Της Κωνσταντίνας Κούνεβα*
Έχει γίνει αγαπημένο θέμα συζήτησης σε φόρουμ της Ευρωπαϊκής Αριστεράς η ανάγκη συγκρότησης προοδευτικού μετώπου. Αλλά, γιατί είναι τόσο σημαντικό; Και ποιός είναι ο πανευρωπαϊκός στόχος αυτού του μετώπου;
Από το 2008 που ξέσπασε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και επιβλήθηκαν ως «θεραπεία» οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές, τεράστιος πλούτος συγκεντρώθηκε στα χέρια ελάχιστων και μετατράπηκε σε φτώχεια για δισεκατομμύρια ανθρώπων. Το 2018, μόλις 26 άνθρωποι κατείχαν τόσο πλούτο όσο ο μισός πληθυσμός της γης. Οι Ευρωπαίοι πολίτες, κυρίως αυτοί του Νότου, έχασαν πολλά εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα. Εκατομμύρια οδηγήθηκαν στην ανεργία. Όποιος κατήγγελλε αυτές τις πολιτικές χαρακτηριζόταν από το ευρωπαϊκό κατεστημένο ως «λαϊκιστής», ακροδεξιός ή ακροαριστερός.
Θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι προκαλείται σύγχυση όταν η Ακροδεξιά, όπως και η Αριστερά, καταγγέλλει ρητορικά τις «νεοφιλελεύθερες πολιτικές» ή τη «διεφθαρμένη πολιτική και οικονομική ελίτ». Γιατί η κοινωνία να στραφεί στην Αριστερά και όχι στην Ακροδεξιά; Και τελικά, σε τί αποσκοπεί η συγκρότηση μετώπου από σοσιαλιστές, οικολόγους και αριστερούς ενάντια στην Ακροδεξιά; Η απάντηση πρέπει να είναι ξεκάθαρη: επειδή η Ακροδεξιά είναι επικίνδυνη. Και το πρώτο που έχει να κάνει ένα προοδευτικό μέτωπο είναι να αποκαλύψει το πραγματικό, αποκρουστικό της πρόσωπο.
Το πρώτο που οφείλουμε να κάνουμε είναι να ζωντανέψουμε την ιστορική μνήμη. Δυστυχώς, υπάρχει μια γενιά νέων Ευρωπαίων που αγνοούν ότι οι φασιστικές δυνάμεις αιματοκύλισαν την Ευρώπη με έναν Παγκόσμιο Πόλεμο. Αγνοούν ότι οι φασιστικές δικτατορίες που αιματοκύλισαν την Ευρώπη δεν δίστασαν να κάνουν business ακόμη και με το Ολοκαύτωμα.
Τεράστιες εταιρείες, όπως οι IG Farben, Siemens, IBM, ΒΜW, Bayer, Audi, Daimler Benz, πλούτισαν από τις δουλειές που έκαναν με τους ναζί, πουλώντας εξοπλισμό ή χρησιμοποιώντας τους κρατούμενους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ως δωρεάν εργατικό δυναμικό, αναλώσιμο μέχρι θανάτου. Ο Χίτλερ και ο Μουσολίνι αποδείχτηκαν οι καλύτεροι υπηρέτες ενός ολοκληρωτικού καπιταλισμού.
Αυτή η «ξεχασμένη» ιστορία της Ακροδεξιάς έχει και το σύγχρονο απόηχό της. Δείτε για παράδειγμα τον ακροδεξιό Όρμπαν. Πρόσφατα ψηφίστηκε από την ουγγρική Βουλή ο «Νόμος των σκλάβων», όπως δικαίως χαρακτηρίστηκε. Αυτός ο αντεργατικός νόμος αυξάνει από 250 ώρες σε 400 τις επιτρεπόμενες υπερωρίες κάθε χρόνο, δίνοντας το δικαίωμα στους εργοδότες να τις εξοφλούν μέχρι τρία χρόνια αργότερα. Στην Αυστρία του Κουρτς, που συγκυβερνά με την Ακροδεξιά, υπερψηφίστηκε η επιβολή της 12ωρης εργασίας.
