Τη σημασία της ψήφου στις ευρωεκλογές για το κοινό μας μέλλον αναδεικνύει μιλώντας στην “Α” η Σία Αναγνωστοπούλου, υπογραμμίζοντας ότι “σε αυτή την κρίσιμη καμπή, οι Ευρωπαίοι και οι Ευρωπαίες δεν έχουμε πια το δικαίωμα να πούμε ότι δεν ξέραμε”. Το δίλημμα, σύμφωνα με την αναπληρώτρια υπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, είναι σαφές: “Σε αυτές τις ευρωεκλογές καλούμαστε πιο επιτακτικά από ποτέ να απαντήσουμε αν θέλουμε τα κράτη - μέλη της Ε.Ε. και την ίδια την Ε.Ε. να είναι πεδίο εξασφάλισης της αξιοπρέπειας και της αλληλεγγύης των λαών της ή, αντιθέτως, πεδίο ανταγωνισμού, εθνικισμού και περιχαράκωσης”.
Συνέντευξη στην Κάκη Μπαλή
* Γιατί να πάει σήμερα ένας Ευρωπαίος / μια Ευρωπαία να ψηφίσει; Τι κρίνεται στην ευρωκάλπη;
Αυτές οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι ίσως οι πιο κρίσιμες στην ιστορία της Ένωσης και μας αφορούν όλες και όλους τους πολίτες της Ευρώπης. Η κρίση, ειδικά για τις χώρες του Νότου -για την Ελλάδα οπωσδήποτε-, έδειξε με δραματικό τρόπο ότι οι αποφάσεις που λαμβάνονται στις Βρυξέλλες επηρεάζουν άμεσα τη ζωή μας, το παρόν και το μέλλον μας. Επομένως, έχει τεράστια σημασία από ποιες πολιτικές δυνάμεις προέρχονται τα θεσμικά όργανα της Ένωσης, γεγονός που δεν επιτρέπει πια εφησυχασμό και αδράνεια. Η επέλαση της ευρωπαϊκής, νεοφιλελεύθερης και συντηρητικής παράταξης, σε συνδυασμό με την «προδοσία» των σοσιαλιστικών δυνάμεων της Ευρώπης, είχε ως αποτέλεσμα την εφαρμογή μιας άγριας λιτότητας που οδήγησε τις κοινωνίες σε απόγνωση.
Η άνοδος ή η ενίσχυση της Αριστεράς σε κάποιες χώρες της Ευρώπης και η ρωγμή που αυτή δημιούργησε στο εμπεδωμένο ευρωπαϊκό αφήγημα -δεν υπάρχει άλλος δρόμος εκτός από τη λιτότητα- ήταν ο καταλύτης για να ξανασυνδεθούν κυρίως οι σοσιαλιστικές δυνάμεις με τις κοινωνίες και να αναθεωρήσουν την «προδοσία» που κόστισε τη συρρίκνωσή τους. Από αυτή την άποψη, η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση στην Ελλάδα και η πολιτική του στην Ευρώπη αποτέλεσε, ίσως, τον αποφασιστικό παράγοντα «αφύπνισης» των σοσιαλιστών. Από την άλλη μεριά, η άνοδος της Ακροδεξιάς σε σχεδόν όλη την Ευρώπη έχει λειτουργήσει σαν ένας παραμορφωτικός καθρέφτης στον οποίο καθρεφτίζονται όλα τα τέρατα του παρελθόντος της Ευρώπης.
Σε αυτή την κρίσιμη καμπή, λοιπόν, οι Ευρωπαίοι και οι Ευρωπαίες δεν έχουμε πια το δικαίωμα να πούμε ότι δεν ξέραμε. Η ενίσχυση σε εθνικό επίπεδο συντηρητικών και νεοφιλελεύθερων δυνάμεων, όπως σε μας της Ν.Δ., σημαίνει την ενίσχυση του ευρωπαϊκού νεοφιλελευθερισμού και συντηρητισμού. Σημαίνει εκλογή στη θέση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του Μάνφερντ Βέμπερ, του πολιτικού που καταδίκασε τα μέτρα ανάκαμψης της κοινωνίας από την κρίση που εφαρμόζει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Σημαίνει ενίσχυση αυτών των δυνάμεων στα κράτη - μέλη της Ε.Ε. που διεκδικούν αλλαγή της συνθήκης σε πιο τιμωρητική κατεύθυνση. Η ενίσχυση νεοφιλελεύθερων δυνάμεων σε συνδυασμό με την άνοδο της Ακροδεξιάς σημαίνει ότι υπονομεύεται όχι μόνο το παρόν και το μέλλον όλων μας, αλλά και το παρελθόν από το οποίο η Ευρώπη αντλεί το αξιακό φορτίο της.
Η δήλωση του κ. Βέμπερ σχετικά με τα μέτρα της κυβέρνησής μας είναι αποκαλυπτική και οφείλουμε να τη θυμόμαστε όσο πλησιάζουμε στις κάλπες. Πολύ περισσότερο που αυτή τη συμμερίζεται και η Ν.Δ. Είπε: «Δεν θα πληρώνουν οι άλλοι λαοί της Ευρώπης τα λάθη του Τσίπρα. Είμαστε κατά της ευρωπαϊκής ασφάλισης για την ανεργία». Σε αυτές τις δύο φράσεις του Βέμπερ συμπυκνώνεται όλη η πολιτική του ακραίου νεοφιλελευθερισμού, ο οποίος κλείνει το μάτι στην Ακροδεξιά. Ανταγωνισμός μεταξύ των λαών (ο ένας εναντίον του άλλου), «λάθος» η κοινωνική πολιτική και, τέλος, ρητά και κατηγορηματικά τοποθετείται εναντίον μηχανισμών αλληλεγγύης των λαών σε ευρωπαϊκό επίπεδο (ανεργία, κατώτατος μισθός κ.λπ.).
Σε αυτές τις ευρωεκλογές καλούμαστε εντέλει, πιο επιτακτικά από ποτέ, να απαντήσουμε αν θέλουμε τα κράτη - μέλη της Ε.Ε. και την ίδια την Ε.Ε. να είναι πεδίο εξασφάλισης της αξιοπρέπειας και της αλληλεγγύης των λαών της ή αντιθέτως πεδίο ανταγωνισμού, εθνικισμού και περιχαράκωσης.
* Σχεδόν όλες οι πολιτικές οικογένειες υποστήριζαν προεκλογικά ότι θέλουν να αλλάξουν την Ευρώπη- αλλά με διαφορετικό τρόπο και στόχο. Εσείς τι είδους αλλαγή οραματίζεστε;
Πράγματι, όλοι οι πολιτικοί χώροι αντιλαμβάνονται το σημείο καμπής στο οποίο έχει φτάσει η Ευρωπαϊκή Ένωση και ετοιμάζονται να προωθήσουν την ατζέντα τους, η οποία, ωστόσο, δεν ξεδιπλώνεται πάντα ξεκάθαρα. Δύο μέτωπα αντιπαρατίθενται στην Ευρώπη σήμερα: το νεοφιλελεύθερο / συντηρητικό και το προοδευτικό μέτωπο. Το ευρύ κάλεσμα του ΣΥΡΙΖΑ για την προοδευτική συμμαχία, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, έγινε προκειμένου να δρομολογηθούν τομές σε θεσμικό επίπεδο με στόχο τον ευρωπαϊκό κοινωνικό πυλώνα για εγγυημένα εργασιακά δικαιώματα ανδρών και γυναικών, κατώτατο μισθό, ίσες αμοιβές. Τον πυλώνα που αφορά την αύξηση του κοινοτικού προϋπολογισμού με φορολόγηση των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών και των ψηφιακών μέσων.
Τον πυλώνα της ανάπτυξης μηχανισμού αμοιβαιοποίησης του ρίσκου εντός Ευρωζώνης που πρακτικά οδηγεί σε έκδοση ευρωομολόγου. Τον πυλώνα του οικολογικού μετασχηματισμού της οικονομίας, τον πυλώνα της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, τον πυλώνα ανάπτυξης πολιτικής για το μεταναστευτικό που δεν είναι πρόβλημα, αλλά μια ιστορική πραγματικότητα. Όλα αυτά με στόχο τον ευρύ εκδημοκρατισμό με νέους θεσμούς και μηχανισμούς για διαφάνεια και περισσότερη εθνική και κοινωνική συμμετοχή.
* Για την ώρα η Ε.Ε. αποφασίζει την εξωτερική της πολιτική ομόφωνα. Νομίζετε ότι αυτό πρέπει να αλλάξει;
Υπάρχουν φωνές στην Ε.Ε. που έχουν αρχίσει να αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα της ομοφωνίας, ειδικά στην εξωτερική πολιτική, και συζητούν το πλειοψηφικό σύστημα ως πιο αποτελεσματικό. Το άνοιγμα ωστόσο μιας τέτοιας συζήτησης χωρίς να έχουν προηγηθεί τομές εκδημοκρατισμού μεγάλου βεληνεκούς θα σήμαινε την εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας των κρατών - μελών, κυρίως των πιο αδύναμων, ενώ δεν υπάρχουν οι θεσμοί και οι μηχανισμοί δημοκρατικής διαβούλευσης.
Θα σήμαινε «ομοσπονδιοποίηση» κάποιων κρατών - μελών χωρίς ομοσπονδιακούς θεσμούς. Κατά τη γνώμη μου, μια τέτοια συζήτηση, χωρίς τις προϋποθέσεις που ανέφερα, θα ενισχύσει τον κυβερνητισμό σε βάρος της δημοκρατίας. Για την Αριστερά, ο κυβερνητισμός πίσω από κλειστές πόρτες πρέπει να σπάσει. Αυτό είναι το πρώτο βήμα για τον εκδημοκρατισμό της Ε.Ε., της κοινωνικής, οικονομικής και εξωτερικής πολιτικής.
* Πώς φαντάζεστε τη θέση της Ελλάδας στην Ε.Ε. της επόμενης πενταετίας;
Η Ελλάδα μετά τον περασμένο Αύγουστο έχει αλλάξει σελίδα. Έχει ανακτήσει την αξιοπιστία και το κύρος της, και δείχνει με την πολιτική της κυβέρνησης την πορεία που πρέπει να πάρει η Ε.Ε. στο επίπεδο της κοινωνικής και οικονομικής ζωής, αλλά και του προοδευτικού μετώπου κατά της λιτότητας και υπέρ του ευρωπαϊκού εκδημοκρατισμού. Ταυτόχρονα, με τις γέφυρες συνεργασίας που έχει οικοδομήσει στη γειτονιά μας, με κορυφαίο το παράδειγμα της Συμφωνίας των Πρεσπών, η ελληνική κυβέρνηση πρωταγωνιστεί στη διαμόρφωση πολιτικής ισότητας των κρατών-μελών, αλληλεγγύης, ειρήνης, ανοιχτών συνόρων, συνεργασίας με τη γειτονιά της Ευρώπης.
Η Ελλάδα, το παλιότερο μέλος της Ε.Ε. στα Βαλκάνια και από τα παλιότερα της Ένωσης γενικά, με την τεράστια και επώδυνη εμπειρία που έχει από την κρίση και από το μεταναστευτικό, μπορεί να συνδιαμορφώσει το ευρωπαϊκό μέλλον μας. Ένα μέλλον που θα εξασφαλίζει την ενότητα της Ευρώπης όχι στη βάση της συμμαχίας ανάμεσα στα ισχυρά κράτη αλλά στη βάση της ενίσχυσης των προοδευτικών δυνάμεων των κρατών - μελών της Ευρώπης με την περαιτέρω εδραίωση του διαλόγου ανάμεσα σε εθνικά Κοινοβούλια και Ευρωκοινοβούλιο. Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ αυτό έχει διεκδικήσει και διεκδικεί.
