Live τώρα    
25°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
25 °C
22.8°C26.3°C
3 BF 32%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.6°C26.2°C
3 BF 34%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
19.0°C24.8°C
2 BF 50%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.8°C21.8°C
2 BF 65%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
24 °C
23.9°C24.5°C
2 BF 33%
Θανάσης Παπαγεωργίου: / Θανάσης Παπαγεωργίου: Η βλακεία αποδείχτηκε ισχυρότερη και κυβερνάει
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Θανάσης Παπαγεωργίου: / Θανάσης Παπαγεωργίου: Η βλακεία αποδείχτηκε ισχυρότερη και κυβερνάει

«Η τέχνη πάντοτε βάλλεται από πανδημίες πιο επώδυνες από τους ιούς» σχολιάζει ο Θανάσης Παπαγεωργίου με αφορμή το κλείσιμο των θεάτρων εξαιτίας του κορωνοϊού που πλήττει την παγκόσμια κοινότητα. Με τη ζωή του ταυτισμένη με την τέχνη του, ο γνωστός ηθοποιός και σκηνοθέτης, ενσυνείδητος πολίτης που δεν κρύβει τα λόγια του, μιλά για την ελληνική πολιτική συγκυρία κάνοντας λόγο για «μια αναίτια αντικομμουνιστική μανία με άρωμα ψυχροπολεμικών περιόδων» και δεν διστάζει να υπογραμμίσει πως «η βλακεία περισσεύει επικίνδυνα και υπερισχύουν ο τσαμπουκάς και η αλητεία».

Συνέντευξη στη Μάνια Ζούση

* Ζούμε μια πρωτόγνωρη δοκιμασία πανδημίας, η οποία πλήττει από τους πρώτους το θέαμα και τους ανθρώπους του. Έχοντας ζήσει εξήντα χρόνια στο θέατρο υπό αντίξοες συνθήκες, ποιες σκέψεις κάνετε;

Το θέαμα, και σε επέκταση η τέχνη, πάντοτε βάλλεται από διάφορες πανδημίες, επιδημίες και άλλων ειδών δοκιμασίες -που τις περισσότερες φορές είναι πιο επώδυνες και επικίνδυνες από τους ιούς- αλλά ποτέ δεν επηρεάζεται από αυτές ώστε να αναστέλλει τη λειτουργία της. Ειδικά οι άνθρωποι του θεάτρου είμαστε συνηθισμένοι στις κακουχίες και έχουμε καταφέρει να επιζούμε. Έτσι κι αλλιώς η πορεία ενός καλλιτέχνη είναι -και πρέπει να είναι- πάντοτε ανηφορική, γιατί αν γίνει κατηφορική, τότε τον παίρνει η κατρακύλα.

* Ως ενεργός πολίτης που στηλιτεύει τα κακώς κείμενα, πώς αποτιμάτε την παρούσα συγκυρία στην Ελλάδα;

Τους τελευταίους μήνες, βλέποντας μια αναίτια αντικομμουνιστική μανία πέραν κάθε λογικής, με λίγο άρωμα ψυχροπολεμικών περιόδων, έχω αισθανθεί πολλές φορές ότι ζω μέρες του 1948. Βέβαια αυτές τις έζησα από τις αφηγήσεις και τα διαβάσματά μου, αλλά διαπιστώνοντας, με την πάροδο του χρόνου, την εμφυλιοπολεμική μας διάθεση, επιβεβαιώνονται οι φόβοι μου.

Πιστεύω ότι αυτή τη στιγμή, αν επιτραπεί η οπλοφορία, έστω και σε ένα μικρό τμήμα του πληθυσμού, δεν θα είμαστε μακριά από το να ζήσουμε μέρες που δεν έχει σβήσει ακόμη η ανάμνησή τους. Γιατί -το χειρότερο- τα πάθη αναμοχλεύονται τεχνηέντως. Και ο άνθρωπος ηδονίζεται όταν πρόκειται να εξοντώσει κάποιον από το δικό του ζωικό βασίλειο. Ίσως γι’ αυτό να αναμοχλεύονται...