Στη μακρινή Βραζιλία, ο πρόεδρος Μπολσονάρου αποδεικνύει πως η Ακροδεξιά πάει χέρι-χέρι με το νεοφιλελευθερισμό. Πρώτον, πέρασε προεδρικό διάταγμα που επιτρέπει σε κολοσσούς του αγροτικού τομέα να αποψιλώσουν τεράστιες εκτάσεις στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου. Δεύτερον, εξήγγειλε ιδιωτικοποιήσεις αεροδρομίων και λιμανιών -πολυεθνικές όπως η Boeing ήδη πανηγυρίζουν. Τρίτον, διευκόλυνε με διάταγμα την οπλοκατοχή, ανοίγοντας το δρόμο σε περισσότερη βία και αίμα.
Όμως, δεν χρειάζεται να πάμε τόσο μακριά για να ανακαλύψουμε το πραγματικό πρόσωπο της Ακροδεξιάς. Η ναζιστική ΧΑ έχει στήσει βιομηχανία κοινοβουλευτικής «δράσης» υπέρ των εφοπλιστικών συμφερόντων, με πάνω από 140 σχετικές ερωτήσεις, αναφορές ή αιτήσεις κατάθεσης εγγράφων. Διόλου τυχαία, δικάζεται μεταξύ άλλων για τη δολοφονική επίθεση εναντίον συνδικαλιστών του ΠΑΜΕ στο Πέραμα, που είχε ως απώτερο στόχο να εγκαταστήσει στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη μια φιλική προς την εργοδοσία συνδικαλιστική ένωση.
Αυτή είναι η αλήθεια πίσω από τις ψευδείς διακηρύξεις των νεοναζί που μας λένε «πολεμάμε για τον φτωχό Έλληνα». Πίσω από τη «λατρεία» για την πατρίδα και την «καθαρότητα της φυλής» κρύβεται η εξυπηρέτηση ισχυρών συμφερόντων. Η Ακροδεξιά όχι μόνο δεν αντιτίθεται στο νεοφιλελευθερισμό, αλλά υπόσχεται να τον εφαρμόσει στην πιο ακραία του μορφή. Και δεν είναι τυχαίο ότι η ηγεσία της Ν.Δ., με το δικό της νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα, δεν κάνει καμιά προσπάθεια να αποτρέψει το «ξέπλυμα» της Χ.Α. στην πατριδοκαπηλία γύρω από τη Συμφωνία των Πρεσπών.
Το μείζον ζήτημα που διαχωρίζει αυτή τη στιγμή τις προοδευτικές δυνάμεις από την Ακροδεξιά στην Ευρώπη είναι το προσφυγικό. Για την Ακροδεξιά ο πρόσφυγας είναι ο «βολικός εχθρός», ο «επικίνδυνος ξένος». Μ’ αυτή τη ρητορική καπηλεύεται τη δυσαρέσκεια του κόσμου. Για την Αριστερά και τις άλλες προοδευτικές δυνάμεις το προσφυγικό δεν είναι μόνο ένα ηθικό ζήτημα. Χρειάζεται να δώσουν τεκμηριωμένες απαντήσεις σε δύο βασικά ζητήματα:
Πρώτον, ποιές είναι οι βαθύτερες αιτίες της προσφυγιάς και της μετανάστευσης;
Δεύτερον, πώς θα σπάσουμε τα αρνητικά στερεότυπα απέναντι στους πρόσφυγες;
Οι άνθρωποι εγκαταλείπουν τις πατρίδες τους για έναν λόγο: για την επιβίωση. Την επιβίωση από τους πολέμους, τη φτώχεια, την εξαθλίωση. Ολόκληρες χώρες στην κυριολεξία ισοπεδώθηκαν για να θησαυρίσει το στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα που διοικεί -χωρίς υπερβολή- τις ΗΠΑ, με κολοσσούς όπως η Lockheed Martin, η Boeing και η Raytheon. Δυστυχώς, ούτε η Ε.Ε. έμεινε ανεπηρέαστη από τα συμφέροντα της βιομηχανίας πολέμου. Εκατομμύρια ευρώ από τα κονδύλια της Ε.Ε. καταλήγουν σε προγράμματα παρακολούθησης και εξοπλισμούς. Αυτά η Ακροδεξιά δεν τα καταγγέλλει ποτέ. Οχυρώνεται πίσω από κραυγές για «τρομοκράτες και φανατικούς ισλαμιστές» και υπερασπίζεται με ζήλο τα πανάκριβα προγράμματα της «Ευρώπης-φρούριο». Ουσιαστικά, ξεπλένει τις ευθύνες του πανίσχυρου λόμπυ των εξοπλισμών και της ασφάλειας.
