Τα χάλια της ελληνικής δισκογραφίας είναι γνωστά - κι αυτά, τουλάχιστον, δεν οφείλονται σε κρίσεις και σε μνημόνια αλλά έχουν ρίζες πολύ πιο βαθιές, ρίζες που σχετίζονται με την ασχετοσύνη και την επιπολαιότητα όσων διηύθυναν τις δισκογραφικές εταιρείες στην Ελλάδα (που έριξαν το ελληνικό τραγούδι σε ύφαλους, αποσκοπώντας στα εύκολα πλην όμως παροδικά κέρδη ενός γιαλαντζί «μοντέρνου», δήθεν λαϊκού, τραγουδιού) αλλά και σε κάποια (φυσική;) κόπωση των μεγάλων μας δημιουργών, που δυστυχώς δεν είχαν τους επιγόνους που θα τους άξιζαν (κι αυτό δεν αφορά μόνο τους συνθέτες αλλά και τους στιχουργούς και τους τραγουδιστές). Η αλόγιστη προσφορά δωρεάν CD από τις εφημερίδες ολοκλήρωσε την απαξίωση των μουσικών προϊόντων - αν και, για να λέμε όλη την αλήθεια, το ίδιο έγινε και σε χώρες όπως π.χ. η Ιταλία, χωρίς τα ίδια καταστροφικά αποτελέσματα.
Βεβαίως, ουδέν κακό αμιγές καλού, σκέφτομαι βλέποντας τη νέα δουλειά της Δήμητρας Γαλάνη και του Παρασκευά Καρασούλου. Παραγωγή της «Μικρής Άρκτου» μιας εταιρείας που χρόνια τώρα δραστηριοποιείται τόσο στον χώρο των μουσικών παραγωγών όσο και στον χώρο του βιβλίου και των εικαστικών παρεμβάσεων (οι δύο «μηχανές» της Μικρής Άρκτου είναι ο ζωγράφος Ανδρέας Γεωργιάδης και ο στιχουργός Παρασκευάς Καρασούλος), το CD δεν είναι ένα απλό CD με εξώφυλλο, τίτλους τραγουδιών, σημείωμα δημιουργών, οπισθόφυλλο, όπως αυτά που είχαμε συνηθίσει, αλλά ένα κανονικό, εξαιρετικά καλαίσθητο και σε ακριβό χαρτί βιβλιαράκι με στίχους και εικόνες φτιαγμένες ειδικά για την έκδοση από τον Γεωργιάδη και τη φωτογράφο Λίλα Σωτηρίου. Μια έκδοση που όχι μόνο δεν παραπέμπει στη μιζέρια της κρίσης αλλά βάζει ως προϋπόθεση το ξεπέρασμά της.
Το «Αλλιώς» είναι μια συλλογή δώδεκα καινούργιων τραγουδιών σε μουσικές της Δήμητρας Γαλάνη και του Χρυσόστομου Μουράτογλου, και σε στίχους του Παρασκευά Καρασούλου. Με ήχο, στα περισσότερα τραγούδια, ηλεκτρικό και με μια εμφανή διάθεση ανανέωσης από όλους τους συντελεστές, το «Αλλιώς» θέλει να είναι μια απάντηση στη μουσική ερημία των ημερών μας. Μέσα από τη φόρμα των απλών τραγουδιών που γράφτηκαν για να τραγουδηθούν (το πιο ωραίο μάλιστα από τα τραγούδια του CD, το «Πίσω μην κοιτάς», είναι από τα καλύτερα πράγματα που έχει γράψει ως συνθέτρια η Γαλάνη) και με έναν στίχο που σκάβει βαθιά μέσα στα απλά και ταυτόχρονα τόσο σύνθετα πράγματα της ζωής, η δουλειά αυτή δεν καμώνεται ούτε στιγμή ότι όλα γύρω μας είναι ρόδινα: το «Αλλιώς» δεν ανακαλύπτει την Αμερική αλλά προσπαθεί να αποτυπώσει τη γεμάτη εντάσεις και πισωγυρίσματα εποχή μας, και να ημερέψει -όπως λέει ένας ωραίος στίχος του Καρασούλου- το σκοτάδι με το πείσμα, το πείσμα της δημιουργίας και μιας νέας συλλογικότητας. Κι έτσι όπως τώρα κουρασμένους μας κοιτώ / Κι έτσι όπως χάνεται η ελπίδα στη ζωή μας / Θα ΄θελα πάλι τον καλό μας εαυτό / Να ΄βλεπα να 'ρχεται να κάθεται μαζί μας.
