Της Λήδας Καζαντζάκη
Η πλατεία είναι το κέντρο. Όπου συνευρίσκονται οι θεατές μιας θεατρικής παράστασης, συναντιούνται και ανταλλάσσουν και διαδηλώνουν τις απόψεις τους οι κάτοικοι ενός χωριού ή μιας μικρής ή μεγάλης πόλης. Γι’ αυτό και ενώνει τους οδικούς άξονες και τους δημόσιους και προσωπικούς τόπους δράσης των πολιτών στο παρελθόν και στο παρόν και στο μέλλον - ελπίζουμε.
Η πλατεία Ομονοίας με την πολύπαθη και μακροχρόνια κακοποίησή της αντανακλά την πολύπαθη και μακροχρόνια κακοποίηση της πρωτεύουσας του ελληνικού κράτους. Έγινε σύμβολο της ζύμωσης ενός ξεχασμένου χωριού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και των μεγάλων αρτηριών που συνέδεαν τα νεοκλασικιστικά ανάκτορα των Βαυαρών κατακτητών με τα ταπεινά κτήρια και τα περιβόλια των κατοίκων της.
Καθρέφτισε, στα τέλη της δεκαετίας του ’50, το πέρασμα από τον 19ο αι. του νεοκλασικισμού, της Αρ Ντεκό ή του Αρ Νουβώ στον 20ό αιώνα του μοντερνιστικού κινήματος στις εικαστικές τέχνες. Με το όραμα που εξέπεμψε ο εκπρόσωπος μιας ευρείας αντίληψης για την τέχνη, στην Αναγέννηση και στο Μπαουχάους, ο αρχιτέκτονας, γλύπτης και κατασκευαστής Γιώργος Ζογγολόπουλος.
Συνέδεσε έτσι με ένα αφαιρετικό, εξάγωνο σιντριβάνι τη λιτότητα των αρχαίων με τον μινιμαλισμό της αισθητικής και των υλικών των μοντέρνων του μεσοπολέμου, την ποίηση με τη γεωμετρική αφαίρεση, το μεσογειακό φως με την κίνηση του νερού στα όρια του ανθρώπινου μέτρου. Και μετατράπηκε σε σημείο ειρηνικής υποδοχής των κάθε λογής μεταναστών.
Μεταλλάχτηκε από τη μεταπολίτευση και ένθεν, με τη συνεχή ανασκευή της από τους θιασώτες μιας αρχοντοχωριάτικης αισθητικής, σε έναν τόπο προβολής του εκάστοτε τοπικού άρχοντα.
Αποκόπηκε από τον κόσμο με την αναμόρφωση του ελλειπτικού σχήματός της στην Ολυμπιάδα του 2004.
Αναπλάστηκε επί του νέου δημάρχου, «χωρίς την έγκριση κανενός οργάνου δημοσίου συμφέροντος», καθώς έγραψε η αρχιτέκτων Όλγα Μπαλαούρα στην εφημερίδα «Εποχή», από μια ιδιωτική εταιρεία και μια ομάδα ιδιοκτητών ξενοδοχείων και κατασκευαστών σιντριβανιών στο κέντρο της πόλης. Μεταπλάστηκε εν μέσω κορωνοϊού σε ένα κακέκτυπο της «Ομόνοιας όπως παλιά», με πίδακες που φτάνουν τα 20 μέτρα, υπερβαίνουν τον χώρο όπου εκτινάσσονται, αναδίνουν ως εντυπωσιακό πυροτέχνημα, ένα πολύχρωμο εποικοδόμημα, σμιλεμένο με τις ιδεοληψίες των θεωρούντων εαυτούς νόμιμους επιγόνους μιας διηνεκούς εξουσίας στον δημόσιο χώρο, τη «βλαπτική έπαρσή» τους.
