Άντε πάλι στα κάγκελα η Εκκλησία της Ελλάδας, σχετικά με το μάθημα των θρησκευτικών και μάλιστα δια του προκαθημένου της. Προφανώς είναι πολύ δύσκολο και ακόμα περισσότερο πολύπλοκο (μπερδεμένο επί έτη και έτη σε δυσπλασίες της ελληνικής περιπέτειας από την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους μέχρι σήμερα), να κατανοήσει τόσο η Ιεραρχία, όσο και οι πιστοί της θρησκείας (και το λέω με ειλικρινή σεβασμό), το εξής απλούστατο που είπε ο υπουργός Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων Νίκος Φίλης με αφορμή τη δήλωση του αρχιεπισκόπου Αθηνών κ. Ιερώνυμου σχετικά με την αναβάθμιση του μαθήματος των θρησκευτικών σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Είπε λοιπόν ανάμεσα στα άλλα ο Νίκος Φίλης:
«Τα θρησκευτικά είναι ένα μάθημα όπως όλα τα μαθήματα. Η ευθύνη για τα προγράμματα σπουδών ανήκει σύμφωνα με τον νόμο στο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής». Τελεία. Και παύλα. Παρένθεση: δράττομαι της ευκαιρίας, που λένε, για να σημειώσω ότι παρά τον καταιγισμό κρωγμών, επιθέσεων ακόμα και προσωπικών που ξεπερνούν τα όρια της χυδαιότητας, ειρωνειών και άκρατης κινδυνολογίας, στο υπουργείο Παιδείας (κι ας καγχάσουν όσοι έτσι κι αλλιώς θα κάγχαζαν) γίνεται σοβαρή σοβαρότατη δουλειά. Μια δουλειά που αφορά το μέλλον ολόκληρης της Ελλάδας. Μια δουλειά στην οποία, απ’ ό,τι αρχίζει (και είναι πολύ νωρίς ακόμη), να αχνοφαίνεται μπορούμε βάσιμα να ελπίζουμε. Και μόνο να σκεφτεί κανείς τη διαφορά μ’ εκείνον τον ανεκδιήγητο Αρβανιτόπουλο που κατάργησε ουκ ολίγες ειδικότητες από τα Επαγγελματικά Λύκεια ως άχρηστες, πετώντας στον δρόμο χιλιάδες μαθητές και διδακτικό προσωπικό και την ίδια στιγμή πήγε και εγκαινίασε τις ίδιες ακριβώς ειδικότητες σε ιδιωτικό εκπαιδευτικό όμιλο, απονέμοντας εύσημα στην ιδιωτική πρωτοβουλία που ενδιαφέρεται για την εκπαίδευση, αρκεί για να βγουν συμπεράσματα που πρέπει να βγουν. Κλείνει η παρένθεση.
Επιστροφή στο μάθημα των θρησκευτικών και στην ταραχή που προκάλεσε (πάλι...) η αλλαγή του τρόπου διδασκαλίας του, ή μάλλον η αναβάθμισή του (στον 21ο αιώνα ζούμε διάβολε!) από ομολογιακό σε μάθημα γνώσης των θρησκειών. Κατ’ αρχήν να πούμε ότι αυτή η αναβάθμιση δεν έγινε με τη βιασύνη και την προχειρότητα (όπως πολλοί θα ήθελαν ως αφορμή ξεσηκωμού) κάποιου τάχα μου (ανύπαρκτου έτσι κι αλλιώς) «αριστερού» μένους εναντίον της θρησκείας και της Εκκλησίας (η οποία υπόπτως και λάθρα έχει συν τω χρόνω θρησκειοποιηθεί με άκρως επιζήμιες υστερήσεις). Η προσπάθεια έγινε με τον σεβασμό και τη σοβαρότητα που αξίζει και στην θρησκεία και στην Εκκλησία αλλά και στην Πολιτεία. Και αυτό μονάχα όσοι έχουν λόγους να μην το καταλαβαίνουν, αδυνατούν να το καταλάβουν. Είναι χαρακτηριστικά και εδώ τα όσα είπε ο Νίκος Φίλης στην ίδια δήλωση: «Τα νέα προγράμματα του μαθήματος των θρησκευτικών είναι αποτέλεσμα πιλοτικής εκπαιδευτικής εμπειρίας τριών ετών καθώς και πολύμηνου διαλόγου με τους εκπαιδευτικούς - θεολόγους και εκπροσώπους της Εκκλησίας». Αν αυτό δεν είναι σοβαρή αντιμετώπιση, αναρωτιέμαι τι άλλο θα μπορούσε να είναι. Και μάλιστα μια αντιμετώπιση ανοιχτή σε διάλογο για περαιτέρω βελτιώσεις, όπως με κάθε αφορμή και ευκαιρία τονίζει το υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων (θρησκευμάτων, όχι θρησκεύματος).
Θα περίμενε κανείς διαφορετική αντιμετώπιση από τον αρχιεπίσκοπο Αθηνών, άνθρωπο εγνωσμένου κύρους και με πολυετή διδακτική εμπειρία. Και όμως. Τα όσα είπε μετά την πρόσφατη συνάντησή του με τους εκπροσώπους της Πανελλήνιας ένωσης Θεολόγων αποτελούν υπόδειγμα υπονόμευσης της προσπάθειας εν τη γενέσει της (πριν δηλαδή φανούν αποτελέσματα), έτσι ώστε να χαθεί μία ακόμα ευκαιρία για να φτάσουν κάποτε κράτος και Εκκλησία στον 21ο αιώνα. Να φτάσουν στο τώρα με σεβασμό στο παρελθόν αλλά με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον. Βιάστηκε, βιάστηκε πολύ (και τούτο δεν είναι δείγμα σοφίας, αλλά γαγγραινική προσκόλληση στην οπισθοδρομία) ο κ. Ιερώνυμος να μιλήσει για ρήξη Κράτους - Εκκλησίας, για επιζήμια αποτελέσματα και μάλιστα μεγάλα στην Παιδεία και την κοινωνία (αν δεν κάνω λάθος η μαντεία καταδικάζεται από την Εκκλησία), ενώ κάλεσε τον πρωθυπουργό «να σταματήσει αυτήν την προσπάθεια, να αναβάλει κάθε πρωτοβουλία ενός ή μερικών ανθρώπων (...)» Παρακαλώ;
«Πρωτοβουλία ενός η μερικών ανθρώπων;» Λάθος μου φαίνεται, μεταφράζει ο Παναγιότατος ένα ώριμο αίτημα των καιρών και με - ας μου επιτραπεί - έπαρση που έρχεται από άλλες αλήστου μνήμης εποχές, προσπαθεί να το εξαχνώσει υποβιβάζοντάς το στην πείσμονα διάθεση «μερικών ανθρώπων». Ας του υπενθυμίσει κάποιος ότι οι «μερικοί άνθρωποι» και προπαντός ο «ένας» που πολιτικά προΐσταται του υπουργείου, έχουν ψηφιστεί από τον ελληνικό λαό, αυτόν εκφράζουν και σε αυτόν λογοδοτούν. Ας μην μας κάνει να θυμηθούμε ο αρχιεπίσκοπος, τα δεινά που έχει επιφέρει η στρεβλή σχέση κράτους - Εκκλησίας και η βαριά σκιά της. Ας μην μας κάνει να θυμηθούμε την ασυδοσία μιας αγάπης κάκιστης ποιότητας, τη λεηλασία (Βατοπέδι κ.λπ.) που επέτρεπε η «Δεξιά του Κυρίου» και την απειλητική μειλιχιότητα διαφόρων νυν και εκδημησάντων αρχιερέων.
Κι όσο για τη ζημιά που τάχα θα φέρει στην Παιδεία και στην κοινωνία η αναβάθμιση του μαθήματος των θρησκευτικών θα πρέπει να πούμε ότι ακραιφνή ελληνοχριστιανική παιδεία είχαν και οι χουνταίοι χωρίς αυτό να τους εμποδίσει να κατασφάξουν τα παιδιά του ελληνικού λαού στο Πολυτεχνείο. Ελληνοχριστιανική παιδεία είχε και ο προκάτοχός του Χριστόδουλος που δεν άκουσε ούτε τους πυροβολισμούς ούτε τις κραυγές, που δεν είδε το αίμα επειδή ακριβώς ήταν απορροφημένος από τη μελέτη της συγκεκριμένης Παιδείας. Ελληνοχριστιανική παιδεία έχουν και οι διάφοροι Αμβρόσιοι και Σεραφείμ, με τον εμετικό λόγο μίσους. Α, ναι. Και ένα πρόσφατο δείγμα υψηλής ελληνοχριστιανικής παιδείας από τα οφέλη της οποίας προσπαθούν να μας αποκόψουν «ένας ή μερικοί άνθρωποι»: «Δεν θέλω να εγκατασταθούν πρόσφυγες μέσα στην πόλη της Θεσσαλονίκης».
Μητροπολίτης Άνθιμος.