* Τι σας ανησυχεί και σας θυμώνει;

Την ανησυχία μου την είπα. Ο θυμός μου επικεντρώνεται στη βλακεία. Περισσεύει επικίνδυνα και τροφοδοτείται ασταμάτητα με την παραποίηση της πραγματικότητας. Τις μέρες της επιστράτευσης, το 1974, βρέθηκα σε ένα πλοίο που μας πήγαινε στη Σκόπελο για να ενταχθούμε στη μονάδα μας. Ήμασταν όλοι απόφοιτοι Ανώτατης και Ανώτερης Παιδείας. Μορφωμένοι δηλαδή. Αυτό που κυριαρχούσε στην ατμόσφαιρα ήταν το πότε "θα συναντηθώ με έναν Τούρκο, να τον σφάξω, να του δείξω τι θα πει Έλληνας". Τρίβανε τα χέρια τους από ευχαρίστηση για την ευκαιρία που τους δίνεται να σκοτώσουν επιτέλους Τούρκο.

Θυμήθηκα ότι, όταν ήμουν στη Σχολή Εφέδρων, ο παλιότερος από μένα δόκιμος, που είχε αναλάβει να με “βασανίζει”, ήταν απόφοιτος της Θεολογικής! Ένα σκέτο σκυλί. Ήταν το πρώτο πλήγμα των αξιοκρατικών μου θεωριών. Τώρα μέσα στο καράβι ήρθε το δεύτερο. Ευτυχώς τότε δεν κάναμε ποτέ απόβαση στα τουρκικά παράλια και οι Τούρκοι γλίτωσαν τον αφανισμό.

* Ποια μελανά περιστατικά σε σχέση με την παραβίαση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και την ελευθερία της σκέψης ξεχωρίζετε;

Τα κρούσματα εκείνα της βλακείας που πολλαπλασιάστηκαν επικίνδυνα. Η βλακεία αποδείχτηκε ισχυρότερη και κυβερνάει. Επίδειξη βλακείας είχαμε στην περίπτωση του Ινδαρέ, επίδειξη βλακείας και στα Εξάρχεια. Επίδειξη βλακείας, πολύ επικίνδυνης, από την κυρία με το δερμάτινο μπουφάν στη Μυτιλήνη. Και την ακολούθησαν και οι ομόσταυλοι. Ευτυχώς ο κόσμος τα βλέπει και τα καταγγέλλει. Αλλά, αν κοιτάξεις το fb, το αίμα ρέει. Όλοι με το πιστόλι στο χέρι, έτοιμοι να φάνε τον αντίπαλο με τη διαφορετική γνώμη.

Τα πράγματα είναι επικίνδυνα και τα βλέπεις στην καθημερινότητά μας. Είναι έτοιμος να σε δείρει εκείνος που του έκανες παρατήρηση επειδή πέρασε με κόκκινο ή ανέβηκε με τη μηχανή του στο πεζοδρόμιο. Υπερισχύουν ο τσαμπουκάς και η αλητεία, η ευγένεια δείχνει δειλό άτομο και αυτός που δίνει τόπο στην οργή βγαίνει ο μαλάκας της ιστορίας.

Από παντού επιβραβεύεται η χυδαιότητα. Οι αστυνομικοί το επιδεικνύουν κιόλας. Λεκτικά και πρακτικά. Οι εικόνες που είδαμε τελευταία δεν δείχνουν μια αστυνομία ψύχραιμη, που θέλει να επιβάλει την τάξη, αλλά μια αστυνομία που θέλει να μας δείξει ποιος είναι το κράτος. Και τελικά το εκθέτει ανεπανόρθωτα»

* Επιστρέψατε σε έναν μεγάλο αγαπημένο, τον Μποστ, που είναι ταυτισμένος με τη «Στοά». Τι σημαίνουν για εσάς αυτός ο συγγραφέας και το έργο του;

