Οι εγκαταστάσεις, τα σχέδια, τα γλυπτά, οι ταινίες και οι περφόρμανς του ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο. Και τα γραπτά του επίσης. Αμφιλεγόμενος, αιρετικός και συνάμα γοητευτικός, πολύ νωρίς βρέθηκε στην καλλιτεχνική πρωτοπορία προκαλώντας με τα έργα του θαυμασμό αλλά και σάλο.
Ως καλλιτέχνης, αναμφισβήτητα δεν περνά απαρατήρητος. Κι αν στο ολιγοήμερο πέρασμά του από το Ελληνικό Φεστιβάλ, πέρσι την άνοιξη, άνοιξε τον ασκό του Αιόλου στην καλλιτεχνική κοινότητα προκαλώντας έως και ανάρμοστες αντιδράσεις, ευτυχώς δεν πήρε τοις μετρητοίς εκείνο το περιβόητο "persona non grata" και επιστέφει στην Αθήνα.
Με την ιδιότητα του συγγραφέα αυτή τη φορά, ο Γιαν Φαμπρ θα βρεθεί την Τετάρτη στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος (7 μ.μ.) όπου θα παρουσιαστούν τα βιβλία του "Είμ' ένα λάθος" και "Νυχτολόγιο 1978-1984" (εκδ. Νήσος) από τον ιστορικό τέχνης Ντένυ Ζαχαρόπουλο, τη μεταφράστριά του Μαργαρίτα Μπονάτσου και τη Σωζήτα Γκουντούνα, δρ. Θεωρίας της Τέχνης και της Περφόρμανς, με συντονίστρια την καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Μάρω Γερμανού.
Αν στο "Είμ' ένα λάθος. Εφτά θεατρικοί μονόλογοι. Απομεινάρια" που μετέφρασε ο Γιάννης Ιωαννίδης, ο Φαμπρ παραδίδει εφτά θεατρικούς μονολόγους, κείμενα αντιπροσωπευτικά της ιδιοσυγκρασίας του που δύσκολα μπορεί να ενταχθούν σε ένα συγκεκριμένο ύφος ακροπατώντας ανάμεσα στον θεατρικό λόγο και την ποίηση, στο "Νυχτολόγιο", ένα είδος καλλιτεχνικού ημερολογίου, αποκαλύπτει την αγρυπνία της σκέψης, ενδεχομένως και του σώματος.
Αυτές οι άγρυπνες σκέψεις, τακτοποιημένες σε έναν τόμο, αφορούν την περίοδο από το 1978 έως το 1984 καταγράφοντας μια ενδιαφέρουσα διαδρομή και πολλές από τις ιδέες αλλά και τις αμφιβολίες που συνοδεύουν την καλλιτεχνική δημιουργία, τις πρώτες παραστάσεις και εκθέσεις του, τις αϋπνίες και τις αγωνίες του.
Σταχυολογώντας από το "Νυχτολόγιο" που μετέφρασε η Μαργαρίτα Μπονάτσου, η "Αυγή" της Κυριακής προδημοσιεύει μέρος αυτών των σκέψεων που μοιάζουν με ποιήματα, κρύβουν σίγουρα ποίηση και την αγωνία του καλλιτέχνη.
Μέσα από τις στακάτες, κοφτές, λιτές γραμμές είναι σαν να παρακολουθούμε τη διαμόρφωσή του ως καλλιτέχνη. Βλέπουμε καρέ - καρέ, πώς ένας 19χρονος που ξεκινά από την Αμβέρσα, μια καλλιτεχνική επαρχία του Βελγίου, στοιχειοθετεί σιγά σιγά την καλλιτεχνική του ταυτότητα για να γίνει ο διεθνής καλλιτέχνης με τα πολλά πρόσωπα. Αυτές οι άγρυπνες σκέψεις δεν είναι απλώς το ημερολόγιο ενός δημιουργού, είναι μέρος της δημιουργίας του.
Αρλ, 14 Ιουλίου 1978
Πονάει όλο μου το σώμα
από την αϋπνία.
Στέκω πάνω από ένα απόκρημνο βάραθρο.
Αρλ, 15 Ιουλίου 1978
Δίνω δωρεάν μικρά έργα τέχνης: κάρτες με το όνομά μου με μικρά
προκλητικά κείμενα ή σχέδια (που κάνω με μπλε Bic).
Δεν είναι ο θάνατος του εμποράκου.
Είναι ο θάνατος του καλλιτέχνη.
Αρλ, 16 Ιουλίου 1978
Διαπράττω ένα έγκλημα χωρίς ενοχές.
Κάνω τέχνη χωρίς τύψεις.
Και καταφέρνω πάντα να ξεφεύγω!
Αρλ, 17 Ιουλίου 1978
Τις τελευταίες νύχτες, λόγω έλλειψης χρημάτων (ουδέν καινόν
υπό τον ήλιον), κοιμάμαι σε ένα μέρος όπου ασκείται
η πιο unsexy
λατρεία του σώματος.
Η παραλία γυμνιστών σκοτώνει τη φαντασία και επιβραδύνει
το σπέρμα μου.
Αμβέρσα, 11 Ιουνίου 1978
Θα μπορούσα να είμαι ένας από τους καλλιτέχνες που κρύβονται πίσω από τις εικόνες και τις λέξεις τους;
Που, παρ’ όλα αυτά, προσπαθεί να είναι θεράπων της ζωής.
Αμβέρσα, 13 Ιουνίου 1978
Η οικογένειά μου είναι μια ελληνική τραγωδία.
Η μητέρα μου μεθυσμένη προσπάθησε να με φιλήσει, με γλώσσα.
Αμβέρσα, 20 Ιανουαρίου 1984
Μια συμμορία δημοσίων υπαλλήλων είναι οι εργαζόμενοι
του Επαρχιακού Μουσείου.
Έπρεπε να τους είχα κλείσει στο μουσείο και να τους είχα
κρατήσει ομήρους ένα Σαββατοκύριακο.
Για να τους κάνω να συνειδητοποιήσουν τι σημαίνει μουσείο
για τον καλλιτέχνη και την τέχνη.
Συντήρηση, έκθεση και ομηρεία είναι συνώνυμα.
Αμβέρσα, 23 Ιανουαρίου 1984
Σήμερα έβαλα τα δέκα έργα της σειράς Φίλοι σε έναν τοίχο.
Και ο υπόλοιπος χώρος έμεινε άδειος.
Ανυπομονώ να δω αύριο ξανά αυτή την πρόταση.
Το σώμα μου θα μου πει την αλήθεια.
Το σώμα μου τονώνει, ενεργοποιεί και διοχετεύει.
(Οι πίνακες είναι μεγαλύτεροι από μένα.
Οι πίνακες είναι μεγάλα σώματα).
Αμβέρσα, 24 Ιανουαρίου 1984
Μέχρι πριν από λίγο δούλευα για μια κασέτα για την έκθεση
Αύριο θα δοκιμάσω τον ήχο.
Τώρα είναι 5.15 το πρωί.
Θα ονειρευτώ τον ουτοπικό μου χώρο για τη μετά θάνατον ζωή.
Αμβέρσα, 25 Ιανουαρίου 1984
Η δημιουργία μιας έκθεσης είναι δραματουργία και σκηνοθεσία.
Στην αρχή οι φίλοι ακουμπούσαν στον τοίχο
(για να τουφεκιστούν).
Και τώρα κρέμονται (η αγχόνη του λευκού τέρατος).
Κανένας ήχος στον χώρο.
Πρέπει να είναι πνευματικός χώρος.
Ένα καταφύγιο ηρεμίας για την τέχνη.
Αμβέρσα, 9 Φεβρουαρίου 1984
Μέρες με πρακτικές δουλειές, γεμάτες προσδοκίες.
Νοικιάσαμε δύο διαμερίσματα δίπλα στο Monty.
Εκεί θα ονειρεύονται τις νύχτες όλοι οι ηθοποιοί και οι χορευτές την επόμενη πρόβα.
Χωρίς κρεβάτια, αλλά με υπνόσακους στο πάτωμα
για να εξοικονομηθεί χώρος και χρήμα.
Έτσι μπορούμε να ξοδέψουμε ένα ποσό για έναν μάγειρα
που θα μας μαγειρεύει κάθε βράδυ.
Αμβέρσα, 13 Φεβρουαρίου 1984
Ήμουν πολύ νευρικός όλο το Σαββατοκύριακο.
Σήμερα, η πρώτη συνάντηση με όλους τους ηθοποιούς
και τους χορευτές.
Ο πάγος έχει σπάσει.
Το πρωί κάνω βόλτες από παγετώνα σε παγετώνα
για να εξερευνήσω τη λευκή μου χώρα και τη μαύρη μου θάλασσα.
(Έχει παγωνιά και η θέρμανση είναι ελαττωματική).
Αμβέρσα, 14 Φεβρουαρίου 1984
Στο πλαίσιο της προετοιμασίας γι’ αυτή τη δουλειά
καταβρόχθισα και λεηλάτησα ένα βιβλίο του Γάλλου φιλόσοφου Μισέλ Φουκώ.
Το διάβασα στα αγγλικά: Επιτήρηση και τιμωρία.
Ο χώρος του θεάτρου είναι η φυλακή.
Οι ηθοποιοί είναι οι κρατούμενοι.
Οι χορευτές είναι τα πειθαρχημένα σώματα.
Ηθοποιοί και χορευτές πρέπει να γίνουν πολεμιστές.
