Του Γιάννη Μπαλάφα*
Τελικά τι είναι ή τι πρέπει να είναι αυτός ο περιβόητος «προοδευτικός πόλος» που έχει ταρακουνήσει λιμνάζοντα πολιτικά ύδατα σε πολλούς όμορους χώρους και όχι μόνο;
Είναι μια «δόλια μέθοδος» για να συμπιέσουμε το ΚΙΝ.ΑΛΛ. στα όρια εισόδου του στη Βουλή;
Είναι μια «κολυμβήθρα του Σιλωάμ» για «ανανήψαντες» και μετανοούντες τέως υποστηρικτές του ΠΑΣΟΚ;
Είναι ο κίνδυνος να «πασοκοποιηθεί» ο ΣΥΡΙΖΑ και από ένα κόμμα της Αριστεράς να μετατοπιστεί πολιτικά στην Κεντροαριστερά;
Είναι η «απέλπιδα προσπάθεια» όλων μας «για να μείνουμε γαντζωμένοι στην καρέκλα» να δεχτούμε καθέναν που περνά έξω από την πόρτα της Κουμουνδούρου;
Τίποτα από όλα αυτά. Απλά, είναι η ρεαλιστική ανάγνωση της σημερινής παγκόσμιας πραγματικότητας. Η ανάγκη για τη σύσταση μιας νέας συμμαχίας που θα περιλαμβάνει αυτούς που θέλουν να αντιστρατευθούν μαχητικά στην Ακροδεξιά και στον νεοφιλελευθερισμό. Η ανάγκη να συμπορευτούμε με όσους συμφωνούν σε ένα σύγχρονο πρόγραμμα που στο επίκεντρό του θα έχει τη σταδιακή αποκατάσταση των αδικιών που σώρευσαν τα μνημόνια, κυρίως σε βάρος των πιο αδύναμων κοινωνικά τάξεων.
Είναι η ανάγκη να υλοποιηθούν νέες αναπτυξιακές πολιτικές που θα επιτρέπουν στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και στους ελεύθερους επαγγελματίες να «αναπνεύσουν» και να δημιουργήσουν εκ νέου. Είναι η ανάγκη για να συμπορευτούμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο με όλες αυτές τις δυνάμεις που δεν υιοθετούν πολιτικές κλειστών συνόρων και νεοεθνικισμών.
Ανησυχίες και πραγματικότητα
Υπάρχουν βέβαια και οι ανησυχίες και οι ανησυχούντες. Κάποιοι από αυτούς λένε «ναι στον προοδευτικό πόλο» και συμπληρώνουν ένα «αλλά,...» το οποίο στην πράξη μπορεί και να ακυρώνει το αρχικό «ναι».
Κάποιοι άλλοι ανησυχούν «μην γίνουμε ΠΑΣΟΚ, να μη γίνει ο ΣΥΡΙΖΑ Κεντροαριστερά».
Κατανοητές οι ανησυχίες, αλλά ας δούμε την πραγματικότητα. Αν μείνουμε κλεισμένοι στα στενά σημερινά κομματικά τείχη, πρώτα απ’ όλα θα δείχνουμε ότι αδιαφορούμε για όλους αυτούς που μας στήριξαν μαχητικά και μας έφεραν στην εξουσία. Αυτοί ήταν οι εκατοντάδες χιλιάδες δημοκρατικοί, προοδευτικοί πολίτες και όχι απλά οι εσωτερικές μας κομματικές δυνάμεις. Γενικά, όταν παίρνεις δυναμικές πρωτοβουλίες, οι οποίες μπορεί και να ταράξουν «λιμνάζοντα κομματικά ύδατα» -όπως η στρατηγική του προοδευτικού πόλου-, είναι σαν να «μπολιάζεις» το δικό σου κομματικό ακροατήριο και με άλλες αντιλήψεις και με άλλα πρόσωπα, τα οποία δεν είναι άμεσα και εύκολα αποδεκτά από όλους. Θεωρώ, όμως, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ούτε θέλει ούτε μπορεί να γίνει ΠΑΣΟΚ (εδώ και μια διευκρίνιση: το ΠΑΣΟΚ μεταπολιτευτικά, ιδιαίτερα την πρώτη δεκαετία από την ίδρυσή του, δεν είναι σε όλα παράδειγμα προς αποφυγήν).
Άλλες προελεύσεις, άλλες διαδρομές, άλλες οι σημερινές καταστάσεις. Όμως, η σε υπερβολικό βαθμό επανάληψη του «κινδύνου» υποκρύπτει και πάλι σκεπτικισμό -τουλάχιστον- ως προς τον προοδευτικό πόλο.
Στην ίδια κατηγορία των ενστάσεων ή επισημάνσεων για τους κινδύνους ή για τις «απόλυτα απαραίτητες προϋποθέσεις» είναι και η τοποθέτηση ότι ο πόλος, η συμμαχία πρέπει να έχουν «σαφή αριστερό προσανατολισμό», «πρόγραμμα αριστερό».
Πέρα από το εύλογο ερώτημα, ποιος άρα κρίνει την «αριστεροσύνη», ποιος είναι ο ιδιοκτήτης του «αριστερόμετρου», εμένα και αυτά μου «μυρίζουν» μάλλον ενστάσεις κάποιων που δεν τολμούν να τις πουν πιο καθαρά.
