαβής του ΚΠΙΣΝ στο Ελληνικό Δημόσιο και ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία της μεταστέγασης. Προσθέτει πως "αυτά που αλλάζουν στο ‘καινούργιο μας σπίτι’ είναι οι δυνατότητες, ο τρόπος και τα μέσα που θα έχουμε για να μπορέσουμε να προσφέρουμε το καλλιτεχνικό μας έργο", χαρακτηρίζοντας τη μεταστέγαση "μια τεράστια πρόκληση, η οποία θα πρέπει να αντιμετωπιστεί και από τον κρατικό μηχανισμό με κατανόηση".
Συνέντευξη στη Μάνια Ζούση
* Τι σημαίνει για την ιστορία της Λυρικής αυτή η κομβική στιγμή της μετακόμισής της στην καινούργια της στέγη;
Η μεταστέγαση στις νέες εγκαταστάσεις μας στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος σηματοδοτεί μια νέα εποχή για την Εθνική Λυρική Σκηνή. Το μοναδικό λυρικό θέατρο της χώρας μας, με την σπουδαία ιστορία και την τεράστια καλλιτεχνική προσφορά στον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό, επιτέλους αποκτά σπίτι, εντός του οποίου θα μπορέσει να αναπτυχθεί και να προσφέρει το μέγιστο των καλλιτεχνικών του δυνατοτήτων. Οι τεχνολογικές δυνατότητες που μας προσφέρουν οι νέες μας εγκαταστάσεις, η ύπαρξη δύο αιθουσών, της Κεντρικής και της Εναλλακτικής, καθώς και η μοναδική ακουστική των χώρων μας, είναι τα στοιχεία που μας κάνουν αισιόδοξους και ανυπόμονους για τη νέα μας εποχή.
* Ποιος ο ρόλος και οι προοπτικές της ΕΛΣ στο "καινούργιο της σπίτι";
Η αποστολή της ΕΛΣ, ήταν, είναι και θα είναι να προσφέρει σε Έλληνες και ξένους θεατές παραγωγές υψηλής ποιότητας, παρουσιάζοντας όπερες, μπαλέτα, οπερέτες, όπερες για παιδιά, ρεσιτάλ, μουσικό θέατρο κ.ά.". Αυτό που αλλάζει στο "καινούργιο μας σπίτι" είναι οι δυνατότητες, ο τρόπος και τα μέσα που θα έχουμε για να μπορέσουμε να προσφέρουμε το καλλιτεχνικό μας έργο. Βεβαίως, οι προοπτικές που ανοίγονται μπροστά μας είναι απεριόριστες: Να ανοιχτούμε ουσιαστικά στην κοινωνία, να παρουσιάσουμε σημαντικό ρεπερτόριο, να δούμε και να ακούσουμε "διαφορετικά", στην Εναλλακτική μας Σκηνή, να συνομιλήσουμε με το διεθνές γίγνεσθαι και να δούμε την καλλιτεχνική ταυτότητα του οργανισμού μας ως μια ενιαία οντότητα και όχι με την έννοια των τυχαίων παραγωγών, που χωρίς καμία φιλοσοφία τοποθετούνται η μία δίπλα στην άλλη.
* Πώς οφείλει να "χειρονομεί" η Εθνική Λυρική Σκηνή, το μοναδικό δημόσιο λυρικό θέατρο της χώρας, και από τη νέα της στέγη;
Το βασικό γνώρισμα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, όπως ακριβώς το λέτε, είναι ο δημόσιος χαρακτήρας της. Η κοινή ωφέλεια βρίσκεται πίσω από κάθε "χειρονομία» της ΕΛΣ, αυτό είναι η διαχρονική βάση κάθε συζήτησης. Στη νέα της στέγη, η έννοια της κοινής ωφέλειας πολλαπλασιάζεται και περνάει από την προαγωγή της λυρικής τέχνης και της τέχνης του χορού στο μέγεθος που επιβάλλει το ΚΠΙΣΝ, ως μητροπολιτικό κέντρο πολιτισμού.
