Του Γιώργου Κοντόσταυλου*
Είναι παγκοίνως γνωστό ότι ζούμε σε κρίσιμες εποχές. Τόσο σε εθνικό, όσος και σε διεθνές επίπεδο. Και οι αποφάσεις που θα πάρουμε συνολικά ως πολίτες μέσα στο 2019 θα μας ακολουθούν για πολλά χρόνια. Θα χαρακτηρίσουν με απόλυτο τρόπο πώς θα κινηθούν οι ευρωπαϊκές κοινωνίες και ποια κατεύθυνση θα έχουν πάρει οι κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις.
Η κυρίαρχη μάχη για όλους του Ευρωπαίους πολίτες τη χρονιά αυτή είναι, ως εκ τούτου, η μάχη των ευρωεκλογών. Μια πολιτική σύγκρουση που είναι εξαιρετικά σημαντική για όλους τους δημοκρατικούς πολίτες. Μια επιλογή που μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να δώσει ένα νέο μήνυμα για το μέλλον της Ευρώπης και να ξαναβάλει το εγχείρημα της ευρωπαϊκής ενοποίησης σε νέες ελπιδοφόρες κατευθύνσεις.
Αλλά τι έχουμε μπροστά μας αυτό τον καιρό στη σύγχρονη Ευρώπη; Ποιο είναι το διακύβευμα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε συλλογικά; Δυστυχώς, μετά από 61 χρόνια από την ίδρυση της τότε ΕΟΚ, το 1957 στη Ρώμη, η πορεία της Ευρώπης βρίσκεται σε απόλυτη αναντιστοιχία από τις ελπίδες των ιδρυτών της αλλά και από τις ανάγκες των εκατομμυρίων πολιτών της. Είναι μια πορεία που δεν κοιτάζει το μέλλον με αισιοδοξία, αλλά επαναφέρει τα φρικτά φαντάσματα του παρελθόντος. Επενδύει στον τρόμο και όχι στην ελπίδα. Ποντάρει στον αυταρχισμό και απομακρύνεται από τη δημοκρατική της παράδοση.
Όλες οι μεγάλες ευρωπαϊκές στιγμές από το 1789 έως σήμερα, το 1848, το 1871, το1917 και το 1968 είχαν ένα θεμελιώδες χαρακτηριστικό. Είχαν ως κέντρο τους τη συμμετοχή των πολιτών και την κίνηση προς μια πιο πλατιά δημοκρατική κοινωνική τάξη. Όλη η κίνηση της ευρωπαϊκής Ιστορίας, για να παραφράσω τον Κ. Μαρξ, ήταν μια συνεχής πάλη των τάξεων για περισσότερη δημοκρατία. Η Ευρώπη ήταν το μεγάλο κοινωνικό και πολιτικό εργαστήρι του δημοκρατικού μέλλοντος του κόσμου. Ήταν η ήπειρος των μεγάλων ρήξεων και των μεγάλων, θετικών αλλαγών.
Κίνηση προς τα πίσω
Η ιστορική εξέλιξη όμως δεν είναι ποτέ ευθύγραμμη και συνήθως οι εκπλήξεις μάς περιμένουν στη γωνία. Αυτό που ζούμε τα τελευταία 35 χρόνια, και ιδιαίτερα μετά το 1990 και την κατάρρευση του ανύπαρκτου σοσιαλισμού, μοιάζει με κίνηση προς τα πίσω. Μια κίνηση που, όπως προανέφερα, κοιτάζει τον τρόμο του παρελθόντος. Επί 30 και πλέον χρόνια η μεγάλη κατάκτηση των λαών της Ευρώπης, το κοινωνικό κράτος, δέχεται αλλεπάλληλα πλήγματα. Τα κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα, που κατακτήθηκαν κυριολεκτικά με αίμα, υποχωρούν. Με αίμα στο πεδίο των μαχών ενάντια στον κτηνώδη φασισμό, που δυστυχώς μοιάζει για μερικούς ως κάτι πολιτικά επιτρεπτό. Για 30 και πλέον χρόνια, η άθλια ιδεολογία του νεοφιλελευθερισμού, με την αποθέωση της ανεξέλεγκτης αγοράς και την επιβολή του ατομικού συμφέροντος έναντι του κοινωνικού, έγινε θέσφατο. Τώρα πια, η προσπάθεια να μιλήσει κανείς για συλλογικές διαπραγματεύσεις, μισθολογικές αυξήσεις, δικαιώματα των μεταναστών και των προσφύγων, δημόσια υγεία και παιδεία, ονομάζονται «λαϊκισμός» και «ιδεοληψίες» (sic)! Οι παλιές κατακτήσεις γίνεται προσπάθεια να ταφούν οριστικά στη χωματερή της Ιστορίας. Και προβάλλει τα παλιό ως νέο.
