Σαράντα ολόκληρα χρόνια πέρασαν απ’ όταν γνωρίστηκε με τη Μάρθα. Στη γενέτειρά της, τη Βουδαπέστη, ακόμα και τώρα βλέπεις τις τέχνες, τον πολιτισμό, την κουλτούρα, να αναπτύσσονται γύρω σου. «Λόντρα - Παρίσι - Βουδαπέστη» λέει, όχι άδικα, το γνωστό ελαφρό τραγουδάκι.
Ο Γιώτης γεννήθηκε και μεγάλωσε σε αυτό το περιβάλλον, στα χρόνια του υπαρκτού σοσιαλισμού, από κομμουνιστές αυτοεξόριστους γονείς. Ένα Εβραιόπουλο ήταν ένας από τους καλύτερούς του φίλους. Κάθονταν στο ίδιο θρανίο στο σχολείο και αυτός τον μύησε στις τέχνες και τα γράμματα, μέσα από μακρές συζητήσεις και πολλά δανεικά βιβλία.
Στο βουνό των Κενταύρων
Η μητέρα του, που γεννήθηκε στο Πήλιο, συνάντησε τον γεννημένο στο Λιτόχωρο του Ολύμπου πατέρα του στην Ουγγαρία. Έφτασαν εκεί κυνηγημένοι, μετά το τέλος του εμφύλιου. Ο παππούς, από τη μεριά της μάνας του, ήταν βασιλόφρων. Η κόρη του, όμως, γοητεύτηκε από το κήρυγμα για λευτεριά των ανταρτών του ΕΛΑΣ κι ανέβηκε μαζί τους στο βουνό των Κενταύρων.
Μετά την τελική ήττα στον Γράμμο και το Βίτσι, έμεινε μόνη κι έρημη, εκτεθειμένη στα στοιχεία της φύσης. Τη βρήκε παγωμένη από τ’ αγιάζι ένα τάγμα του ΕΛΑΣ, όπου υπηρετούσε ένας ξάδελφος. Αυτός την πήρε στους ώμους του και την έσωσε, κουβαλώντας την σε μια απελπισμένη πορεία που διάρκεσε 292 μέρες. Μέχρι να φτάσουν στα σύνορα με την Αλβανία, από τους 98 αντάρτες είχαν απομείνει ζωντανοί μόλις οι 19.
Τριάντα χρόνια στην Ουγγαρία, ο Γιώτης ποτέ δεν άκουσε από το στόμα των γονιών του μια κακή κουβέντα για τη χώρα και τους ανθρώπους της που τους υποδέχτηκαν και τους περιέθαλψαν δίνοντάς τους την ευκαιρία για μια νέα ζωή. Η μητέρα του στη Βουδαπέστη γνώρισε και παντρεύτηκε τον Γιώργο Σαμαρά.
Ηλεκτρολόγος στο επάγγελμα και μουσικός συνάμα, έφτασε εκεί για να σωθεί, περπατώντας με κίνδυνο της ζωής του ώς τα βόρεια σύνορα, στην Αλβανία. Από εκεί στάλθηκε κι αυτός τυχαία στην Ουγγαρία. Μέλος του ΚΚΕ από τα 19 του χρόνια, λοχαγός του ΕΛΑΣ στο βουνό, είχε γευτεί τη σκληρή εκδίκηση των Γερμανών που έκαψαν το πατρικό του σπίτι. Όμως ο Γιώτης δεν τον άκουσε ποτέ να μιλά για πολιτική. Άκουσε όμως πολλά από τα χείλη του για την κοινή αγάπη τους, τη μουσική.
Κάτω απ’ τη μηλιά
Αυτοδίδακτος κιθαρίστας, δεξιοτέχνης στο λαούτο και το μπουζούκι, ο Γιώργης Σαμαράς ξεχώριζε μακράν για τις εκτελεστικές του ικανότητες. Του έδειξε τα πρώτα ακόρντα και του μάθαινε τραγούδια, ενώ ο μεγάλος του αδελφός ασπαζόταν τη νέα μουσική «επανάσταση». Αυτή του... ροκ! Αυτός ταξίδεψε σε όλον τον κόσμο σαν ένας χίπης και έγινε ο μέντορας του μικρού αδελφού του, του Γιώτη, εισάγοντάς τον στο ροκ και την τζαζ σε ένα σπίτι όπου όλη τη μέρα ακουγόταν η κιθάρα και η φωνή του Jimi Hendrix. Τελικά, κι ο Γιώτης έπεσε κάτω από την ίδια μηλιά.