* Είναι αποσαφηνισμένοι οι χώροι και οι ρόλοι μεταξύ ΚΠΙΣΝ και Λυρικής; Σε ποιο πλάνο θα κινηθεί η συνεργασία σας;
Η Εθνική Λυρική Σκηνή διατηρεί απολύτως την αυτονομία της στις νέες της εγκαταστάσεις στο ΚΠΙΣΝ. Από την άλλη, η ΚΠΙΣΝ Α.Ε., όπως ορίζει η σύμβαση του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος με το Ελληνικό Δημόσιο, έχει την ευθύνη της συντήρησης, της φύλαξης, της καθαριότητας των εγκαταστάσεων. Θεωρούμε πως θα έχουμε μια δημιουργική και επωφελή συνεργασία. Μην ξεχνάτε ότι η συνύπαρξη των τριών μας (ΕΛΣ, ΕΒΕ, ΚΠΙΣΝ Α.Ε.) θα δημιουργήσει μια νέα συνθήκη με επί ίσοις όροις και εις βάθος συνεργασία. Για μένα είναι πολύ σαφές ότι αν ένας από τους τρεις εγκλωβιστεί στον μικρόκοσμό του, αυτό θα είναι καταστροφικό για όλους.
* Από το 2009, που μπήκαν τα θεμέλια συνεργασίας με το ΚΠΙΣΝ, έως το 2017, έχει επικαιροποιηθεί το σχέδιο συνεργασίας;
Όπως γνωρίζετε, από την έναρξη του σχεδιασμού του έργου αυτού έχει συσταθεί η Ειδική Συμβουλευτική Επιτροπή του Ελληνικού Δημοσίου με το ΙΣΝ για το ΚΠΙΣΝ, στην οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι του ΙΣΝ, του πρωθυπουργού, των υπουργών Πολιτισμού και Παιδείας, της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, της Εθνικής Βιβλιοθήκης και του Δήμου Καλλιθέας. Η επιτροπή αυτή είχε στην ευθύνη της την παρακολούθηση, τον συντονισμό και την οργάνωση των απαιτούμενων διαδικασιών. Η δική μου θητεία ξεκίνησε στις 4/2/2017, οπότε, όπως είναι αυτονόητο, είχε ολοκληρωθεί το έργο της επιτροπής. Σε κάθε περίπτωση, αν έχουν υπάρξει παραλείψεις, από τις οποίες, προκύψουν δυσλειτουργίες, είμαστε διατεθειμένοι να συζητήσουμε και να βρούμε λύσεις επωφελείς για όλους μας.
* Ποιος αναμένεται να είναι ο προϋπολογισμός του οργανισμού και ο αριθμός των εργαζομένων;
Βρισκόμαστε σε στενή επαφή με το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού προκειμένου να εξειδικεύσουμε τα ζητήματα χρηματοδότησης στη νέα μας εποχή. Ο αριθμός των εργαζομένων μας είναι περίπου 450 συμπεριλαμβανομένων και των καλλιτεχνικών σωμάτων μας.
* Πώς θα αντιμετωπιστεί το κόστος λειτουργίας, από το ενοίκιο των 16.000 της αίθουσας του Ολύμπια στις 300.000 της νέας στέγης; Αναμένετε αύξηση επιχορήγησης από το ΥΠΠΟ;
Τα πράγματα, στο πεδίο αυτό, είναι ξεκάθαρα: Η ΕΛΣ δεν έχει τη δυνατότητα, με το σημερινό επίπεδο επιχορήγησης, να επιβιώσει οικονομικά. Παρ’ ότι αναμένουμε μια μεγάλη αύξηση εσόδων με τη μεταστέγασή μας στο ΚΠΙΣΝ, είναι αυτονόητο ότι θα υπάρξει και μια ανάλογη αύξηση εξόδων. Η ΕΛΣ έχει μία από τις χαμηλότερες δημόσιες επιχορηγήσεις ανάμεσα στα ευρωπαϊκά λυρικά θέατρα. Η μεταστέγασή της στο ΚΠΙΣΝ είναι μια τεράστια πρόκληση, η οποία θα πρέπει να αντιμετωπιστεί και από τον κρατικό μηχανισμό με κατανόηση. Προσωπικά, αισθάνθηκα κατάπληξη όταν, αναλαμβάνοντας τα χρέη μου, αντιλήφθηκα ότι το ζήτημα αυτό δεν έχει επιλυθεί. Τα μηνιαία λειτουργικά έξοδα που οφείλει, βάσει του νόμου του 2009, να καταβάλλει η ΕΛΣ είναι για το δικό μας μέγεθος τεράστια, για το μέγεθος του ΚΠΙΣΝ και της σημασίας του για την ελληνική κοινωνία, επιτρέψτε μου να το πω, ελάχιστα. Ωστόσο, χωρίς την καθοριστική συμβολή της Πολιτείας, το πρόβλημα αυτό η Εθνική Λυρική Σκηνή δεν μπορεί να το λύσει με τις δικές της δυνάμεις.
* Πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν ότι δύο λυρικές αίθουσες - "Σταύρος Νιάρχος” και "Τριάντη” - είναι υπέρ το δέον για μια πόλη με τη μουσική Παιδεία της Αθήνας. Τι απαντάτε σ’ αυτό;
Αν κάναμε τη συζήτηση αυτή το 2007, ίσως να είχε κάποιο νόημα. Σήμερα είναι εντελώς άχρηστη. Ας μην επιδοθούμε στο εθνικό μας σπορ, την αυτομαστίγωση και την αυτοταπείνωση. Ας μην ψάχνουμε να βρούμε τα αρνητικά (πάντα θα υπάρχουν), σε μια ξεκάθαρα θετική και ελπιδοφόρα πραγματικότητα: την ύπαρξη ενός ζωντανού πυρήνα πολιτισμού για την Αθήνα και για όλη τη χώρα, το ΚΠΙΣΝ.
* Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η διαδικασία συγκοινωνιακών ρυθμίσεων για την ομαλή μεταφορά του κοινού;
Υπάρχουν μελέτες για επιπρόσθετες λεωφορειακές γραμμές, ενώ τα αρμόδια υπουργεία αναζητούν και επιπλέον λύσεις, προκειμένου να εξυπηρετηθεί το κοινό. Βεβαίως, στο ΚΠΙΣΝ υπάρχει και πάρκινγκ χωρητικότητας 1.000 θέσεων.
* Πώς βιώνετε προσωπικά αυτές τις ημέρες της μετακόμισης και τι κρατάτε από αυτές;
Σε προσωπικό επίπεδο δεν μπορώ να κρατήσω πολλά. Δουλεύω με εξαντλητικούς ρυθμούς, για να διασφαλίσω, μαζί με όλους τους συνεργάτες και εργαζόμενους της ΕΛΣ, ότι η καθοριστική για το μέλλον της ΕΛΣ αυτή περίοδος θα κυλίσει απρόσκοπτα. Ομολογώ ότι βρήκα πολύ περισσότερες εκκρεμότητες από όσες θα περίμενα, στο στάδιο αυτό της μεταστέγασης, αλλά είμαι αισιόδοξος ότι όλα θα κυλίσουν θετικά για την ΕΛΣ και το μεγάλο εγχείρημα της έναρξης λειτουργίας του ΚΠΙΣΝ.
* Τι θα απολαμβάνει ο θεατής της Λυρικής στο νέο της κτίριο που δεν μπορούσε να παρέχει το Ολύμπια;
Το πρώτο που πρέπει να αναφέρω είναι οι ίδιες οι αίθουσες. Η ακουστική των δύο αιθουσών της ΕΛΣ, οι τεχνικές τους εγκαταστάσεις, οι δυνατότητες που δίνουν στους καλλιτέχνες που θα τις χρησιμοποιήσουν είναι ασύγκριτα καλύτερες όχι μόνο σε σχέση με το Ολύμπια, ένα θέατρο με ξεκάθαρα περιορισμένες δυνατότητες, αλλά και με οποιοδήποτε άλλο θέατρο στην Ελλάδα. Η ίδια η ύπαρξη της Εναλλακτικής Σκηνής είναι από μόνη της ένα τεράστιο βήμα για την ΕΛΣ, καθώς της δίνει τη δυνατότητα, που δεν είχε μέχρι σήμερα διεύρυνσης του ρεπερτορίου της προς πεδία που της είναι σήμερα απαγορευμένα. Τέλος, η ένταξη των αιθουσών της ΕΛΣ σε ένα πρωτοποριακό, μητροπολιτικό πάρκο θα κάνει την εμπειρία του θεατή μοναδική όχι μόνο για το ελληνικό, αλλά και για το διεθνές πλαίσιο.