Θεωρώ ότι η περίπτωση Μποστ είναι μια σπάνια περίπτωση και στενοχωριέμαι που δεν αντιμετωπίζεται σαν τέτοια. Αντίθετα, με πολλή επιπολαιότητα, τοποθετείται απλώς στους κωμικούς συγγραφείς, άντε το πολύ στους σατιρικούς, αλλά μου είναι ακατανόητο γιατί οι κωμικοί και οι σατιρικοί συγγραφείς πρέπει να παίζονται σαχλά. Το κύριο στοιχείο του είναι ότι μιλάει πολύ σοβαρά για πράγματα που ο πολύς κόσμος τα θεωρεί απίθανα, αλλά που γρήγορα διαπιστώνει ότι τα ζει καθημερινά.

Ο Μποστ "παίζει" με την αθωότητα που τον διακρίνει σε κάθε του πράξη και λέξη και αυτή η αθωότητα είναι που αναγκάζει τον θεατή να σκεφτεί αν τελικά είναι παράλογο αυτό που ακούει και βλέπει. Στο "Επάγγελμα της μητρός μου", όπως και στη "Φαύστα", ο θεατής παρακολουθεί την εξέλιξη μιας αδιανόητης ιστορίας. Και γελάει αφάνταστα μ’ αυτήν.

Γιατί άραγε; Μήπως επειδή πιστεύει ότι αυτό δεν πρόκειται να συμβεί ποτέ στην πραγματικότητα ή επειδή η πραγματικότητα είναι χειρότερη και έχει ξεπεράσει τη φαντασία; Αν το θέατρο αντλεί τα θέματά του από την πραγματικότητα, τότε η πραγματικότητα είναι κάτι που έχουμε ξεχάσει και απλώς υπάρχουν οι Μποστ για να μας επαναφέρουν στην τάξη. Να μας το θυμίζουν διακριτικά και απαλά.

* Ανατρέχοντας 49 χρόνια πίσω, στη δημιουργία της «Στοάς», τι αναλογίζεστε;

Εκτός του ότι μιλάμε για μισό αιώνα, μιλάμε και για τα πέντε όγδοα της ζωής μου. Μου ζητάτε να σας μιλήσω λοιπόν για τη ζωή μου. Η ζωή μου είναι η «Στοά» και η «Στοά» είναι η ζωή μου.

* Τι περιλαμβάνουν τα σχέδια για τη «Στοά» μετά από εσάς;

Κατά καιρούς έχω προτείνει στον δήμο να αγοράσει το θέατρο, να του χαρίσω όλον τον εξοπλισμό του και το αρχείο μου, ώστε να μπορέσει τουλάχιστον να αποφευχθεί η μετατροπή του σε σούπερ μάρκετ ή φαναρτζίδικο και να συνεχίσουν τη θεατρική του πορεία τα νεότερα παιδιά. Δεν βρήκα ανταπόκριση. Βαρέθηκα να μιλάω σε αδιάφορους. Βαρέθηκα την αδιαφορία. Δεν συγκινεί κανέναν ένα γεγονός που είναι μοναδικό στα θεατρικά πράγματα αυτής της χώρας: ένα ιδιωτικό θέατρο που μπόρεσε να είναι παρόν ασταμάτητα επί πενήντα συνεχή χρόνια, και μάλιστα στην περιφέρεια.

Να είσαι δήμαρχος και να διαθέτεις ένα τέτοιο θέατρο στην περιφέρειά σου, αλλά να μην έχεις καμία σχέση μαζί του, είναι παγκόσμια πρωτοτυπία. Το πιστεύετε ότι, αν εξαιρέσω τους δημάρχους των προοδευτικών παρατάξεων, οι άλλοι, οι δήμαρχοι της Δεξιάς, δεν έχουν μπει μέσα στην αίθουσα; Δεν είναι ντροπή για έναν Δήμαρχο να μην γνωρίζει την ύπαρξη ενός πνευματικού χώρου για τον οποίο έχει μιλήσει όλη η Ελλάδα, αλλά αυτός να αγνοεί την ύπαρξή του;

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL