Live τώρα    
17°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
14.5°C18.7°C
2 BF 61%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
12.4°C18.0°C
1 BF 66%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
13.7°C16.0°C
2 BF 65%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
14.3°C18.0°C
0 BF 57%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
15.7°C15.7°C
1 BF 69%
Στο Μουσείο των Διαλυμένων Σχέσεων του Ζάγκρεμπ / Αναμνηστικά από ατυχήσαντες έρωτες
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Στο Μουσείο των Διαλυμένων Σχέσεων του Ζάγκρεμπ / Αναμνηστικά από ατυχήσαντες έρωτες

Κείμενο - φωτογραφίες: ΘΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ

Κολωνία, 1942. Η γερμανική επεκτατικότητα στην Ευρώπη βρίσκεται στο απώτατο σημείο της, καθώς μόνο δύο συμμαχικές χώρες είναι ελεύθερες, η Βρετανία με την κατεχόμενη από αυτήν Ισλανδία και η Σοβιετική Ένωση. Πολύ λίγοι είναι αυτοί που βάσιμα αισιοδοξούν για την τελική έκβαση του πολέμου. Η αισιοδοξία άλλωστε είναι προς το παρόν "προνόμιο" μόνο των προσωρινά θριαμβευτών. Εν μέσω ενός τέτοιου ευρωπαϊκού σκηνικού, ένας 18χρονος Γερμανός, που έχει όνειρα να ασχοληθεί στο μέλλον επαγγελματικά με την όπερα, φεύγει για το μέτωπο. Προτού όμως αναχωρήσει, ηχογραφεί έναν "Σέλλακ" δίσκο (από αυτούς των 78 στροφών που ονομάζονται έτσι από το ομώνυμο είδος ρητίνης) όπου τραγουδά την "Αδελαΐδα" του Σούμπερτ, τον οποίον και αφιερώνει στην αγαπημένη του.

Όπως όμως η πλάστιγγα του πολέμου θα γείρει εις βάρος των Γερμανών, έτσι γέρνει και εις βάρος του "Καίλνερ", όπως ονομάζεται ο κάτοικος της Κολωνίας, ερωτευμένου τραγουδιστή. Στο μέτωπο θα διαπεράσουν τον λάρυγγά του θραύσματα νάρκης και από τα τραύματα επηρεάζονται οι φωνητικές χορδές του. Θα γιατρευτεί μεν όντας αιχμάλωτος σε νοσοκομείο των Βρετανών, όμως δεν θα μπορέσει να ξανατραγουδήσει. Και σαν να μην αρκούσε αυτό, επιστρέφοντας μετά τον πόλεμο πληροφορείται ότι η κοπέλα που αγαπούσε παντρεύτηκε κάποιον άλλον. Τα χρόνια περνούν, ο νεαρός στρατιώτης μεγαλώνει, δημιουργεί και αυτός οικογένεια και πολλά χρόνια αργότερα θα πεθάνει σε μεγάλη ηλικία. Κάποια ημέρα, ο γιος του άτυχου τραγουδιστή δέχεται μια περίεργη επίσκεψη από δύο άγνωστους, οι οποίοι του παραδίδουν ένα το ίδιο περίεργο δώρο. Είναι τα παιδιά της πρώτης αγάπης του πατέρα του. Μόλις πέθανε η μητέρα τους, έψαξαν για τα ίχνη του νεαρού Γερμανού τραγουδιστή και έτσι βρέθηκαν να παραδίδουν στον γιο του τον 78άρη δίσκο που είχε χαρίσει κάποτε στη μητέρα τους.

