Την παραμονή της επίσκεψης της Γερμανίδας καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ στην Αθήνα, η κοινοτοπία περί πυκνού πολιτικού χρόνου αποδεικνύεται περίτρανα αληθινή.
Από την προηγούμενη επίσκεψή της, το 2014, φαντάζει σαν να πέρασαν δεκαετίες κι όχι μόνο πέντε παρά κάτι χρόνια, ενώ σήμερα το πολιτικό τοπίο στις δύο χώρες, στην Ελλάδα και τη Γερμανία, είναι τελείως διαφορετικό. Όπως είναι διαφορετική ολόκληρη η Ευρώπη.
Σε αντίθεση με το 2014, που η ευρωκρίση ήταν ακόμη στο ζενίθ της, που η Ελλάδα είχε αφήσει πίσω της το -αποτυχημένο- Μνημόνιο νούμερο ένα και πάλευε με το -εξίσου αποτυχημένο- Μνημόνιο νούμερο δύο, και όλοι στην Ευρωζώνη φοβούνταν ένα φαινόμενο ντόμινο, σήμερα η οικοδέσποινα χώρα έχει βγει από το -τρίτο- Μνημόνιο. Δεν φοβάται τις αποφάσεις των εταίρων της, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό υπαγορεύονταν από το Βερολίνο, ούτε οι εταίροι της φοβούνται ότι μπορεί να τους συμπαρασύρει σε νέα κρίση.
Το 2014 η τότε πανίσχυρη Μέρκελ ενσάρκωνε τον φόβο και εισέπραττε την οργή των Ελλήνων πολιτών για το μπαράζ των αποτυχημένων πολιτικών λιτότητας και ερχόταν στην Ελλάδα για να διασφαλίσει ότι η χώρα “θα κάνει τα μαθήματά της”.
Το 2019 έρχεται για να πιστωθεί αυτό που θεωρεί και δικό της επίτευγμα, την έξοδο της Ελλάδας από τα Μνημόνια και την επιστροφή της στην ευρωπαϊκή κανονικότητα. Για το δικό της ακροατήριο αυτή η έξοδος είναι ένα success story, ενώ για την ίδια τη Μέρκελ, που διανύει την τελευταία της κυβερνητική θητεία, είναι μια σημαντική ψηφίδα στην υστεροφημία της.
Προφανώς θα εκφράσει το σεβασμό της στις “θυσίες των Ελλήνων” -όλοι οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι το κάνουν-, αλλά πρωτίστως την ενδιαφέρει να στείλει το μήνυμα στη Γερμανία ότι τα προγράμματα “διάσωσης”, τα οποία επέβαλε στο γερμανικό Κοινοβούλιο, πέτυχαν και κυρίως τελείωσαν.
Οι νέες συνθήκες
Βέβαια, η ευρωπαϊκή κανονικότητα του σήμερα είναι πολύ διαφορετική από αυτήν του 2014. Το 2014 η Μέρκελ -κι όταν χρειαζόταν, λίγο πιο έντονα ο υπουργός της των Οικονομικών- ήταν ο αυστηρός γυμνασιάρχης της Ευρώπης, που έβαζε κακούς βαθμούς και απειλούσε με τιμωρίες, με τους περισσότερους μαθητές να αναγκάζονται να σκύβουν το κεφάλι, έστω τρίζοντας τα δόντια τους.
Το 2019 η Μέρκελ, αν και εξακολουθεί να είναι η επικεφαλής της ισχυρότερης χώρας, χρειάζεται συμμάχους στην Ευρώπη, όχι στην εμμονή της στη δημοσιονομική πειθαρχία -εκεί έχει αρκετούς, όπως έχει και ορκισμένους αντιπάλους- αλλά απέναντι στην επέλαση της αντιευρωπαϊκής νέας Δεξιάς.
Ήταν οι πολιτικές επιλογές της Μέρκελ, τόσο στο θέμα της λιτότητας όσο και στο μεταναστευτικό, αυτές που συνετέλεσαν στην άνοδο αυτών των δυνάμεων, αλλά μπροστά στο ζοφερό τους πρόσωπο η ίδια φαντάζει αίφνης... συμπαθητική. Κι όσο κι αν ακούγεται οξύμωρο, η δεξιά Μέρκελ είναι το “κόκκινο πανί” όχι μόνο για τους δικούς της ακροδεξιούς, αλλά και για τους Όρμπαν και σία.
