Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου
Δεν είχα σκεφτεί ποτέ ότι θα φτάσω να εκστομίσω τη φράση: «Ν’ αγιάσει το στόμα σου, Β. Σόιμπλε!». Αλλά ποτέ μη λες ποτέ. Αυτή ήταν η πρώτη μου αντίδραση στην είδηση που εξέπληξε πολλούς: ο Β. Σόιμπλε, ως πρόεδρος της γερμανικής Βουλής, έστειλε μια αυστηρή επιστολή στην επικεφαλής του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM), την Ντανιέλ Νουί (την ίδια που λίγες εβδομάδες πριν την επιβολή των capital controls το 2015 διαβεβαίωνε ότι οι ελληνικές τράπεζες «είναι οι καλύτερα ανακεφαλαιοποιημένες στην Ευρώπη»!), με την οποία ζητεί εξηγήσεις για τη διαδικασία επιλογής και τις αμοιβές των συμβούλων που προσέλαβε ο SSM για τα stress tests των τραπεζών την περίοδο 2014- 2018. Ζητάει μάλιστα να ενημερωθεί «το συντομότερο δυνατό» για το αν έχει διαπιστωθεί σύγκρουση συμφερόντων, αν κάποιοι σύμβουλοι έχουν παραβιάσει τους όρους εμπιστευτικότητας κι αν έχουν εκμεταλλευτεί τα στοιχεία για την κατάσταση των τραπεζών.
Οι σύμβουλοι του SSM -επομένως της ΕΚΤ- δεν είναι τυχαίοι. Είναι η BlackRock, η Oliver Wyman κ.ά. σταθεροί «πελάτες» και «προμηθευτές» της ευρωπαϊκής νομενκλατούρας- της ΕΚΤ, της Κομισιόν και πολλών ακόμη θεσμικών οργάνων της Ε.Ε.-, με αμοιβές πολλών εκατομμυρίων από τον κοινοτικό προϋπολογισμό. Αλλά ταυτόχρονα είναι «πελάτες» και «προμηθευτές» των μεγαλύτερων χρηματοπιστωτικών ομίλων του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων των τραπεζών που εποπτεύονται από την ΕΚΤ και τον εποπτικό της βραχίονα, τον SSM. Γι’ αυτό έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ότι ο Β. Σόιμπλε με την επιστολή του αυτή, που διέρρευσε σε ιταλική εφημερίδα, δεν ρωτά απλώς, αλλά καρφώνει στα ίσια τον SSM -επομένως και την ΕΚΤ- για γενναιόδωρες απευθείας αναθέσεις χωρίς διαγωνιστική διαδικασία. Και πολύ περισσότερο, για το παράδοξο να ορίζει τεχνικό σύμβουλο για τη διενέργεια των stress tests την πολυεθνική BlackRock, που ταυτόχρονα επενδύει δισεκατομμύρια σε περιουσιακά στοιχεία των ευρωπαϊκών τραπεζών. Με λίγα λόγια, η ΕΚΤ έβαλε τον λύκο να φυλάξει τα πρόβατα.
Το φαινόμενο που καταγγέλλει ο Σόιμπλε δεν είναι καινούργιο. Εκτός της ΕΚΤ, και η Κομισιόν ελέγχεται για «παράδοξα» deals. Όπως για παράδειγμα για το γεγονός ότι προσέλαβε τους αρχιτέκτονες στρατηγικών φοροδιαφυγής για λογαριασμό μεγάλων πολυεθνικών, τους BIG4 (Deloitte, Ernst&Young, KPMG και PWC) ως συμβούλους για τη διαμόρφωση της πολιτικής της Ε.Ε. κατά της φοροδιαφυγής! Ή ακόμη για το ότι η BlackRock, η οποία διαχειρίζεται τρισεκατομμύρια δολαρίων από τα αποθεματικά συνταξιοδοτικών ταμείων, εισηγήθηκε στην ηγεσία της Κομισιόν την προώθηση του «Πανευρωπαϊκού Συνταξιοδοτικού Προϊόντος», του λεγόμενου τρίτου πυλώνα ιδιωτικής ασφάλισης που με ζήλο διαφημίζει ο Κ. Μητσοτάκης. Και για τα δύο παραδείγματα η Κομισιόν έδωσε απαντήσεις... «κουκουρούκου» σε ερωτήσεις τής ευρωβουλευτή Κ. Κούνεβα.
Το ερώτημα είναι γιατί ο Β. Σόιμπλε επέλεξε τώρα να εκτοξεύσει την καίρια προειδοποιητική βολή προς την ΕΚΤ. Τυπικά η ενέργεια είναι σύμφωνη με τον προτεσταντικό ηθικό κώδικα, αλλά αυτός προφανώς ίσχυε και το 2014, όταν έγιναν τα πρώτα πανευρωπαϊκά stress tests από την ΕΚΤ και ο Β. Σόιμπλε ήταν υπουργός και πραγματικός ηγεμόνας του Eurogroup. Είπε κάτι τότε για τις περίεργες προσλήψεις συμβούλων της ΕΚΤ; Καταγράφηκε κάποιο σχόλιό του στις συνεδριάσεις της ευρωομάδας; Εξέφρασαν αντιρρήσεις τα «μάτια» του Β. Σόιμπλε στην ΕΚΤ και στον SSM, η Σαμπίνε Λότενσλάγκερ, αντιπρόεδρος του SSM και μέλος του προεδρείου της ΕΚΤ, ή ο πολύς Γενς Βάιντμαν, που προαλείφεται ως διάδοχος του Ντράγκι; Τίποτα από αυτά δεν συνέβη ακόμη κι όταν κάποιες γερμανικές τράπεζες δεν έπαιρναν την άριστη βαθμολογία που θα επιθυμούσε ο Σόιμπλε.
Μια πρόχειρη απάντηση θα συνέδεε την κίνηση Σόιμπλε με τις μάχες διαδοχής στα κορυφαία όργανα του ευρωσυστήματος και την προσπάθεια να επιβάλει εκλεκτούς της γερμανικής ηγεσίας. Το πιθανότερο, όμως, είναι ότι ο Β. Σόιμπλε πάει πολύ πέρα από τα πρόσωπα. Στοχεύει στην πολιτική της ΕΚΤ, στην αποτροπή του ενδεχομένου να επαναλάβει «ανορθοδοξίες» όπως η ποσοτική χαλάρωση -που την πολέμησε με πάθος-, στην αποτροπή της ολοκλήρωσης της τραπεζικής ένωσης με τρόπο «ενοχλητικό» για τις γερμανικές τράπεζες και, τελικά, στη διατήρηση του πολιτικού και διοικητικού ελέγχου του ευρωσυστήματος, ώστε να μη θιγεί στο ελάχιστο η γερμανική ηγεμονία σε μια Ευρωζώνη σταθερά ευάλωτη στην επόμενη κρίση.
