Της Αγγελικής Μέρου*
Στον δρόμο προς το Μέγα Λιβάδι, πάνω στη δημοσιά, στο ύψωμα που βλέπει προς την παραλία Βαγιά, στέκει μόνη της μια εντυπωσιακή πολύχρωμη κατοικία. Οι ντόπιοι κάτοικοι το ξέρουν ως «το ηλιακό σπίτι του Αμερικανού».
Πέρασαν αρκετά χρόνια μέχρι που γνώρισα τον ιδιοκτήτη της εν λόγω κατοικίας, τον Παύλο (Paul) Φυρό, Αιγυπτιώτη Έλληνα, γεννημένο στο Κάιρο. Στη δεκαετία του ’60, όπως τόσοι και τόσοι Αιγυπτιώτες, ήρθε με την οικογένειά του στην Αθήνα, όπου ολοκλήρωσε το τότε εξατάξιο Γυμνάσιο. Ακολούθησαν πανεπιστημιακές σπουδές στη Γαλλία. Αργότερα μετανάστευσε στην Αμερική. Με τη σύζυγό του, Άννα Μπελίντα Φυρού, Αιγυπτιώτισσα κι αυτή, λάτρεις της τέχνης και οι δύο, έγιναν με τον καιρό συλλέκτες έργων χάρτου. Το σπίτι τους στην Αμερική, ένα μουσείο.
Ήταν στην περίοδο της Μεταπολίτευσης όταν το ζευγάρι πήρε την απόφαση να επιστρέψει στην πατρίδα με το όραμα της προσφοράς στον τομέα της τέχνης και της εκπαίδευσης. Τότε έγινε η αγορά των δύο νεοκλασικών κτηρίων, το ένα στην Αγίου Παύλου, διακοσμημένο με τοιχογραφίες του 19ουαι., το άλλο στην οδό Ηρακλειδών. Ακολούθησαν με πολύ μεράκι η ανακαίνιση, αποκατάσταση και μετατροπή τους σε μουσειακό χώρο.
Μα τι ωραία πράγματα! Τριήρεις, οδόμετρα, φορητά ηλιακά ωρολόγια, πόρτες που ανοιγοκλείνουν αυτόματα, θεραπαινίδες που κινούνται σαν ρομπότ, πολιορκίες πόλεων, καταπέλτες, Μυκηναίοι πολεμιστές και φυσικά πλήρης παρουσίαση και ανάλυση του Μηχανισμού των Αντικυθήρων.
Όλα, ακριβή ομοιώματα της επιστήμης, της τέχνης και της τεχνολογίας των αρχαίων Ελλήνων. Την πιστότητα και την ακρίβεια των εκθεμάτων προσυπογράφουν δύο γνωστοί και αγαπητοί για το έργο τους καθηγητές του ΕΜΠ: ο Θ. Π. Τάσιος και ο ακαδημαϊκός Μανόλης Κορρές. Την επιμέλεια των κειμένων έχει η Εταιρεία Διερεύνησης Αρχαιολογικής και Βυζαντινής Τεχνολογίας (ΕΔΑΒυΤ).
Άριστα οργανωμένοι και ευχάριστοι χώροι, ειδικά καταρτισμένοι εκπαιδευτικοί και αρχαιολόγοι περιμένουν τους μαθητές, από τους λιλιπούτιους της προσχολικής ηλικίας μέχρι τους λυκειόπαιδες, να γνωρίσουν μέσα από διαδραστικούς κύκλους προγραμμάτων τα επιτεύγματα της τέχνης και της τεχνολογίας που αναπτύχθηκαν στην αρχαιότητα.
Στο σύνολό του το πρόγραμμα ονομάζεται Eurika και χωρίζεται σε εννέα θεματικές ενότητες: Τεχνολογία του Πολέμου, Αυτόματα, Μηχανισμός των Αντικυθήρων, Αστρονομία, Ναυπηγική, Μέτρηση Χρόνου και Αποστάσεων, Μηχανική, Τεχνολογία στις Τέχνες και στον Αθλητισμό. Ένας άλλος αέρας πνέει στον χώρο, που προκαλεί τον σεβασμό του επισκέπτη και τον προετοιμάζει για τη μέθεξη της μάθησης και της δράσης. Να που συχνά η ιδιωτική πρωτοβουλία καλύπτει τα κενά της απουσίας του κράτους.
Το μουσείο συνεργάζεται, βέβαια, στενά με το υπουργείο Πολιτισμού, το Αρχαιολογικό Μουσείο, το Μουσείο της Ακρόπολης και με επιστημονικές ομάδες για να παραγάγει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Αποστολές των εκθεμάτων του έχουν πραγματοποιηθεί σε μουσεία του εξωτερικού, όπως για παράδειγμα η μεγάλη αποστολή μέρος του προγράμματος Eurika που, σε συνεργασία με το Μουσείο της Ακρόπολης, ταξίδεψε πέρυσι στην Κίνα.
Η Διονυσίου Αεροπαγίτου και η συνέχειά της, η Αγίου Παύλου, με τους αρχαιολογικούς χώρους, τα μουσεία της, τα εστιατόρια και τα καφέ της προσφέρεται για τις αμέριμνες βόλτες του Σαββατοκύριακου. Αξίζει τον κόπο να κάνει κανείς μια στάση στην οδό Ηρακλειδών, να επισκεφτεί το μουσείο που φέρει συμβολικά το όνομά της, και όχι του ιδρυτή της, όπως γίνεται συνήθως, να ενημερωθεί για τα προγράμματα της φετινής χρονιάς και τα ωράριά τους.
Όσο για τη Σέριφο, όνειρο όλων των κατοίκων είναι να αποκτήσει το νησί έναν αξιοπρεπή χώρο Πολιτισμού. Και τότε, ποιος ξέρει, ίσως πραγματοποιηθεί η μεταφορά μιας περιοδικής έκθεσης του Μουσείου Ηρακλειδών, όνειρο συνάμα και του ζεύγους Φυρού, αφού διάλεξε το νησί ως τόπο ξεκούρασης και περισυλλογής. Πώς να αποφύγει κανείς να ονειρεύεται όταν ατενίζει ψηλά από τη βεράντα του την παραλία της Βαγιάς και του Μεγάλου Λιβαδιού!
* Η Αγγελική Μέρου είναι δρ Ιστορίας