Συναυλία σε νυχτερινό κέντρο
Ένα κοινό που περισσότερο κι από το να διασκεδάσει, προσπαθεί να κάνει φιγούρα. Οξυζεναρισμένες κυρίες σκαρφαλωμένες σε απίστευτα τακούνια που περιμένουν να αρπάξουν την πρώτη ευκαιρία για να σηκωθούν πάνω στο τραπέζι και να ζήσουν για λίγο τον μύθο του σέξι πλάσματος. Τραγουδιστές που περισσότερο τους απασχολεί να κανακέψουν τους θαμώνες των πρώτων - τραπεζιών - πίστα παρά να τραγουδήσουν. Βαριεστημένοι μουσικοί που σιχαίνονται τον εαυτό τους για τον σκληρό και απαίσιο ήχο που παράγουν. Επιχειρηματίες που μετράνε τα καλάθια με τα μπαγιάτικα άοσμα γαρίφαλα με τα οποία λούζονται τα μεγάλα ονόματα της πίστας. Αχανείς χώροι, στριμωγμένες καρέκλες, ένα γελοίο θέαμα πάνω στη σκηνή και κάτω από αυτή.
Έτσι διασκεδάζουν συνήθως όσοι σε αυτή τη χώρα θέλουν «να ξεσκάσουν», και το πορτοφόλι τους το επιτρέπει. Γι' αυτό και τα νυχτερινά κέντρα -στην παραλία, στην Πειραιώς, στην Ιερά οδό- αυξάνονται και πληθύνονται, παρότι η κρίση έκοψε προς το παρόν τις καθημερινές παραστάσεις.
Γι' αυτό και παραξένεψε η είδηση ότι ο Ξαρχάκος κατέβηκε φέτος σε μεγάλο κέντρο της Ιεράς οδού: τι γύρευε ένας Αλεξανδρινός στη Λάρισα; Δεν θα τον κατάπινε ο χώρος και το συνηθισμένο σε άλλα κόλπα κοινό αυτών των κέντρων;
Ε λοιπόν, όχι μόνο δεν τον κατάπιε ο χώρος αλλά ο ίδιος έφερε τον χώρο -και το κοινό- στα μέτρα του. Επικεντρώνοντας το μεγαλύτερο μέρος του προγράμματος στα τραγούδια του Τσιτσάνη (τον περασμένο μήνα έκλεισαν τριάντα χρόνια από τον θάνατό του), επιστρατεύοντας μια σπουδαία λαϊκή τραγουδίστρια και διευρύνοντας τα μπουζούκια της συνηθισμένης του ορχήστρας, ο Ξαρχάκος προσάρμοσε το κέντρο στη δική του προσωπικότητα. Τέτοιες ενορχηστρώσεις δεν ακούγονται ποτέ σε τέτοια «μαγαζιά», και σπάνια βλέπει το κοινό να ακούει, όπως ακούει σε αυτή την περίπτωση. Επίσης σπάνια ακούει κανείς έτσι την Ελένη Βιτάλη: μετρημένη, χωρίς τις συνηθισμένες της ευκολίες, να δίνει μερικές εξαιρετικές ερμηνείες (ακούστε π.χ. την Αρχόντισσα έτσι όπως τη δούλεψε ο Ξαρχάκος και την είπε η Βιτάλη: δεν θα πιστεύετε στα αυτιά σας). Δίπλα της η Ηρώ Σαΐα, μια πολύ καλή νέα ερμηνεύτρια που παρά την όχι μεγάλη πείρα της στο λαϊκό τραγούδι σήκωσε επάξια τον ρόλο της δεύτερης τραγουδίστριας, και μια δεκαμελής ορχήστρα με προεξέχοντες τον Μανώλη Πάππο στο μπουζούκι και τον ακούραστο Βασίλη Δρογκάρη στο ακορντεόν.
Θα περάσετε καλά.
Ογδόντα χρόνια μετά
Κι ένα βιβλίο του οποίου η έκδοση αποτελεί μια ηρωική πράξη - και μάλιστα εν καιρώ κρίσης.
Το βιβλίο του Σαούλ Φριντλέντερ «Η ναζιστική Γερμανία και οι Εβραίοι» (μτφρ. Ηλία Ιατρού, επίμετρο της Ρίκας Μπενβενίστε, εκδ. Πόλις) θεωρείται ήδη από τις πιο ενδιαφέρουσες, πλήρεις και ολοκληρωμένες ιστοριογραφίες που έχουν γραφτεί για το Ολοκαύτωμα και τη χιτλερική εμμονή για τους Εβραίους. Ο Φιντλέντερ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο αντισημιτισμός αποτελούσε φέρουσα δομή του ναζιστικού οικοδομήματος, μια απαραίτητη συνταγή για την ενοποίηση της φυλετικής θεωρίας περί Αρείας φυλής, το μέσο ομοιογενοποίησης και κινητοποίησης των παρασυρμένων μαζών, η δικαιολόγηση τόσων και τόσων εγκλημάτων που έγιναν.
Το έργο του Φιντλέντερ χωρίζεται σε δύο μέρη: Στα χρόνια των Διώξεων (1933 - 1939) και στα χρόνια της Εξόντωσης (1939 - 1945). Ο Νίκος Γκιώνης, ο εξαιρετικός εκδότης του βιβλίου στην Ελλάδα, επιστρατεύοντας ένα πανάκριβο λεπτό χαρτί (γνωστό και ως «χαρτί της Βίβλου») κατάφερε, για να κάνει την έκδοση οικονομικά προσιτή στον αναγνώστη, να περιλάβει και τα δύο μέρη σε έναν τόμο.
Διαβάστε το, θα μάθετε πολλά.