Στο πρόσωπο αριστερών πολιτικών, λοιπόν, όπως ο Αλέξης Τσίπρας, που δίνουν μάχη για τις ευρωπαϊκές αξίες της αλληλεγγύης, η Μέρκελ βλέπει συμμάχους. Ακόμη κι αν ερμηνεύει διαφορετικά -και πολύ πιο στενά- την έννοια της αλληλεγγύης.
Η συμφωνία των Πρεσπών...
Ωστόσο, για τη Μέρκελ εξίσου σημαντικό με το να πιστωθεί το τέλος της ευρωκρίσης, αν όχι περισσότερο, είναι να μπει στο κάδρο της “ιστορικής”, όπως τονίζει από την αρχή το Βερολίνο, συμφωνίας των Πρεσπών. Η προσέγγιση Αθήνας- Σκοπίων και η διαφαινόμενη επίλυση του -ακατανόητου για τον έξω κόσμο- ζητήματος του ονόματος της ΠΓΔΜ είναι μια από τις ελάχιστες καλές ειδήσεις στην Ευρώπη τού σήμερα.
Η Μέρκελ συμμερίζεται απόλυτα τις εκτιμήσεις των κυβερνήσεων της Ελλάδας και της ΠΓΔΜ, ότι αυτή η συμφωνία ενισχύει την ειρήνη, τη σταθερότητα και την ανάπτυξη στα Βαλκάνια και θέλει να το δείξει και από την Αθήνα. Δεν είναι τυχαίο ότι ο εκπρόσωπός της, μιλώντας χθες για την επίσκεψη, υπογράμμισε ότι “το τέλος αυτής της διαμάχης είναι μια ιστορική ευκαιρία”.
...και τα ζόρια της Ν.Δ.
Κι εδώ ξεκινάνε τα δύσκολα για την ελληνική αντιπολίτευση και κυρίως για τον Κυριάκο Μητσοτάκη, που ανήκει στην ίδια πολιτική οικογένεια με τη Μέρκελ.
Ο πρόεδρος της Ν.Δ. δυσκολεύεται έτσι κι αλλιώς να εξηγήσει στον έξω κόσμο τη στάση του στο “Μακεδονικό”. Και θα δυσκολευτεί ακόμη περισσότερο να εξηγήσει στη Μέρκελ την κατηγορία που έχει εκτοξεύσει ότι χάρισε την περικοπή των συντάξεων στον Τσίπρα για να πάρει τις Πρέσπες.
Το πιθανότερο είναι ότι πίσω από τις κλειστές πόρτες της συνάντησής του με την καγκελάριο θα είναι πολύ πιο... διαλλακτικός, θα επικαλεστεί την αντιπολιτευτική του τακτική και θα διαβεβαιώσει, όπως κάνουν στους ξένους συνομιλητές τους πολλά στελέχη της ΝΔ, ότι δεν πρόκειται να θέσει βέτο στην ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ. Εάν και εφόσον, βεβαίως, του δοθεί μια τέτοια ευκαιρία.
Και ελπίζει ότι η Μέρκελ θα περιοριστεί στους επαίνους στους Τσίπρα και Ζάεφ και δεν θα αναφερθεί δημοσίως στη στάση της Ν.Δ. και του VMRO.
Το πρώτο δείγμα γραφής που έδωσε χθες από το Βερολίνο ο εκπρόσωπός της, ερωτηθείς κομψά για τη... συναλλαγή, ήταν το εξής κομψά απαξιωτικό: “Δεν γνωρίζω αυτές τις δηλώσεις και δεν επιθυμώ να εκφραστώ για εσωτερικές κομματικές διαδικασίες στην Ελλάδα”.
Το πρόγραμμα της Μέρκελ
Σήμερα η καγκελάριος θα συναντηθεί με τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα στο Μέγαρο Μαξίμου, ενώ αύριο θα γίνει δεκτή από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο στο Προεδρικό Μέγαρο και στη συνέχεια θα συναντηθεί με τον πρόεδρο της Ν.Δ. Κυριάκο Μητσοτάκη στο σπίτι του Γερμανού πρέσβη.
