Με τα «Γράμματα στη Χιονάτη» η Ευγενία Φακίνου επιστρέφει εκεί από όπου ποτέ της δεν έφυγε: από τον συγγραφικό της τόπο, έναν κόσμο με ιδιότυπους, απρόσμενους ήρωες, οι οποίοι, μέσα στην παραδοξότητά τους, προσπαθούν να μάθουν να ζουν με τις απώλειες και τις διαψεύσεις που φέρνει ο χρόνος. Δημιουργεί άλλη μία μοναχική ηρωίδα -με τον τρόπο και το ήθος που μόνο εκείνη ξέρει-, άλλη μια γυναίκα που, κουβαλώντας στους ώμους όλες τις προηγούμενες ηρωίδες της, προσπαθεί μέσω της φυγής όχι να ξεφύγει από κάτι, αλλά να βυθιστεί, απρόσκοπτα και απροκάλυπτα, σε μια βυθοσκόπηση δίχως όρια, που θα της επιτρέψει να προχωρήσει προς το όποιο μέλλον, αποδεχόμενη ή έστω κατανοώντας το πριν αλλά και το τώρα.
Από την πρώτη παράγραφο κιόλας μας προϊδεάζει για όσα θα ακολουθήσουν. «Ήξερε ότι πίσω από την πλάτη της την έλεγαν ‘φαλακρή’ επειδή, όταν πρωτοεμφανίστηκε στο χωριό τους, είχε ξυρισμένο γουλί το κεφάλι της, κι όχι μόνο. Ήταν ξυρισμένα και τα φρύδια της. Μια φρίκη, ένας εφιάλτης, που έδιωχνε τα βλέμματα, σαν να γλιστρούσαν στο γυαλιστερό της κρανίο». Μια εβδομηντάχρονη γυναίκα, «μια μόνη», με το κεφάλι της ξυρισμένο γουλί, εγκαθίσταται σε ένα απόμερο χωριό λίγο πριν το εγκαταλείψουν οριστικά οι κάτοικοί του λόγω του σαθρού εδάφους που οφείλεται σε κατολισθήσεις. Όταν όλοι φεύγουν, εκείνη έρχεται. Έρχεται, γεμάτη πληγές και απώλειες, εγκαταλειμμένη από τις λέξεις της, γεμάτη φόβους, φορώντας σαν δεύτερο ρούχο τη φθορά της, τη φθορά που προκαλεί η αρρώστια, η οποία απειλεί να αφαιρέσει όλα όσα -αυτά τα λίγα- απέμειναν ακόμη αλώβητα αναζητώντας και προσμένοντας το χιόνι. Τη λύτρωση, μ’ άλλα λόγια, που φυσικά η Φακίνου δεν ορίζει. Άλλωστε, στον κόσμο της όσος χώρος αναλογεί στην πραγματικότητα άλλος τόσος αναλογεί στο όνειρο.
Οι ξεπεσμένοι ήρωες που περιβάλλουν τη γυναίκα, οι οποίοι κατοικούν κρυμμένοι, προστατευμένοι ίσως, από τα βλέμματα του κόσμου, στο εγκαταλειμμένο χωριό, ακροβατούν κι αυτοί ανάμεσα σε πραγματικότητα και φαντασία. Ο «εκλεκτός τής γενιάς του» άρρωστος Ποιητής και ο σύντροφός του που, όπως εμφανίστηκαν, χάνονται εν μια νυκτί, αφήνοντας πίσω τους, ως φευγαλέα ανάμνηση, ένα κίτρινο κιμονό νοτισμένο από το άρωμα ινδικού λιβανιού. Ο θηριώδης άντρας που ήρθε από τον Καναδά για να παντρέψει τον γιο του αναζητώντας τη μάνα του στο άδειο χωριό, αναφωνώντας σουρεαλιστικά «Δεν γίνεται να αναβληθεί ο γάμος». Οι τρεις ηττημένοι εναπομείναντες κάτοικοι ενός παρηκμασμένου κοινοβίου. Και φυσικά η Χιονάτη, το μικρό κοριτσάκι -τα παιδιά, άλλη μια συγγραφική εμμονή της Φακίνου- με τα σκούρα μαλλιά που βρίσκει η γυναίκα καθισμένο έξω από το σπίτι της. Η Χιονάτη που ξυπνά συναισθήματα ναρκωμένα. Συναισθήματα συμπόνιας. «Ένα παιδί είναι πάντα ένα παιδί». Και γιατί όχι; Συναισθήματα αγάπης. Όσο κι αν συγκρούεται με την «Άλλη» -αδιάκοπη, μέχρι θανάτου, σύγκρουση-, την άλλη φωνή μέσα της, τον άλλο πιο δύστροπο και κυνικό εαυτό, που προειδοποιεί και σηκώνει το δάχτυλο λέγοντας: «Σπαταλιέσαι για ένα ευχαριστώ». Αλλά εκείνη παραμένει για πάντα «το κοριτσάκι με τα σπίρτα». «Από τότε σέρνω μαζί μου το κοριτσάκι με τα σπίρτα. Δεν λέει να μεγαλώσει... Για μένα ο χρόνος μετράει αντίστροφα... Φύγε, κοριτσάκι με τα σπίρτα, αλλιώς θα σε πάρω μαζί μου».
Οι δύο μοναδικές πρωτοπρόσωπες παράγραφοι είναι και η πεμπτουσία τού βιβλίου. Μια αέναη επιστροφή στην παιδική ηλικία, καθώς ποτέ δεν γλιτώνουμε από το να γίνουμε αυτό που είμαστε, κουβαλώντας για πάντα πάνω μας το παιδί που υπήρξαμε, αναζητώντας μια αιώνια μήτρα αποδοχής και γαλήνης.
Αλλά τα «Γράμματα στη Χιονάτη» -τα αυτοβιογραφικά στοιχεία δεν κρύβονται- είναι κι ένα βιβλίο για τη διαδικασία της γραφής. Η γυναίκα παρατηρεί τα πάντα με συγγραφική διαστροφή, φοβάται πως μπερδεύει τη συγγραφή με την πραγματικότητα, ξέρει καλά πως είναι άλλο να γράφεις «Πέρασε μια νύχτα μόνη της σ’ ένα άδειο σπίτι στην ερημιά» κι εντελώς διαφορετικό να περνάς αυτή τη νύχτα, αλλά, κυρίως, φοβάται μήπως οι λέξεις πεθάνουν πριν από εκείνη. Αυτή που περιβάλλεται από λέξεις, που είναι οι λέξεις της. Καταγράφει την αγάπη της στη Χιονάτη γιατί μόνο έτσι μπορεί να αποδείξει ότι υπήρξε.
«Να, τα χαρτιά είναι πάνω στο τραπέζι...».
Η Ευγενία Φακίνου, στην πιο μεστή στιγμή της, με υποδειγματική λιτότητα, δημιουργεί μια υποβλητική, μοναδική ατμόσφαιρα, ντύνει τις λέξεις της με μεταφυσικές πινελιές, χαρίζει ζωή στα άψυχα, σκιαγραφεί με μελαγχολικούς, οικείους όσο και απόκοσμους τόνους τα έμψυχα, έρχεται σε κόντρα με τη φθορά μιλώντας για τον φόβο και τον θάνατο πεισματικά ταγμένη στην πλευρά της ζωής.
Ευγενία Φακίνου, «Γράμματα στη Χιονάτη»
Εκδ. Καστανιώτη
240 σελ. Τιμή: 16 ευρώ
Στηρίξτε την έγκυρη και μαχητική ενημέρωση. Στηρίξτε την Αυγή. Μπείτε στο syndromes.avgi.gr και αποκτήστε ηλεκτρονική συνδρομή στο 50% της τιμής.