Ο εξάχρονος ακόμα δυσκολευόταν να κρατήσει τη μεγάλη για τα μικρά χέρια του κιθάρα του πατέρα του. Κάνοντας την ανάγκη φιλότιμο, ο μικρός Γιώτης έπαιζε μικρές δημοτικές και λαϊκές μελωδίες με ένα μαντολίνο. Θα μπορούσε να κάνει περήφανους τη γιαγιά Φωτεινή που καταγόταν από μεγάλο δημοτικό σόι και τον παππού Κώστα Σαμαρά, γνωστό κλαριντζή στα πανηγύρια του Λιτόχωρου κι όλης της Βόρειας Ελλάδας, αν τον ακούγανε από μακριά.
Το μπουζούκι στα χέρια του εναλλασσόταν με την ηλεκτρική κιθάρα όσο έπαιζε με την ορχήστρα του πατέρα του, που αργότερα ανέλαβε ο ίδιος. Έπαιζαν συχνά σε θέατρα, αίθουσες πανεπιστημίων και σε υπαίθριες συναυλίες για τους Ούγγρους ακροατές που εντυπωσιάζονταν από την ελληνική δημοτική και λαϊκή μουσική, αλλά και τους Έλληνες φίλους.
Παράλληλα, ο Γιώτης σπούδαζε στην Ακαδημία Béla Bartók θεωρία, κλασική αρμονία και τεχνικές του οργάνου που τον ανέδειξε σε έναν από τους κορυφαίους κιθαρίστες της χώρας μας.
Όλα αυτά μέχρι το 1981, που ο Γιώτης το αποφάσισε: Πήρε τη γυναίκα του και ήρθε στην Ελλάδα.
Στο κλαμπ του "Μπαράκου"
Είχε ήδη «γλυκαθεί» από την πρώτη επίσκεψη στην Αθήνα. Λίγες μέρες στο Πήλιο, και μετά ανηφόρισε ένα βράδυ τα «ορεινά» της Πλάκας, στην πλατεία Ραγκαβά, όπου είχε την έδρα του το πρώτο και μοναδικό το 1978 τζαζ κλαμπ. Του «Μπαράκου». Μαζί του ήταν ο Γιώργος Φιλιππίδης, που με το μπάσο του είχε ήδη εντυπωσιάσει τους Ούγγρους φιλόμουσους και μουσικούς, καλεσμένος του Γιώτη Σαμαρά στη δεύτερη πατρίδα του.
Εκεί συνάντησε έναν παλιό του φίλο, τον Τζόνι. Τον ουγγρικής καταγωγής σπουδαίο τζαζ κιθαρίστα János Lambizi, παλιό μέλος της μπάντας του Διονύση Σαββόπουλου και των Socrates. O ντράμερ τους, ο Γιώργος Τρανταλίδης, αμέσως αναγνώρισε το ταλέντο του κι από τότε, τον προτίμησε σαν συνεργάτη σε όλα του τα γκρουπ και η φιλία τους κρατάει αιώνια.
Ο ήχος της κιθάρας του ξεχώρισε από την αρχή και εκτιμήθηκε όχι μόνο από τους «τζαζίστες». Η Αλέκα Κανελλίδου, ο Γιώργος Μαρίνος αρχικά, και μετά όλοι οι κορυφαίοι του ελληνικού τραγουδιού τον ήθελαν στις ορχήστρες τους. Μητσιάς, Μαρινέλλα, Πρωτοψάλτη... Με την κιθάρα του και το ταλέντο του συμμετείχε στις ηχογραφήσεις μισής χιλιάδας δίσκων. Ο Γιώτης Σαμαράς συνεχίζει να παραμένει περιζήτητος ακόμα και σήμερα, στα χρόνια της μεγάλης κρίσης. Πάντα όμως μέσα στο μυαλό του, σε μια ισορροπία αναγκαία για τη ζωή ενός επαγγελματία και οικογενειάρχη μουσικού, υπάρχει η αγάπη του για την τζαζ.
Diva Jazz Club και Page One
Ένα βράδυ που έπαιζε με τον Μανώλη Μητσιά στο Taboo, εκεί δίπλα στο Κάραβελ, ο ντράμερ της ορχήστρας Σπύρος Παναγιωτόπουλος του πρότεινε: Οι δύο μαζί... «έψησαν» τον ενθουσιώδη με την τζαζ μουσική Στράτο Βουγά, τον γιο του ιδιοκτήτη, να ανοίξει ένα τζαζ κλαμπ. Μαζί με τον Γιώτη, «μοντάρισαν» την μπάντα, που ο σαξοφωνίστας της Αντώνης Λαδόπουλος «βάφτισε» Page One, από τον τίτλο ενός σημαντικού δίσκου του σπουδαίου αμερικανού σαξοφωνίστα της τζαζ Joe Henderson.
Πρώτη επιλογή τους για το πόστο του πιανίστα ήταν ο «Φούρης». Η φιλία του Γιώτη Σαμαρά μ’ ένα νέο μουσικό φαινόμενο, το τότε «παιδί-θαύμα» της ελληνικής τζαζ σκηνής και σήμερα δάσκαλο της νέας γενιάς της, τον Γιώργο Κοντραφούρη, κρατούσε από τα χρόνια τους με τον Τρανταλίδη. Το συγκρότημα συμπληρώθηκε με τον μπασίστα αδελφό Λαδόπουλο, τον Στέλιο, και ο χώρος ονομάστηκε «Diva Jazz Club». Καλεσμένες των "Page One" ήταν φωνές. Γυναικείες φωνές και γοητευτικές μελαψές παρουσίες από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. «Ντίβες» της τζαζ, δηλαδή, σαν την Carla Cook ή την Deborah Davis και τόσες άλλες που ξεχνώ.
Για δύο ολόκληρα χρόνια, πέντε σπουδαίοι Έλληνες τζαζ μουσικοί είχαν την τύχη να συνοδεύουν (και να πληρώνονται καλά!) καθημερινά τα κορίτσια αυτά που «δίδαξαν» από σκηνής, με τον τρόπο τους, τις τεχνικές τους, την αγάπη τους για το American Songbook -το μεγάλο βιβλίο της τζαζ- και το παράδειγμά τους, τις επίδοξες δικές μας «ντίβες» της τέχνης του φωνητικού αυτοσχεδιασμού.
Δύο δίσκοι για τους «Page One» κατέγραψαν την ατμόσφαιρα, αλλά και την ποιότητα των μελών της περισσότερο ακουσμένης τζαζ ομάδας της Ελλάδας. Κι από τότε, παρά το ότι ο καθένας πήρε τον δικό του δρόμο, οι πέντε αυτοί φίλοι νιώθουν σαν να ήταν χθες και σαν αυτές οι νύχτες του ονείρου να συνεχίζονται και σήμερα.
Δάσκαλος της μουσικής
Από τα χρόνια της Ουγγαρίας, ο Γιώτης Σαμαράς διδάσκει τη νέα γενιά. Αυτό συνεχίστηκε και ρίζωσε στην Αθήνα, όπου είναι ένας από τους πλέον περιζήτητους δάσκαλους. Θυμάται εξίσου τους μαθητές του που δεν διακρίθηκαν στον στίβο της μουσικής με τους άλλους, κάποιους απ’ αυτούς γνωστούς επαγγελματίες μουσικούς. Όλοι τους κρατούν στη μνήμη τους τη μεταδοτικότητα της διδαχής του,, που βασίζεται στην καλή σχέση δάσκαλου και «μαθητευόμενου μάγου».