Ως προς τα αρνητικά στερεότυπα για τους πρόσφυγες, οι προοδευτικές δυνάμεις οφείλουν να πείσουν τους Ευρωπαίους για τα οφέλη που μπορούν να αντλήσουν από την ομαλή ένταξή τους στις Ευρωπαϊκές κοινωνίες. Απόδειξη γι’ αυτό αποτελεί η ιστορία της ίδιας της Ευρώπης. Τα χρόνια μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η τεράστια ανάπτυξη της Γερμανίας, της Γαλλίας, του Βελγίου και άλλων χωρών στηρίχτηκε στη μαζική μετανάστευση εργαζομένων από τις φτωχότερες χώρες του Νότου στις πλούσιες χώρες του Βορρά. Έλληνες, Ιταλοί, Ισπανοί, Τούρκοι μετακινήθηκαν βορειότερα, όπου υπήρχε τεράστια ζήτηση για εργατικά χέρια, και στήριξαν την παραγωγή των μεγάλων βιομηχανιών. Τότε, οι πλούσιες χώρες του Βορρά δεν διανοήθηκαν να σταματήσουν τα ρεύματα μεταναστών από τα οποία πλούτιζαν - χάρη, βέβαια, και στη σκληρή εκμετάλλευσή τους.
Μπορεί να ξανασυμβεί αυτό, αρκεί να αποφύγουμε τη διπλή παγίδα της επιχειρηματικής ελίτ: δεν πρέπει να επιτρέψουμε ούτε να χρησιμοποιηθούν οι πρόσφυγες ως φτηνό εργατικό δυναμικό, που θα «ανταγωνίζεται» τους ντόπιους εργαζόμενους, ούτε να αναπτυχθεί ένα «κοινωνικό ντάμπινγκ» ανάμεσα στις χώρες, με πρόσχημα τους πρόσφυγες, με στόχο να πιεστούν προς τα κάτω οι μισθοί όλων. Τα πλήρη και ίσα εργασιακά δικαιώματα για ντόπιους και μετανάστες είναι προϋπόθεση και για να ξεπεράσουμε τα ρατσιστικά στερεότυπα και για να δώσουν οι μετανάστες ώθηση στην ευρωπαϊκή ανάπτυξη.
Με λίγα λόγια, θεωρώ ότι ο βασικός στόχος ενός πανευρωπαϊκού προοδευτικού μετώπου είναι να αποκαλύψει ότι η Ακροδεξιά δεν είναι αυτό που προσπαθεί να δείξει. Τόσο το παρελθόν της όσο και το παρόν της μαρτυρά ότι πάντα συμμαχούσε με τα συμφέροντα των λίγων εις βάρος των πολλών, με κάθε τίμημα. Δεν πρέπει να της αφήσουμε καμιά ευκαιρία να το ξανακάνει.
* Ευρωβουλεύτρια ΣΥΡΙΖΑ-GUE/NGL
