ΛΕΑΝΔΡΟΣ ΠΟΛΕΝΑΚΗΣ, Βάρκα στο γιαλό. Ιστορίες με Σίφνο, έκδοση Πολιτιστικός Σύλλογος Σίφνου, σελ. 60
Μερικές φορές είναι απαραίτητη μια δεύτερη φορά. Όταν η πρώτη έχει γλιστρήσει μέσα απ' τα χέρια μας βιαστική κι ανεκμετάλλευτη. Τότε, σαν πιάσουμε ξανά το βιβλίο και παραδοθούμε στην ανάγνωσή του -τούτη τη δεύτερη φορά– μπορούμε ξανά να το ανακαλύψουμε και να το αφήσουμε να μας ταξιδέψει στον απέραντό του κόσμο. Και, παραδείγματος χάρη, να γράψουμε ενθουσιασμένοι ένα κριτικό σημείωμα γι' αυτό. Τα πορτοπαράθυρά του θα είναι πάντοτε ανοιχτά και φιλόξενα.
Η "Βάρκα στο γιαλό, ιστορίες με Σίφνο" περιλαμβάνει πέντε μοναδικά για την ψυχική ομορφιά τους διηγήματα, που ευωδιάζουν το άρωμα της ιδιαίτερης πατρίδας του συγγραφέα, της Σίφνου. Το "ευωδιάζουν": το κοινωνούν στον αναγνώστη με όλη την αγνότητα της ψυχής του νησιώτη, την αγάπη του για την ιδιαίτερη πατρίδα του, και συνάμα τη συγγραφική του δεινότητα και την ευρεία πνευματική μόρφωση που τον διακρίνει. "Ανοίγουν την όρεξη" στον αναγνώστη να επισκεφθεί το νησί, και να ζητήσει να "ξεκλειδώσει" τα μυστικά του. Γιατί η "Βάρκα στο γιαλό", δεν είναι μια απλή λαογραφική ή ηθογραφική καταγραφή. Είναι ένα ζωντανό μυστικό στο αυτί μας, μια σαγηνευτική ιστορία, έτσι όπως πηγάζει από τη ζωή και τη λαϊκή παράδοση.
Η "κορώνα" στο κεφάλι όλων μας των νησιών, η βάρκα, έχει την τιμητική της στον τίτλο. Και βέβαια είναι η άμεση ή έμμεση πρωταγωνίστρια όλων σχεδόν των διηγημάτων, και πρωτίστως του πρώτου, που είναι και το μεγαλύτερο, και από το οποίο έλκει τον τίτλο του ολόκληρο το βιβλίο. Την "καλλίπρωρη" και "καλλύπρυμνη" βάρκα ο Πολενάκης τη λατρεύει σαν γυναίκα, με όλη την ευγένεια που τον διακρίνει. Η γλύκα που της αποδίδει, η προσωποποίησή της, η τρυφερότητα προς το "σώμα" της, είναι μοναδικές. Τα σχετικά πλεούμενα μάλιστα στο πρώτο διήγημα είναι δύο, η "Μόνικα" και η "Αλκυόνη", και ο συγγραφέας μας αποδιπλώνει την ιστορία τους με πολύ συναίσθημα, ρομαντισμό και νοσταλγία. Ενδιαμέσως μάλιστα παρεμβάλλει με δεξιοτεχνία "παραμυθά" και άλλες παλιές σχετικές με αυτά ιστορίες, με ήρωες τόσο ανθρώπους του νησιού όσο και ξένους, από την περίοδο της Κατοχής ακόμα, με γλωσσική ευλυγισία που περνά από τον κύριο κορμό της ελληνικής στην ντοπιολαλιά και τανάπαλιν, με χαρακτηριστική ευκολία. Ο λόγος του απλός, λιτός και συνάμα μεστός και γεμάτος χιούμορ, σαγηνεύει τον αναγνώστη.
Το χιούμορ του συγγραφέα αναβλύζει ακόμα πιο πλούσιο στο δεύτερο και το τρίτο διήγημα, το "Πετάει ο γάιδαρος" και το "Ο Σωτήρης ο γιατρός", τα οποία είναι πολύ μικρότερα σε έκταση, αλλά διακρίνονται για την γλαφυρότητα της περιγραφής, όχι μόνο προσώπων αλλά και καταστάσεων. Διαβάζοντάς τα, το γέλιο ανεβαίνει στα χείλη μας αυθόρμητο. Ενώ το τέταρτο διήγημα, το "Λάκτισμα πώματος φιάλης", γίνεται αφορμή για τον συγγραφέα ν' αποδιπλώσει με εξαιρετική ευαισθησία μπροστά στον αναγνώστη, τους φιλοσοφικούς στοχασμούς του γύρω από τον έρωτα και τη ζωή.
Επιστέγασμα του βιβλίου, το "Αστείο του Πολενάκη ή φουγάρα στη Συγγρού", είναι ένα διήγημα - αφιέρωμα αγάπης και μνήμης του Λέανδρου Πολενάκη στον πατέρα του, τον αείμνηστο γνωστό γελοιογράφο Σταμάτη Πολενάκη και το καταλυτικό χιούμορ που τον διέκρινε. Ένα διήγημα καθαρά βιωματικό, που τιμά τόσο τον πατέρα, όσο και τον εξαιρετικό συγγραφέα του βιβλίου.
ΔΑΦΝΗΣ - ΜΑΡΙΑ ΓΚΥ-ΒΟΥΒΑΛΗ
