Όπως υπογραμμίζει, "το διακύβευμα των βουλευτικών εκλογών είναι μείζον και αφορά τις τύχες της κοινωνίας και της χώρας. Να διευρύνουμε το ακροατήριό μας και να επικεντρωθούμε στο σκληρό πολιτικό ερώτημα: με ποιο πολιτικό σχέδιο, με ποιο κοινωνικό πρόσημο, με ποιες συμμαχίες, με ποιους εκπροσώπους, με ποιον πρωθυπουργό, με ποια ποιότητα πολιτικού συστήματος, κοινωνικού κράτους και δημοκρατίας θα κυβερνηθεί η χώρα στη μετά την κρίση και τα Μνημόνια εποχή.
Στο ερώτημα αυτό δεν πρέπει να αφήσουμε κανέναν αριστερό και προοδευτικό άνθρωπο να ‘σφυρίζει’ αδιάφορα. Σήμερα, και από πολιτικά αντίθετους με την κυβέρνηση ανθρώπους, αναγνωρίζονται τα θετικά βήματα στην Υγεία. Το στοίχημα της επιβίωσης της δημόσιας περίθαλψης σε συνθήκες λιτότητας και της ισότιμης φροντίδας των πολιτών χωρίς διακρίσεις, ένα αριστερό δηλαδή πολιτικό πρόταγμα, κερδήθηκε"!
Συνέντευξη στον Ανδρέα Πετρόπουλο
* Κύριε Ξανθέ, είμαστε στο μέσον μιας δεύτερης εκλογικής αναμέτρησης, μέσα σε εξαιρετικά μικρό χρονικό διάστημα. Μέχρι τώρα δεν παρακολουθούμε τόσο μια αντιπαράθεση πάνω σε δύο σχέδια για τη διακυβέρνηση και την επόμενη μέρα. Συμφωνείτε;
Έχω την αίσθηση ότι σ’ αυτές τις εκλογές η προγραμματική αντιπαράθεση είναι πιο έντονη και οι διαχωριστικές γραμμές πιο σαφείς. Στις ευρωεκλογές η Ν.Δ. «έπαιξε» με το θυμικό της κοινωνίας και κεφαλαιοποίησε ένα διάχυτο και ετερόκλητο κλίμα διαμαρτυρίας εναντίον μιας κυβέρνησης που είχε ένα αξιοπρεπές αφήγημα αλλά φάνηκε ότι δεν είχε πρόθυμους ακροατές.
Ο συσσωρευμένος θυμός και η δυσφορία της κοινωνίας για το ότι συνεχίστηκε για άλλα τέσσερα χρόνια (2015-2018) η λιτότητα εκτονώθηκε. Αυτή την περίοδο έχουμε την ευκαιρία επειδή ακριβώς το διακύβευμα των βουλευτικών εκλογών είναι μείζον και αφορά τις τύχες της κοινωνίας και της χώρας, να διευρύνουμε το ακροατήριό μας και να επικεντρωθούμε στο σκληρό πολιτικό ερώτημα: με ποιο πολιτικό σχέδιο, με ποιο κοινωνικό πρόσημο, με ποιες συμμαχίες, με ποιους εκπροσώπους, με ποιον πρωθυπουργό, με ποια ποιότητα πολιτικού συστήματος, κοινωνικού κράτους και δημοκρατίας θα κυβερνηθεί η χώρα στη μετά την κρίση και τα Μνημόνια εποχή. Στο ερώτημα αυτό δεν πρέπει να αφήσουμε κανέναν αριστερό και προοδευτικό άνθρωπο να «σφυρίζει» αδιάφορα.
* Ποιες είναι οι ουσιαστικές διαφορές και αντιθέσεις για τη δημόσια Υγεία μεταξύ Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ.
Η κρίσιμη ιδεολογική και προγραμματική διαφορά εντοπίζεται στο ζήτημα των ανισοτήτων στη φροντίδα υγείας. Ο ΣΥΡΙΖΑ στοχεύει στην εξάλειψή τους μέσα από το πολιτικό σχέδιο της καθολικής κάλυψης των υγειονομικών αναγκών και της εγγυημένης πρόσβασης όλων των πολιτών, χωρίς διακρίσεις, σε ένα αξιόπιστο και «ηθικοποιημένο» Δημόσιο Σύστημα Υγείας.
Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, απαιτείται συνέργεια δημόσιων πόρων από τη γενική φορολογία και από το ασφαλιστικό σύστημα. Απαιτείται δηλαδή κοινωνική αναδιανομή. Αυτές είναι οι «καταραμένες» λέξεις (δημόσιος τομέας, αναδιανομή, ισότητα) για τους ανά τον κόσμο νεοφιλελεύθερους και φυσικά για τη νέο-θατσερική ηγετική ομάδα της Ν.Δ. Γι’ αυτό και δεν υπήρξε ποτέ η πολιτική βούληση από τη Ν.Δ. να αντιμετωπίσει έμπρακτα την «υγειονομική φτώχεια» στη χώρα και τον αποκλεισμό των ανασφάλιστων από την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Γιατί δεν πιστεύει στην ισότητα αλλά στον ανταγωνισμό και στην αγορά, γιατί θεωρεί τις ανισότητες αποδεκτή «φυσική» τάξη πραγμάτων στην κοινωνία, γιατί έχει την αντίληψη πως δεν μπορούν οι «νοικοκυραίοι» να επιβαρύνονται για τους «απόκληρους», γιατί στην εμμονική λογική της για λιγότερο κράτος και δημιουργία «ζωτικού χώρου» στον κρατικοδίαιτο ιδιωτικό τομέα Υγείας δεν χωρά ένα ισχυρό Δημόσιο Σύστημα Υγείας και ένα απλόχερο για τους αδύναμους κοινωνικό κράτος. Αυτό που κάνει ότι δεν καταλαβαίνει η Ν.Δ. είναι πως η κάλυψη των ανασφάλιστων και η επένδυση στο ΕΣΥ που προώθησε ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν πολιτική και για τη μεσαία τάξη, τμήματα της οποίας φτωχοποιήθηκαν στην κρίση και βρέθηκαν χωρίς περίθαλψη.
* Πριν λίγες ημέρες είχαμε την κινητοποίηση των ιδιωτικών διαγνωστικών κέντρων. Πιστεύετε ότι το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών έπαιξε κάποιο ρόλο σε αυτή την κινητοποίηση; Τι πρέπει ουσιαστικά να αλλάξει στη σχέση παρόχου - ΕΟΠΥΥ;
Είναι σαφές ότι είχαμε να κάνουμε με έναν απαράδεκτο σε προεκλογική περίοδο εκβιασμό συντεχνιακού τύπου που εδραζόταν σε ένα πραγματικό πρόβλημα αυξημένων επιστροφών (rebate + clawback) για τους συμβεβλημένους παρόχους. Σίγουρα υπήρχε και πολιτική στόχευση κατά της κυβέρνησης, αλλά για κάποιους άλλους (τα μεγάλα διαγνωστικά κέντρα) ο πραγματικός στόχος ήταν η καταγγελία των συμβάσεων και το «ξαναμοίρασμα της πίτας» των διαγνωστικών εξετάσεων από μια νέα κυβέρνηση υπέρ των επιχειρηματικών τους συμφερόντων και εις βάρος των μικρών και μεσαίων εργαστηρίων. Το υπουργείο Υγείας έκανε τις εφικτές διορθωτικές κινήσεις, παρουσίασε ένα συνολικό σχέδιο ενίσχυσης των κλειστών προϋπολογισμών του ΕΟΠΥΥ σε βάθος τετραετίας, παρεμβάσεων ελέγχου της ζήτησης μέσω διαγνωστικών πρωτοκόλλων και δικαιότερης κατανομής των επιστροφών.
Οι ασθενείς άρχισαν να αντιδρούν εναντίον της μεθόδευσης, οι ελευθεροεπαγγελματίες εργαστηριακοί γιατροί κατάλαβαν τι «παιζόταν» στις πλάτες τους, αναγνώρισαν τους περιορισμούς αυτής της περιόδου και το θετικό βήμα της προσαύξησης κατά 30 εκατ. του προϋπολογισμού των εργαστηριακών εξετάσεων για το 2019, και η κρίση εκτονώθηκε. Το στοίχημα για την επόμενη περίοδο είναι να αυξηθεί η «χωρητικότητα» του ΕΣΥ και των δημόσιων εργαστηρίων ώστε να καλύψουν δωρεάν περισσότερες ανάγκες των πολιτών και, ταυτόχρονα, η σταδιακή ενίσχυση των κλειστών προϋπολογισμών για τη διαγνωστική δαπάνη.