Πέρασαν ήδη τριάντα χρόνια απ' όταν ο Γιώτης Σαμαράς διαδέχτηκε τον αξέχαστο Γιάννη Σπάθα στη θέση του καθηγητή της κιθάρας στο Ωδείο Φίλιππος Νάκας, όπου συνεχίζει να διδάσκει και να αλλάζει τη ζωή αμέτρητων νέων κιθαριστών. Παράλληλα, ανεβαίνει «στο σανίδι», στο πλευρό των μουσικών της νέας γενιάς της τζαζ που ζει την άνοιξή της στην Ελλάδα.
Yiotis Samaras Quartet
Στο συγκρότημά του συμμετέχει ο μουσικός-φαινόμενο Κωστής Χριστοδούλου («το πράγμα») στα ηλεκτρονικά πλήκτρα, ο Χάρης Χαραλάμπους στο ηλεκτρικό μπάσο και ο πολυπράγμων Δημήτρης Κλωνής στα τύμπανα. Το ρεπερτόριο του κουαρτέτου αποτελείται από κάποια «πειραγμένα» σε πιο ηλεκτρικά πεδία από τους τέσσερις μουσικούς Jazz Standards και τις συνθέσεις του «αρχηγού». Θα τους συναντήσετε συχνά (στις εκτός πανδημίας εποχές) στις μεγάλες ή τις πιο μικρές τζαζ σκηνές της Αθήνας -και όχι μόνο- να επεξεργάζονται το νέο «υλικό» του πολυαναμενόμενου δίσκου τους, παρουσία κοινού.
Ο Γιώτης Σαμαράς θεωρεί πολύ σημαντική την εικοσάχρονη σχέση του με τον στιβαρό ήχο του ακουστικού μπάσου του Κώστα Κωνσταντίνου. Η συνύπαρξή τους, πάντα γαλήνια και μελωδική, αναδεικνύει συχνά επί σκηνής ενδιαφέρουσες νέες τους συνθέσεις.
Τελευταίο αλλά ιδιαίτερα σημαντικό κεφάλαιο στη δημιουργική ζωή του, ο Γιώτης Σαμαράς θεωρεί το τρίο των «Trilogia». Η σχέση του ξεχωριστά αλλά και μαζί με τον Γιώργο Τρανταλίδη και τον άλλο Γιώργο, τον Κοντραφούρη, κρατάει χρόνια. Το επίπεδο της μουσικής τους, η συνύπαρξή τους, είναι υποδειγματική. «Ο καθένας μας ξέρει τα χνώτα του άλλου, ξέρει τι να περιμένει από τον 'διπλανό' του». Κι όμως, κάθε φορά βγαίνει το κάτι άλλο που φλογίζει την συνύπαρξη αυτών των τριών ξεχωριστών για την τέχνη του αυτοσχεδιασμού στην Ελλάδα μουσικών.
Σημαντικό θεωρεί ακόμα ο Γιώτης το ότι πολλά από τα επίλεκτα μέλη της νέας τζαζ γενιάς σαν τον τενόρο σαξοφωνίστα Βασίλη Ξενόπουλο που διαπρέπει στην Αγγλία, τον εκρηκτικό αλτοΐστα Δημήτρη Τσάκα ή τον Βορειοελλαδίτη βιμπραφωνίστα Δημήτρη Αγγελάκη -και όχι μόνο- τον προσκαλούν να συμμετάσχει στα gigs τους, τις λάιβ εμφανίσεις τους και τις ηχογραφήσεις τους.
Αξέχαστη θα του μείνει η βραδιά που, μαζί με τον αδελφικό του φίλο και κορυφαίο σαξοφωνίστα της τζαζ στην Ελλάδα, τον έξοχο Τάκη Πατερέλη, βρέθηκαν «μπροστά» στη Big Band της Αθήνας ως προσκεκλημένοι της σολίστες-πρωταγωνιστές, στη μεγάλη συναυλία του θεάτρου «Ολύμπια» της οδού Ακαδημίας.
Τάκης Πατερέλης, τενόρο σαξόφωνο, και Γιώτης Σαμαράς, ηλεκτρική κιθάρα
Κοντραφούρης, Τρανταλίδης, Σαμαράς. Οι «Trilogia» σήμερα
