Του Άγγελου Μανταδάκη
Ο Εθνικός κήπος (μέχρι το 1974 λεγόταν Βασιλικός Κήπος), αποτελεί ένα ιστορικό τοπίο, μια όαση και ταυτόχρονα έναν από τους λίγους ελεύθερους χώρους στη στερημένη πρωτεύουσα της Αθήνας.
Ποιος απ’ όλους και όλες εμάς που μεγαλώσαμε σ’ αυτή την πόλη, δεν θυμάται σαν παιδί τις κυριακάτικες βόλτες με τους γονείς μας στα υπέροχα δρομάκια του Εθνικού κήπου, με την απίστευτη χλωρίδα και πανίδα που φιλοξενούσε.
Το σύνολο της έκτασης του κήπου μαζί με τον διπλανό χώρο του Ζαππείου ανέρχεται σε τριάντα περίπου εκτάρια. Με βάση τα στατιστικά στοιχεία του αρμόδιου τμήματος του Δήμου Αθηναίων πρόκειται για μια χλωρίδα με 6.500 δέντρα και 15.000 φυτά.
Ο κήπος άλλαξε πολλές ονομασίες ανάλογα με το πολίτευμα της χώρας π.χ. ξεκίνησε ως κήπος των ανακτόρων επί βασιλέως Όθωνα και Γεωργίου Α', μετονομάστηκε σε κρατικό κήπο και δημόσιο κήπο στα διαστήματα που εξέλειπε η μοναρχία.
Το 1936 ο πατέρας του Όθωνα Λουδοβίκος απέστειλε τον Βαυαρό γεωπόνο Σμαράτ για να οργανώσει και να επιβλέψει τις φυτευτικές εργασίες. Το 1839 άρχισε η εκτέλεση του σχεδίου με τη φύτευση 15.000 ξενικών δέντρων που μεταφέρθηκαν κυρίως από την Ιταλία. Το 1841 φυτεύτηκαν επίσης πολυάριθμα είδη της ελληνικής χλωρίδας από τον βοηθό του Σμαράτ Φρειδερίκο Σμιτ, αρχικηπουρό των ανακτόρων σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα των ανακτόρων Π. Κάλκο και τον Γάλλο Φρανσουά Λουί Μπαρό.
Από το 1845 μέχρι το 1854 η διεύθυνση ανατέθηκε στον Φρανσουά Λουί Μπαρό. Τον Μπαρό διαδέχτηκε ο Φρειδερίκος Σμιτ που παρέμεινε στη διεύθυνση του κήπου για τριάντα χρόνια μεταφέροντας πολλά φυτά κατάλληλα για το κλίμα της Αττικής από χώρες του εξωτερικού και από την Ελλάδα.
Στην είσοδο του κήπου υπάρχει ένα μαρμάρινο ηλιακό ρολόι καθώς και οι προτομές του Διονύσιου Σολωμού, του Καποδίστρια, Βαλαωρίτη και Εϋνάρδου.
Οι ανασκαφές έφεραν στο φως ρωμαϊκό υδραγωγείο, που χρησιμοποιείτο για την άρδευση του κήπου. Επίσης κατά τις εργασίες του μετρό πραγματοποιήθηκε ανασκαφική έρευνα με σημαντικά ευρήματα τα οποία διατηρήθηκαν στη θέση τους. Στο μεγαλύτερο τμήμα της ανασκαφής αποκαλύφθηκε λουτρικό συγκρότημα σε άριστη κατάσταση το οποίο διατηρήθηκε στη θέση του, στεγάστηκε, συντηρήθηκε και είναι ορατό από το πεζοδρόμιο.