Μπροστά σε αυτές τις εξελίξεις οι ευθύνες όλων μας είναι κολοσσιαίες. Σε όλη τη Ευρώπη ρατσιστικά και ακροδεξιά πολιτικά ρεύματα παίρνουν το πάνω χέρι. Ιταλία, Αυστρία, Ουγγαρία μοιάζουν να βρίσκονται στην πρωτοπορία αυτού του μαύρου μετώπου. Ενός μετώπου που οι δύο μεγάλες πολιτικές οικογένειες στην Ευρώπη, η Δεξιά και οι Σοσιαλδημοκράτες, άφησαν να αναπτυχθεί και να μοιάζει ασταμάτητο. Η αποδοχή από τις δύο αυτές πολιτικές δυνάμεις της σκληρής μονεταριστικής γραμμής του νεοφιλελευθερισμού οδήγησε εκατομμύρια πολίτες στην απόγνωση και την Ακροδεξιά.
Προοδευτική συμμαχία
Αλλά η πραγματικότητα δεν είναι δοσμένη εκ Θεού. Μέσα σε αυτό το γκρίζο τοπίο υπάρχει και μια εν δυνάμει εναλλακτική. Μια εναλλακτική που πρέπει να κερδηθεί. Και σε αυτόν τον αγώνα θα μετρηθούν οι πραγματικά προοδευτικές πολιτικές δυνάμεις και αυτές που το μόνο που κάνουν είναι να προφητεύουν το κακό και να αναμένουν... κάποτε να αλλάξουν τα πράγματα!!
Υπάρχει η εν κινήσει προσπάθεια του κόμματος της ευρωπαϊκής Αριστεράς, των Ευρωπαίων Πράσινων και του τμήματος της ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας που απομακρύνονται από τον νεοφιλελευθερισμό να εκφράσουν μια άλλη πολιτική. Μια πολιτική που θέλει να υπερασπιστεί το κοινωνικό κράτος, τα πολιτικά δικαιώματα και να ανασυγκροτήσει ένα προοδευτικό πολιτικό σχέδιο για το κοινό μας μέλλον. Είναι μια προσπάθεια που πρέπει να πετύχει. Είναι κυριολεκτικά μονόδρομος αν θέλουμε να βγούμε από αυτό το εφιαλτικό πολιτικό αδιέξοδο.
Οι επόμενες ευρωεκλογές είναι εξαιρετικά σημαντικές. Θα δοκιμαστούν πολιτικές, κόμματα και πολίτες. Θα πρέπει να βγούμε περισσότερο ισχυροί και περισσότερο αλληλέγγυοι. Κανένας και καμία δεν πρέπει να λείψει από αυτή τη δημοκρατική μάχη. Όσες πολιτικές ή ιδεολογικές διαφορές και αν έχουμε. Τώρα είναι η ώρα της κοινής προσπάθειας. Καμία δικαιολογία δεν μπορεί να σταθεί μπροστά σε αυτή την ανάγκη. Γιατί μετά θα είναι αργά. Για όλους!
*Ο Γιώργος Κοντόσταυλος είναι πρώην δήμαρχος Καισαριανής