Αμφίπλευρη διεύρυνση;
Στην ίδια, περίπου, λογική είναι και η επισήμανση από κάποιους ότι χρειαζόμαστε ένα αμφίπλευρο άνοιγμα, δηλαδή άνοιγμα και προς τα δεξιά (σοσιαλδημοκράτες, πράσινοι, κ.ά.) και προς τα αριστερά. Αν αυτό τίθεται ως προϋπόθεση, εμένα μου φαίνεται σαν μια προσπάθεια ακύρωσης της προσπάθειας. Διότι, δυστυχώς, σήμερα ΚΚΕ, ΛΑΕ και άλλοι δεν το συζητούν καν... Επομένως, ποια τέτοιου είδους «αμφίπλευρη διεύρυνση» είναι εφικτή; Βεβαίως, εφόσον αναφέρονται σε αριστερούς πολίτες, μετά χαράς να προστεθούν στον προοδευτικό πόλο, αν και αυτό ήδη συντελείται σε μεγάλο βαθμό.
Αρέσκονται ορισμένοι να τονίζουν συνεχώς ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ο «κορμός», «το επίκεντρο», «ο πρωταγωνιστής» κ.λπ. της συμμαχίας. Προφανώς θεωρούν ότι έτσι εξασφαλίζεται «η ηγεμονία». Κατά τη γνώμη μου. αυτά τα ηχηρά δεν χρειάζονται.
Αντικειμενικά θα αναδεικνύεται ο ρόλος του ΣΥΡΙΖΑ και των στελεχών του. Η ηγεμονία κερδίζεται στη ζωή και την πάλη. Δεν είναι επίδειξη σε κείμενα. Εξάλλου, δεν βλάπτει και εδώ λίγη περισσότερη σεμνότητα και ακόμη κάτι: περισσότερη αυτοπεποίθηση, σύντροφοι, γι’ αυτό που έχουμε υπάρξει, σ’ αυτό που είμαστε, εδώ που φτάσαμε.
Δεν είναι της στιγμής, αλλά ίσως πρέπει εμείς να αναλογιστούμε το ιστορικό γεγονός ότι η Αριστερά (και μάλιστα η κομμουνιστική Αριστερά) δεν είχε πάντοτε τις σωστές πολιτικές συμμαχίες και την πολιτική διορατικότητα. Στη δεκαετία του ’30, με βάση τη γενική γραμμή του «σοσιαλφασισμού», οι Γερμανοί κομμουνιστές υποτίμησαν τον κίνδυνο που εκπροσωπούσε η άνοδος των ναζί θεωρώντας ότι ο κύριος αντίπαλος ήταν το SPD. Χρειάστηκε να φτάσουμε στο 1935 να έχει ανέβει ο Χίτλερ στην εξουσία για να αλλάξει η γραμμή στην κατεύθυνση του αντιναζιστικού- αντιφασιστικού μετώπου, του λαϊκού μετώπου, μέσα από την οποία αντιμετωπίστηκε ο ναζισμός και με τη συμμαχία Στάλιν - Ρούζβελτ - Τσώρτσιλ.
Ας μείνουμε λοιπόν στο σαφές: ο προοδευτικός πόλος είναι ιστορική και πολιτική αναγκαιότητα και γι’ αυτό πρέπει να προχωρήσει. Η Ιστορία δεν επιταχύνεται με το ζόρι.
Όμως από σήμερα να στρέψουμε την προσοχή μας και τις πρωτοβουλίες κύρια στην κατεύθυνση διεργασιών βάσης. Για παράδειγμα, πώς θα αντιμετωπίσουν οι εξ αντικειμένου ευρύτερες δυνάμεις του προοδευτικού πόλου τον δεύτερο γύρο των δημοτικών και των περιφερειακών εκλογών. Και ακόμη, αν θα ήταν χρήσιμο σε επιλεγμένους χώρους και τομείς να προωθούνται σχήματα συμμαχικά. Τα σχήματα αυτά, που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν και πιλοτικά, θα είχαν τη δική τους «αυτοτέλεια», με απόλυτα, φυσικά, σεβασμό στην αυτοτέλεια των συμμετεχόντων, φυσικά και του ΣΥΡΙΖΑ.
Οι σχέσεις στον μη συντηρητικό χώρο είναι ένα ανοιχτό θέμα εδώ και εκατό χρόνια.
Τις τελευταίες δεκαετίες, μετά την κατάρρευση του «υπαρκτού σοσιαλισμού» και τη δεξιά στροφή της Σοσιαλδημοκρατίας το θέμα επανήλθε με σύγχρονους όρους. Η άνοδος της νέας Ακροδεξιάς σε συνδυασμό με την κυριαρχία ενός άπληστου καπιταλισμού - νεοφιλελευθερισμού έβαλαν το θέμα επιτακτικά με όρους σύγχρονους.
«Αν όχι τώρα, πότε; Αν όχι εμείς, ποιοι»;
Υπήρχαν φωνές που υποστήριζαν τα παραπάνω από χρόνια, υπήρχαν και άλλες απόψεις που «ξόρκιζαν» την όποια προσέγγιση στο «όνομα της καθαρότητας της πολιτικής». Μολονότι ανήκα στις πρώτες φωνές, θεωρώ ότι όλες οι απόψεις είχαν και έχουν σε επιμέρους σημεία τα δίκια τους.
Όμως πλέον βρισκόμαστε στο 2019. Δεν κοιτάμε πίσω, κοιτάμε μπροστά. Το παρελθόν διδάσκει και δείχνει τι οφείλεις να κάνεις και σήμερα και αύριο. Από αυτό θα κριθούμε όλοι…
* O Γιάννης Μπαλάφας είναι βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Β' Αθηνών