Κροατία, 2006. Καθώς κλείνουν τρία χρόνια αφότου διελύθη η τετραετής σχέση τους, η παραγωγός ταινιών Ολίνκα Βίστιτσα και ο γλύπτης Ντράζεν Γκρουμπίσιτς, ξεκινούν την υλοποίηση μιας αρχικά αστείας ιδέας που είχαν όταν χώριζαν, τη δημιουργία μιας έκθεσης προσωπικών αντικειμένων των χωρισμένων. Αρχικά απευθύνονται στους φίλους τους, από τους οποίους ζητούν να δωρίσουν αντικείμενα που κράτησαν μετά από τους χωρισμούς τους. Έτσι ξεκινά η έκθεση ως κινητή συλλογή η οποία πρωτοπαρουσιάζεται στην Γλυπτοθήκη του Ζάγκρεμπ, ως μέρος της 41ης έκθεσης «Ζάγκρεμπ Σάλον».Η ευρηματικότητα και η απήχηση που θα έχει η ιδέα για το Μουσείο των Διαλυμένων Σχέσεων θα δικαιωθούν αρχικά με την μόνιμη εγκατάσταση της έκθεσης στο Ζάγκρεμπ και την παραλαβή, το 2011, του βραβείου Κένεθ Χάντσον, για τα πλέον καινοτόμα μουσεία της Ευρώπης.

Σταδιακά, ο χώρος των 300 τετραγωνικών μέτρων όπου η Βίστιτσα και ο Γκρουμπίσιτς αποφάσισαν να επενδύσουν για τη δημιουργία στην Άνω Πόλη του Ζάγκρεμπ του πρώτου ιδιόκτητου μουσείου της πόλης, αφού δεν βρίσκουν κρατική ανταπόκριση, θα αποτελέσει πόλο έλξης κυρίως των ξένων τουριστών.
 

Η "Αδελαΐς" του Σούμπερτ

Ζάγκρεμπ, Πέμπτη 19 Σεπτεμβρίου 2019, απόγευμα. Από τα αντικείμενα που τραβούν αμέσως την προσοχή μου στο Μουσείο των Διαλυμένων Σχέσεων του Ζάγκρεμπ είναι και ο δίσκος που ηχογραφήθηκε το 1942 στην Κολωνία από τον Γερμανό τραγουδιστή για την αγαπημένη του. Και, ακριβώς δίπλα στο δίσκο, η εγκατάσταση που σου επιτρέπει να ακούσεις την "Αδελαΐδα". Πατάω το "on" και το τραγούδι, ψηφιοποιημένο πια, ακούγεται υπέροχα:

"Einsam wandelt dein Freund im Frühlingsgarten,

Mild vom lieblichen Zauberlicht umflossen,

Das durch wankende Blüthenzweige zittert,

("Ο φίλος σου περπατά μόνος στον ανοιξιάτικο κήπο,
Γλιστρώντας απαλά στο υπέροχο μαγικό φως,
Κι αυτό τρεμοπαίζει μέσα από λικνιζόμενα ανθισμένα κλαδιά,
Αδελαΐς!").

Το αφόρετο νυφικό


Το νυφικό έμεινε αφόρετο, παράπλευρο και αυτό θύμα της ισλαμικής τρομοκρατίας.

Κωνσταντινούπολη, βράδυ Τρίτης 28 Ιουνίου 2016. Ισλαμιστές τρομοκράτες σκορπούν τον θάνατο σε 44 ανθρώπους και τραυματίζουν περισσότερους από 230 με επίθεσή τους στο αεροδρόμιο "Ατατούρκ". Ανάμεσα στους νεκρούς βρίσκεται και ένας εργαζόμενος του αεροδρομίου, ο οποίος μόλις είχε σχολάσει και περίμενε το λεωφορείο για να επιστρέψει στο σπίτι του. Σε λιγότερο από δύο εβδομάδες, στις 9 Ιουλίου, θα ντυνόταν γαμπρός. Η μνηστή του θύματος, με τον οποίο ξεκίνησαν την σχέση τους στις 19 Νοεμβρίου 2014 και αρραβωνιάστηκαν την 1η Αυγούστου του 2015, θα χαρίσει το νυφικό που ετοίμαζε για τον γάμο στο Μουσείο των Διαλυμένων Σχέσεων.

Τα γάντια της νοικοκυράς


Τα γάντια -σύμβολο ενός γάμου- φυλακή.

Σεούλ, Νότια Κορέα. Με το που τελειώνει το γαμήλιο ταξίδι στο εξωτερικό, το ζευγάρι επιστρέφει για να μείνει με τους γονείς του γαμπρού, καθώς τα οικονομικά του δεν του επιτρέπουν να ζήσει ανεξάρτητο. Η νύφη αισθάνεται από την πρώτη κιόλας ημέρα σαν φυλακισμένη. Όχι μόνο υποχρεώνεται να ετοιμάζει πρωινό, γεύμα και δείπνο για τα πεθερικά της, αλλά αισθάνεται και ενοχές όποτε βγαίνει με τις φίλες της, με αποτέλεσμα να στερηθεί κάποια στιγμή παντελώς την κοινωνική ζωή.

Τέσσερα χρόνια αργότερα, τα οικονομικά του συζύγου της θα βελτιωθούν και έτσι θα μπορέσουν να ζήσουν κάτω από τη δική τους στέγη. Η ίδια θα δωρίσει στο Μουσείο των Διαλυμένων Σχέσεων ένα ζευγάρι κόκκινα λαστιχένια γάντια, αναμνηστικό της καταπιεστικής καθημερινότητας της "φυλακισμένης νοικοκυράς" που έζησε με τα πεθερικά της.

Το αλεξίπτωτο που δεν άνοιξε

Ελσίνκι. Τρία χρόνια σχέσης. Τον γνώρισε και τον ερωτεύθηκε ως εκπαιδευτή στην πρώτη της πτώση με αλεξίπτωτο. Χάρη στον εμφανίσιμο αυτόν άνδρα και την ασφάλεια που ένιωσε καθώς την κρατούσε, κατάφερε να ξεπεράσει τον φόβο της. Αργότερα θα την μάθαινε να πέφτει μόνη της, χωρίς να την κρατά, και κάποια στιγμή θα άρχιζαν να παίζουν οι δυο τους στον αέρα. Η σχέση τελειώνει με τον δραματικότερο τρόπο. Ο εκπαιδευτής και σύντροφός της σκοτώνεται σε δυστύχημα με αλεξίπτωτο. Ένα θαλασσί αλεξίπτωτο με μπλε ιμάντες είναι το έκθεμα που δωρίζει στο Μουσείο των Διαλυμένων Σχέσεων για να τιμήσει τη μνήμη του αγαπημένου της.

Κομμάτι δέρματος

Μίρτσουσλαχ, Αυστρία, 1990. Ένας νεαρός μοτοσικλετιστής τραυματίζεται ελαφρά σε ατύχημα. Την γλιτώνει με κάποια γδαρσίματα. Η σύντροφός, φοιτήτρια Βιολογίας, αναστατώνεται. Φοβάται πως ίσως υπάρξει και επόμενη φορά χωρίς την ίδια "τύχη". Εξορκίζει το κακό κρατώντας αναμνηστικό από το ατύχημα ένα μικρό κομμάτι ξεραμένου από το αίμα δέρματος του συντρόφου της.

Το ζευγάρι θα χωρίσει τρία χρόνια αργότερα εξαιτίας της φοβίας της για τις μοτοσικλέτες. Οι φόβοι της πάντως για τις μηχανές και τον πρώην σύντροφό της θα επαληθευτούν. Ο καιρός περνά, κυλάει η πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα, κυλά προς το τέλος της και η δεύτερη, και η φοβισμένη φοιτήτρια του 1990 είναι πια βιολόγος. Κρατά το αποξηραμένο δέρμα επί 27 χρόνια, όσο δηλαδή κρατάει και η σκέψη της να κλωνοποιήσει τον σύντροφό της. Παλεύει με την επιθυμία της αυτή και όταν την κατανικά δωρίζει το αποξηραμένο κομμάτι δέρματος στο Μουσείο των Διαλυμένων Σχέσεων.

Λευκά υποδήματα


Ποτέ ξανά στα λευκά.

Μπλούμινγκτον, Ινδιάνα. Ζουν στην έδρα της κομητείας Μονρώ. Εκείνη τον πιέζει να ακολουθεί τα ενδυματολογικά της γούστα. Ανάμεσα σε αυτά και η απαίτησή της να φορά λευκά υποδήματα. Εκείνος δεν της χαλά χατήρι, αν και μέσα του δυσανασχετεί. Όταν χωρίζουν, χαίρεται που δεν είναι πια αναγκασμένος να φορά λευκά υποδήματα και χαρίζει ένα ζευγάρι από αυτά που του επέβαλε η πρώην σύντροφός του στο Μουσείο των Διαλυμένων Σχέσεων.

Στυλό ηλεκτροβελονισμού

Πίτσμπουργκ, ΗΠΑ. Αυτή, φιλάσθενη. Αυτός, οπαδός της ανατολικής θεραπευτικής. Της παρασκευάζει διαρκώς ειδικές σούπες, βότανα και ποτά που χρησιμοποιεί η εναλλακτική ιατρική. Κάποια στιγμή της χαρίζει μια κασετίνα με οκτώ κορεατικά στυλό ηλεκτροβελονισμού. Το 2009 θα χωρίσουν μετά από δύο χρόνια σχέσης. Τα στυλό θα μείνουν αχρησιμοποίητα, καθώς μετά τον χωρισμό αισθάνεται επιτέλους υγιής.

Νέα σχέση με το σώμα


Αναμνήσεις της παλαιάς σχέσης με το σώμα.

Κέιθορπ, Αγγλία, 23 Μαΐου 2011. Γύρω στα 50 της, αποχωρίζεται -ως συνέπεια της διάγνωσης για καρκίνο που πήρε στα χέρια της αμέσως μετά την Πρωτοχρονιά- ένα κομμάτι του σώματός της. Αρχικά αποχωρίστηκε με την έναρξη της χημειοθεραπείας τα μαλλιά της, όμως τα τουρμπάνια και οι περούκες είναι κι αυτά μια, τέλος πάντων, "αναπλήρωση", η οποία, αν μη τι άλλο, της δίνει την ευκαιρία να πειραματιστεί αισθητικά και ενδυματολογικά. Η ψυχοσωματική "περιπέτεια" αντιμετωπίζεται και αυτή με γυμναστική και δίαιτα. Αυτό όμως που δεν αναπληρώνεται είναι η τόπλες εμφάνιση στην παραλία. Είναι ο φόβος μήπως την κρυφοκοιτάξει κάποιο ανδρικό μάτι καθώς αλλάζει μπλούζα στο δοκιμαστήριο, και άλλες μικρές στιγμές φαινομενικά ασήμαντες αλλά ψυχικά οδυνηρές όπως αποδεικνύεται. Μόνη παρήγορη σκέψη της, ο πλαστικός χειρουργός, από τον οποίο περιμένει ένα καινούργιο σώμα για να το αγαπήσει. Με αυτήν τη σκέψη, θα δωρίσει δύο στηθόδεσμούς της που προσωρινά, όπως ελπίζει, ώς την πλαστική επέμβαση, της είναι άχρηστοι, στο Μουσείο των Διαλυμένων Σχέσεων. Με την ελπίδα ότι η σχέση που έχασε με το σώμα της θα αναπληρωθεί κάποια στιγμή χάρη στην επιστήμη και την κοσμετολογία με μια καινούργια.

Το κουτί των φιλμς - τεφροδόχος

Αναμνήσεις 33 χρόνων στην αυτοσχέδια τεφροδόχο από κουτί φωτογραφικού φιλμ.

Οι Καταρράκτες της Βικτωρίας, η Καραϊβική, ο Ατλαντικός, ο Ινδικός, η Μεσόγειος, η Αδριατική, η έρημος της Ναμίμπια, μια κρύπτη Καπουτσίνων μοναχών στη Ρώμη, το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδος και το νεκροταφείο στον ναό των Αγίων Πάντων στην Κροατία υποδέχθηκαν τις στάχτες τού επί 33 έτη συζύγου της που πέθανε τον Ιούλιο 2012. Τις μετέφερε ταξιδεύοντας επί πέντε μήνες ανά την υφήλιο μέσα σε άδεια κουτιά από φιλμ.

Συνεχίζω την περιήγηση συναντώντας τα πιο απίθανα εκθέματα να διαδέχονται το ένα το άλλο. Σίδερα σιδερώματος γαμπριάτικων κοστουμιών, επιστολόχαρτα, καρτ ποστάλ, μπουκάλια, χάπια για το στομάχι, ποδήλατα, κουκλάκια Σνούπυ, μαζί με πλήθος ανθρώπινων ιστοριών για κακές πεθερές, για "τρίτα πρόσωπα", για ρουτίνα, για τραγικούς ή και ανακουφιστικούς αποχαιρετισμούς.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL