Live τώρα    
19°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
18.2°C20.4°C
4 BF 71%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ασθενής ομίχλη
16 °C
13.6°C17.8°C
1 BF 82%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
17.0°C19.4°C
3 BF 69%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Αραιές νεφώσεις
25 °C
22.2°C24.8°C
6 BF 38%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
13 °C
12.9°C17.4°C
2 BF 100%
ΟΠΤΙΚΕΣ / Το ζήτημα της επίδρασης
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΟΠΤΙΚΕΣ / Το ζήτημα της επίδρασης

Κάθε πολιτισμός συγκροτείται πάνω στα ενεργήματα του παρελθόντος. Αυτά αποτέλεσαν κάποια στιγμή το παρόν του παρελθόντος πολιτισμού. Υπάρχει λοιπόν μια συνέχεια που δημιουργεί μια ενότητα, σημάδια της οποίας έρχονται μέχρι τις μέρες μας. Κάποια στοιχεία της ενότητας χάθηκαν στη διάρκεια των χρόνων. Η ζωγραφική -σε αντίθεση με άλλες τέχνες όπως τη γλυπτική ή την αρχιτεκτονική- εξαιτίας της ιδιαιτερότητας των υλικών της υπήρξε η πλέον αδικημένη. Δεν μπορούμε να ανασυγκροτήσουμε, για παράδειγμα, μια ενότητα της ζωγραφικής που να ξεκινά από τον Παρράσιο και να φτάνει μέχρι τις μέρες μας. Ωστόσο, μπορούμε να ερευνήσουμε σχέσεις και συνάφειες, αντιθέσεις και πατροκτονίες όσον αφορά καλλιτέχνες που γειτνιάζουν χρονολογικά μεταξύ τους και στους οποίους το ζήτημα της συνάφειας είναι επιτακτικό. Αποτελεί το πειστήριο ενός εγκλήματος που πάση θυσία πρέπει να εξαφανιστεί. Η αναζήτηση των απωθημένων επιδράσεων καθίσταται ένα από τα πιο γοητευτικά παιχνίδια, για τον θεωρητικό, μέσα στην ιστορία της ζωγραφικής. Ο Καντ σημείωνε ότι το αθώο μάτι είναι τυφλό και το παρθένο μυαλό άδειο. Το βλέμμα του καλλιτέχνη κοιτάζει προς τα πίσω, είναι πάντα στραμμένο στο παρελθόν της ζωγραφικής. Άλλωστε, όχι μόνο το πώς αλλά και το τι βλέπουμε καθορίζεται από μια παράδοση της οποίας είμαστε μέρος. Μέσα από μια θεωρία της επίδρασης διαβάζεις το έργο ζωγραφικής ως διπλό. Ξεφεύγεις από τον φορμαλισμό της μεγαλοφυΐας και τότε εντάσσεται το έργο μέσα στην ιστορία. Ο καλλιτέχνης διακηρύττει: η κληρονομιά του παρελθόντος είναι για μένα. Η επίδραση είναι η νέα ζωή, η εμψύχωση που παίρνει το έργο. Μια μορφή ανιμισμού που τα στοιχεία του παρελθόντος περνούν στο παρόν. Η επίδραση καθίσταται αυτή η ευγενής μορφή της μνήμης που ανανεώνει.

Στα πλαίσια αυτής της αναζήτησης εντάσσεται η έκθεση: Τρόποι: η ρητορική του έργου τέχνης, στην οποία φιλοξενούνται έργα δασκάλων της γενιάς του τριάντα και τα οποία αντιπαραβάλλονται είτε με έργα μαθητών τους είτε με άλλα έργα «λιγότερο επιφανών» καλλιτεχνών της ίδιας γενιάς, κυρίως γυναικών. Ο πρωταγωνιστικός ρόλος των γυναικών στη γενιά του τριάντα ελάχιστα τονίζεται. Κι όμως, υπάρχουν γυναίκες ζωγράφοι το έργο των οποίων, αν και ανήκει χρονολογικά σε αυτήν τη γενιά, υφολογικά αποκλίνει από αυτή και μάλιστα θα λέγαμε ότι το έργο τους αποτελεί μια ουσιαστική κριτική απέναντι στη γενιά του τριάντα. Η ζωγράφος Άννα Φαραντάτου (1888-1979), η οποία εργάστηκε με τον Νίκο Λύτρα, υπήρξε ένα τέτοιο παράδειγμα, αν και το έργο της εγγράφεται περισσότερο σε μια ξεχασμένη και εν πολλοίς απωθημένη παράδοση. Κι όμως, μέσα στο έργο της διαβάζουμε την κριτική απέναντι στη γενιά του τριάντα, αλλά και την αγωνία της επίδρασης απέναντι στον «ισχυρό δάσκαλο» Νίκο Λύτρα και τους τρόπους με τους οποίους προσπάθησε να την αποφύγει. Η έκθεση θέλει να υπενθυμίσει μέσα από πολλά παραδείγματα, όπως αυτά του Παρθένη με τον Κόκκορη, του Κόντογλου με τον Κοψίδη, της Φαραντάτου με τον Λύτρα κ.ά, ότι η επίδραση είναι αγωνιστική, δύναμη για επικράτηση, δόλος, αλλά και ψεύδος.

Αρχεία του Μοντέρνου

Υμηττού 64 Χολαργός, μέχρι 31/7.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL