Του Δημήτρη Σκαρπαλέζου*
Το καινούργιο πρόγραμμα του Λυκείου έχει μια περίεργη ομοιότητα με τις μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης του Μακρόν στη γαλλική Παιδεία. Η αποδυνάμωση των μαθημάτων τα οποία δεν έχουν άμεση σχέση με την υποτιθέμενη συνέχεια των σπουδών που επέλεξε κάθε μαθητής εντάσσεται στο πλαίσιο της πολιτιστικής αυτοκτονίας της νεοφιλελεύθερης Ευρωπαϊκής Ένωσης και του εξαμερικανισμού τής όλης προβληματικής σε σχέση με την Παιδεία και το πανεπιστήμιο.
Στη Γαλλία, όπως και στην Ελλάδα, οι φοιτητές που δεν θα κάνουν σπουδές στις θετικές επιστήμες δεν θα έχουν πια παρά ελάχιστα ή καθόλου μαθήματα Μαθηματικών. Όπως και οι φοιτητές που δεν θα ακολουθήσουν ανθρωπιστικές σπουδές θα έχουν ελάχιστη κλασική Παιδεία.
Στο πανεπιστήμιο όπου δίδασκα Μαθηματικά είχα δει περιπτώσεις όπου τα αρχαία ελληνικά και η μελέτη του περίπλοκου συντακτικού της αρχαίας ελληνικής γλώσσας βοηθούσαν κάποιους φοιτητές στην κατανόηση της εις άτοπον απαγωγής, μίας από τις βασικές αποδεικτικές διαδικασίες στα Μαθηματικά.
Τα αποτελέσματα των καταστροφικών "μεταρρυθμίσεων" φαίνονται ήδη στα γαλλικά πανεπιστήμια, όπου στα πρώτα έτη οι φοιτητές που έρχονται από χώρες που δεν έγιναν τέτοιες “μεταρρυθμίσεις”, όπως π.χ. το Ιράν, έχουν υψηλότερο επίπεδο κατανόησης και γνώσεων από την πλειονότητα των Γάλλων συμφοιτητών τους.
Το τραγικότερο είναι ότι στα σχέδια των τεχνοκρατών της Ευρώπης, οι οποίοι προωθούν αυτές τις "μεταρρυθμίσεις", το βασικό κριτήριο με ιδεολογικό πρόσημο είναι η απόκτηση “δεξιοτήτων” και όχι γνώσεων και κατανόησης σε βαθύτερο επίπεδο, με αποτέλεσμα και κίνδυνο να φτάσει η Ευρώπη σε χειρότερο επίπεδο από τις περισσότερες χώρες του τρίτου κόσμου (τουλάχιστον από όσες καθυστερούν σε αυτού του είδους τις "μεταρρυθμίσεις").
Στα Μαθηματικά θυσιάζεται η Ευκλείδειος Γεωμετρία και η ίδια η έννοια της απόδειξης. Τα βασικά όμως Μαθηματικά, και ιδίως η κατανόηση της αποδεικτικής διαδικασίας και των κανόνων της λογικής για να έχουν οι συλλογισμοί κάποια εγκυρότητα, είναι αναγκαίο να τροφοδοτούν τη σκέψη οποιουδήποτε ενεργού πολίτη, ακόμα κι όταν ενδιαφέρεται κυρίως για τις "ανθρωπιστικές" επιστήμες, την Κοινωνιολογία, τη Φιλοσοφία ή τις Πολιτικές Επιστήμες, ακόμα και όταν δεν σχεδιάζει να κάνει ανώτερες σπουδές, αλλά θέλει απλώς να καταλαβαίνει τον κόσμο στον οποίο ζει, έτσι ώστε να μην του πουλάνε φύκια για μεταξωτές κορδέλες.
Η εξάλειψη των Μαθηματικών ή των Λατινικών για κάποιους/ες στη Γ’ Λυκείου δίνει το σύνθημα ότι πρόκειται για περιττές πολυτέλειες, που όποιος δεν έχει απόλυτη ανάγκη να τα μάθει καλύτερα θα κάνει να τα αποφύγει και να κάνει χρησιμοθηρικές επιλογές. Η ίδια λογική συνεχίζεται και στο πανεπιστήμιο. Δεν ήταν με τεχνοκρατική σκέψη που ο Πλάτωνας έβαλε στην είσοδο της σχολής του τη φράση "Μηδείς αγεωμέτρητος εισίτω μοι την θύραν".
Οι μεταρρυθμίσεις στις οποίες προχωρά η κυβέρνηση έχουν ένα βαθύτατα νεοφιλελεύθερο ιδεολογικό αποτύπωμα και είναι κανείς να απορεί αν γίνονται από "εκσυγχρονιστική" μεταρρυθμιστική επιπολαιότητα ή από υποτακτικότητα στους Ευρωπαίους τεχνοκράτες της Παιδείας.
Η κινητοποίηση μαθητών και καθηγητών εναντίον αυτών των μεταρρυθμίσεων έχει στην ουσία αμυντικό αριστερό περιεχόμενο, ό,τι και να λένε ή να πιστεύουν οι ίδιοι, ενώ η επιμονή τής αριστερής κυβέρνησης στη νεοφιλελεύθερη μεταρρυθμιστική ατζέντα έχει άρωμα λαϊκίστικου ελιτισμού και δεξιάς τεχνοκρατικής ιδεολογίας, ό,τι και να πιστεύουν για τον εαυτό τους οι σύμβουλοι του υπουργείου που προωθούν τέτοιες "μεταρρυθμίσεις".
Η αναγνώριση ενός λάθους δεν είναι ταπείνωση, αλλά, αντίθετα, δείχνει υπευθυνότητα και σωφροσύνη. Κινδυνεύουμε να βάλουμε ένα καταστροφικό "αυτογκόλ". Είναι, λοιπόν, καθήκον κάθε υπεύθυνης κυβέρνησης να καταλάβει ότι όταν είμαστε στο χείλος του γκρεμού, έχουμε καθήκον να κάνουμε ένα βήμα πίσω και όχι μπροστά!
Όπως έλεγαν στα λατινικά (που κάποιοι θεωρούν περιττά) "errare humanum est, perseverare diabolicum", δηλαδή "είναι ανθρώπινο να κάνεις λάθη, αλλά να επιμένεις σε αυτά είναι διαβολικό".
* Ο Δημήτρης Σκαρπαλέζος δίδασκε Μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Παρίσι 7