* Περάσαν σχεδόν πέντε δύσκολα χρόνια με δεσμεύσεις και καταναγκασμούς. Τι σημαίνει κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ χωρίς μνημονιακούς καταναγκασμούς γενικότερα και στον χώρο της Υγείας;
Το πολιτικό σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ για την Υγεία (καθολική πρόσβαση, ενδυνάμωση ΕΣΥ, «ηθικοποίηση», προοδευτικές μεταρρυθμίσεις όπως στην ΠΦΥ - φάρμακο κ.λπ.) υλοποιήθηκε μέσα στο Μνημόνιο, σε συνθήκες δύσκολες και ασφυκτικές. Το κεντρικό του στοιχείο, δηλαδή η ισότητα στη φροντίδα υγείας, μπορεί, στη νέα περίοδο, να εφαρμοστεί στην πράξη με μεγαλύτερη πληρότητα, χωρίς τα σοβαρά εμπόδια της λιτότητας. Η προγραμματική δέσμευση για αύξηση των δημόσιων δαπανών υγείας στο 6% του ΑΕΠ (από 5% που είναι σήμερα) σε βάθος τετραετίας κινείται προς αυτή την κατεύθυνση.
* Έχετε χαρακτηρίσει στρατηγικής σημασίας τη μεταρρύθμιση στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας και τον θεσμό του οικογενειακού γιατρού. Πόσο έχει προχωρήσει, σε ποια φάση υλοποίησης βρισκόμαστε;
Η μεταρρύθμιση στην ΠΦΥ και ο θεσμός του οικογενειακού γιατρού είναι υπόθεση εθνικής σημασίας και όχι εμμονή μιας πολιτικής ηγεσίας με «κρατικίστικες» αντιλήψεις, όπως μας λέει η Ν.Δ. Είναι στοιχειώδης εναρμόνιση της χώρας μας με τα ισχύοντα σε όλες τις αναπτυγμένες ευρωπαϊκές χώρες, είναι αλλαγή που κάνει το Σύστημα Υγείας πιο ανθρωποκεντρικό, πιο βιώσιμο, με ποιοτικότερες υπηρεσίες. Και ξέρουμε από τη διεθνή εμπειρία ότι οι σοβαρές αλλαγές χρειάζονται χρόνο για να εφαρμοστούν, γιατί απαιτείται τροποποίηση εδραιωμένων αντιλήψεων και συμπεριφορών τόσο στους επαγγελματίες Υγείας όσο και στους πολίτες - ασθενείς.
Σήμερα έχουμε αναπτύξει 125 νέες δημόσιες δομές ( ΤΟΜΥ), εργάζονται σ’ αυτές 1.100 γιατροί και λοιπό υγειονομικό προσωπικό, έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από 1 εκατομμύριο δωρεάν επισκέψεις που δεν παρείχε μέχρι τώρα το ΕΣΥ, έχει δοθεί για πρώτη φορά με οργανωμένο τρόπο έμφαση στην πρόληψη και την προαγωγή της υγείας, έχουν ενισχυθεί η κοινοτική φροντίδα, η κατ’ οίκον φροντίδα, η σχολική υγεία, οι δράσεις ενημερώσεις στα ΚΑΠΗ, τα ΚΗΦΗ κ.λπ. Και το κυριότερο, η αλλαγή αυτή αξιολογείται πολύ θετικά από τους πολίτες. Αυτή είναι και η εγγύηση ότι θα συνεχιστεί και θα ολοκληρωθεί η μεταρρύθμιση στην ΠΦΥ, ανεξάρτητα από τις ανοικτά διατυπωμένες προθέσεις της Ν.Δ. να υπονομεύσει το δημόσιο χαρακτήρα της και να την ακυρώσει. Η επιτυχία αυτής της μεγάλης «αλλαγής παραδείγματος» στην Υγεία κρίνεται, μεταξύ πολλών άλλων, στις 7 Ιουλίου.
10.000 προσλήψεις εντός τετραετίας
Υπάρχει ένα σχεδιασμός ενίσχυσης της Υγείας με προσωπικό. Θα καλυφθούν και σε ποιο βαθμό οι σημερινές ελλείψεις; Εκτιμάτε ότι οι γιατροί και οι νοσηλευτές ξεπερνούν τον εαυτό τους σε μια καθημερινή άνιση μάχη;
Το ΕΣΥ κρατήθηκε όρθιο, αξιόπιστο και ανοιχτό σε όλους, χάρη στο φιλότιμο και την αφοσίωση των εργαζομένων του, που αναγνώρισαν τις προσπάθειες του υπουργείου Υγείας να στηρίξει, μέσα στην κρίση, τα νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας με περισσότερους ανθρώπινους και υλικούς πόρους. Η ήδη υλοποιούμενη αναβάθμιση των υποδομών και του εξοπλισμού είναι κρίσιμη προϋπόθεση για τη βελτίωση της παρεχόμενης φροντίδας, αλλά η μεγάλη πρόκληση είναι η επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό.
Γι’ αυτό και το σχέδιο Μητσοτάκη για εκχώρηση υπηρεσιών του ΕΣΥ με τεχνολογία αιχμής σε ιδιώτες δεν απαντά σε κανένα πραγματικό πρόβλημα της δημόσιας περίθαλψης. Απλώς δίνει «ζωτικό χώρο» στην κρατικοδίαιτη επιχειρηματικότητα. Εμείς έχουμε τετραετές πλάνο 10.000 προσλήψεων μόνιμου ιατρικού και λοιπού προσωπικού, ξεκινώντας με 2.500 το 2019 (έχουν προκηρυχθεί οι 1.000 θέσεις γιατρών ΕΣΥ). Το σχέδιο αυτό μπορεί να υλοποιηθεί μόνο με το 1 προς 1 που διασφαλίσαμε από φέτος. Με το 1 προς 5 του κ. Μητσοτάκη επιστρέφουμε στην πιο σκληρή μνημονιακή περίοδο της δραματικής υποστελέχωσης του ΕΣΥ. Πρέπει να φύγουν πέντε γιατροί ή νοσηλευτές για να μπορούμε να προσλάβουμε έναν. Όσοι πραγματικά θέλουν δημόσια περίθαλψη, όσοι δεν θέλουν να τεθεί σε διακινδύνευση η κοινωνική κατάκτηση της καθολικής κάλυψης και της αναβάθμισης του ΕΣΥ, ξέρουν ποια είναι η πολιτικά ορθή επιλογή. ΣΥΡΙΖΑ λοιπόν και... για λόγους Υγείας!
* Ως γιατρός και αριστερός, είστε ικανοποιημένος με το κυβερνητικό έργο στον τομέα της Υγείας;
Το σημαντικό είναι ότι αναγνωρίζονται ευρύτερα, ακόμα και από πολιτικά αντίθετους με την κυβέρνηση ανθρώπους, τα θετικά βήματα στην Υγεία. Και ότι οι άνθρωποι της Αριστεράς αισθάνονται περήφανοι για το προοδευτικό αποτύπωμα που υπήρξε σ’ αυτόν τον ευαίσθητο τομέα για την κοινωνική συνοχή και αξιοπρέπεια.
Προφανώς υπάρχουν κενά, ελλείψεις, ακάλυπτες ανάγκες, λάθη. Αλλά το στοίχημα της επιβίωσης της δημόσιας περίθαλψης σε συνθήκες λιτότητας και της ισότιμης φροντίδας των πολιτών χωρίς διακρίσεις, ένα αριστερό δηλαδή πολιτικό πρόταγμα, κερδήθηκε.
Ο ΣΥΡΙΖΑ στοχεύει στην εξάλειψη των ανισοτήτων μέσα από το πολιτικό σχέδιο της καθολικής κάλυψης των υγειονομικών αναγκών και της εγγυημένης πρόσβασης όλων των πολιτών, χωρίς διακρίσεις, σε ένα αξιόπιστο και «ηθικοποιημένο» Δημόσιο Σύστημα Υγείας
Η μεταρρύθμιση στην ΠΦΥ και ο θεσμός του οικογενειακού γιατρού είναι υπόθεση εθνικής σημασίας και όχι εμμονή μιας πολιτικής ηγεσίας με «κρατικίστικες» αντιλήψεις, όπως μας λέει η Ν.Δ. Είναι στοιχειώδης εναρμόνιση της χώρας μας με τα ισχύοντα σε όλες τις αναπτυγμένες ευρωπαϊκές χώρες
Το σχέδιο Μητσοτάκη για εκχώρηση υπηρεσιών του ΕΣΥ με τεχνολογία αιχμής σε ιδιώτες δεν απαντά σε κανένα πραγματικό πρόβλημα της δημόσιας περίθαλψης. Απλώς δίνει «ζωτικό χώρο» στην κρατικοδίαιτη επιχειρηματικότητα
Το στοίχημα για την επόμενη περίοδο είναι να αυξηθεί η «χωρητικότητα» του ΕΣΥ και των δημόσιων εργαστηρίων ώστε να καλύψουν δωρεάν περισσότερες ανάγκες των πολιτών και, ταυτόχρονα, η σταδιακή ενίσχυση των κλειστών προϋπολογισμών για τη διαγνωστική δαπάνη
