Live τώρα    
16°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
13.4°C17.6°C
3 BF 66%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
14 °C
10.9°C15.9°C
1 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Σποραδικές νεφώσεις
15 °C
9.0°C15.5°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
13.8°C14.7°C
2 BF 77%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
15 °C
13.0°C14.5°C
1 BF 75%
Θέατρο της Ιστορίας
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Θέατρο της Ιστορίας

Τι είναι η Ιστορία; Ταυτίζεται αποκλειστικά με τα γεγονότα και οφείλουμε να περιοριζόμαστε απλώς στην αφήγησή τους ή χρειαζόμαστε κάτι περισσότερο; Έχω και άλλοτε διατυπώσει τη γνώμη μου, ότι Ιστορία δεν είναι μόνο η αφήγηση των γεγονότων, αλλά οφείλει να είναι συγχρόνως και η «σκηνοθεσία» τους. Να τα «ανεβάζουμε» κάθε φορά, σαν ένα δράμα εν παραστάσει. Για να είμαστε σε θέση να δούμε όλο το παιζόμενο «έργο», στη διαχρονική του διάταση. Όχι μόνο κάποια μονταρισμένα αποσπάσματά του. Είναι, άλλωστε, κοινή σε όλες σχεδόν τις γλώσσες η έκφραση: «θέατρο της Ιστορίας». Ο μέσος άνθρωπος, ακόμη και αν δεν ξέρει τι είναι το θέατρο, ακόμα κι αν δεν έχει δει ποτέ του θέατρο, αντιλαμβάνεται ωστόσο ως «θέατρο» την Ιστορία. Και έχει δίκιο.

Αυτό το «θέατρο», αν έχει ρίζες βαθιές μέσα στην αλήθεια και αν αρδεύεται από μια γόνιμη φαντασία, μας βοηθάει, σε κάποιες οριακές στιγμές, να υπερβούμε τον περιορισμένο «ορίζοντα των γεγονότων» και να αναστρέψουμε το «βέλος του χρόνου», παρεμβαίνοντας δυναμικά στη ροή του. Δεν υπάρχει εδώ τίποτε μεταφυσικό, η Ιστορία ως αφήγηση και ως σκηνοθεσία, είναι μια από τις αρχαίες τέχνες του ανθρώπου, να μιλάει όχι μόνο για όσα έγιναν αλλά και για όσα θα μπορούσανε να είχαν γίνει, με βάση το πιθανό και το αναγκαίο. Και για όσα μπορούνε να γίνουν με βάση όσα προηγήθηκαν, έγιναν ή δεν έγιναν. Πρόκειται για την πεμπτουσία της λέξης «ιστορώ», δηλαδή αφηγούμαι τα γεγονότα και τα σκηνοθετώ συγχρόνως. Με «τόξα» της γέφυρας που ενώνει τις δύο όχθες του κόσμου, πραγματικότητα και φαντασία, τους μείζονες ιστορικούς του: Ηρόδοτο, Θουκυδίδη. Με «πυλώνες» της, τους μείζονες ποιητές του: Όμηρο, Αισχύλο, Σαίξπηρ και Θερβάντες. Ο κόσμος είναι, πράγματι, μια μεγάλη σκηνή θεάτρου.

Παρένθεση: Είχα το προνόμιο να μεγαλώσω κοντά σε μια γυναίκα αγράμματη, αλλά με όλη τη σοφία του κόσμου στα λόγια της. Και γνώρισα από παιδί τι είναι η αυθεντική λαϊκή προφορική παράδοση που γεφυρώνει και τι σημαίνει αδιαίρετη αντίληψη της Ιστορίας. Που, αργότερα, το σχολείο φρόντισε να χειρουργήσει μεθοδικά σε στεγανές, μη επικοινωνούσες μεταξύ τους «ιστορικές περιόδους».

Έγραψα τα πιο πάνω ως εισαγωγή στο έργο του Μάνου Καρατζογιάννη «Οι μάρτυρες των Αθηνών», που ανέβηκε στο θέατρο «Σταθμός» σε σκηνοθεσία δική του, με λιτά σκηνικά της Πουλχερίας Τζόβα, σημαίνοντα κοστούμια των Ειρήνης Γεωργακίλα - Βασιλικής Σύρμα, μουσική υποβλητική του Αντώνη Παπακωνσταντίνου, φωτισμούς ατμοσφαιρικούς του Αλέξανδρου Αλεξάνδρου.

Ένα έργο σπονδυλωτό, από οκτώ παράλληλες αφηγήσεις, που συνθέτουν το πανόραμα της πιο τραγικής περιόδου της νεοελληνικής Ιστορίας, εκείνης της γερμανικής κατοχής, σε μια Αθήνα πεινασμένη, παγωμένη, προδομένη, αποκλεισμένη, αλλά ποτέ απελπισμένη, πάντα αδούλωτη.

Η σκηνοθεσία του Μάνου Καρατζογιάννη αποφεύγει, σωστά, να υπερτονίσει το ηρωικό/επικό στοιχείο της εποχής και των επώνυμων πρωταγωνιστών της, εστιάζοντας «μπρεχτικά», σε τόνους χαμηλόφωνους και ασπρόμαυρα χρώματα, στον αγώνα και στην αγωνία των απλών καθημερινών ανθρώπων που βρέθηκαν από τη μία στιγμή στην άλλη στη δίνη της Ιστορίας δίχως να είναι προετοιμασμένοι, και ύψωσαν το ανάστημά τους, έγιναν παρανάλωμα. Όχι μόνο για το καθημερινό ψωμί και για την επιβίωση, αλλά και για την αξιοπρέπεια και για την τιμή, για το χρέος προς όλους, ζώντες και νεκρούς. «Για ένα φιλότιμο», όπως θα έλεγε ο Γιώργος Ιωάννου. Μια «Πινακοθήκη ανωνύμων αγίων», για τον Ρίτσο. «Οι ανώνυμοι άγιοι που στηρίζουν τον κόσμο», κατά τον συναξαριστή. Επειδή αυτοί είναι οι παντοτινοί δικοί μας ήρωες: το «Ξυπόλητο τάγμα» των σαλταδόρων της Κατοχής, από την έξοχη ομώνυμη ταινία του Γκρεγκ Τάλας. «Το παιδί με το γρατζουνισμένο γόνατο» του Ελύτη. Τα κουρεμένα παιδιά που γράφουν συνθήματα στους τοίχους...

Μια ισοδύναμη ομάδα ικανών ηθοποιών από διαφορετικές γενιές και σχολές, οι Ρουμπίνη Βασιλακοπούλου, Εβίτα Ζημάλη, Θεοδώρα Μαστρομηνά, Μάρκος Μπούγιας, Γιώργος Παπαπαύλου, Αθηνά Τσιλύρα, Κατερίνα Φωτιάδη, με κορυφαία τη Μαριέττα Σγουρδαίου, ενώνονται για να ζωντανέψουν λειτουργικά το κείμενο, αφηγούμενοι σχεδόν ψιθυριστά, σαν κάτω από τρεμάμενο, χλωμό φως κεριών, τα πάθη ενός ολόκληρου λαού, τη σταύρωση και τη διαρκώς αναμενόμενη ανάστασή του.

Στηρίξτε την έγκυρη και μαχητική ενημέρωση. Στηρίξτε την Αυγή. Μπείτε στο syndromes.avgi.gr και αποκτήστε ηλεκτρονική συνδρομή στο 50% της τιμής.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL