Του Άγγελου Μανταδάκη
Το Δίπυλο ήταν η μεγαλύτερη και επισημότερη πύλη της Αθήνας επειδή από αυτήν έμπαιναν όσοι έρχονταν όχι μόνο από την Πελοπόννησο και τον Πειραιά αλλά και από την υπόλοιπη Ελλάδα.
Η βασική οδική αρτηρία που συνέδεε την Αττική με τον Βορρά της χώρας ταυτιζόταν με την παλιά Εθνική Οδό Αθηνών - Θηβών. Τα ερείπια που βλέπουμε σήμερα ανήκουν στην εποχή του Κόνωνα, με κάποιες συμπληρώσεις που έγιναν στα τέλη του τέταρτου π.Χ. αιώνα, αλλά η πύλη αυτή σίγουρα είχε γίνει παλαιότερα, μαζί με την οχύρωση του Θεμιστοκλή.
Το όνομα της πύλης οφείλεται στα δύο ανοίγματα που οδηγούσαν σε εσωτερική αυλή με τέσσερις πύργους στις γωνίες, ήταν δηλαδή αρκετά ισχυρή ώστε να αντέχει σε επιθέσεις αλλά και μακροχρόνιες πολιορκίες.
Στα αριστερά της εισόδου βρισκόταν μια υπόστυλη κρήνη, ένα μικρό μαρμάρινο οικοδόμημα, απαραίτητο για να δροσίζονται και να πλένονται όσοι ταξιδιώτες έφταναν στην Αθήνα.
Στο εσωτερικό της πύλης, στον χώρο που σχηματίζεται μεταξύ της ιεράς πύλης και του Διπύλου, σώζονται τα θεμέλια του Πομπήιου.
Η οδός Διπύλου, το μικρό στενάκι που συνδέει την πλατεία Κουμουνδούρου με την οδό Ασωμάτων, μας θυμίζει τη σπουδαία αυτή αρχαία πύλη της πόλης μας.
