Προβάλλεται αρκετά η αναθεωρημένη εκτίμηση για την έκταση της ύφεσης το δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους. Εκεί που προβλεπόταν -4,6%, προβλέπεται -3,8%. Προβάλλεται αφενός μεν ως παρακαταθήκη για την πορεία της ύφεσης, αφετέρου δε ως επιτυχία της κυβερνητικής πολιτικής.
Χωρίς να θέσουμε σε αμφισβήτηση την αξιοπιστία των στοιχείων της στατιστικής υπηρεσίας, αν παρατηρήσουμε πιο προσεκτικά τα υπόλοιπα διαθέσιμα στοιχεία, τότε, εύκολα, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η καλλιεργούμενη αισιοδοξία μάλλον εξυπηρετεί πολιτικές σκοπιμότητες, παρά προκύπτει από τα δεδομένα. Ας δούμε κάποιες πλευρές του ζητήματος.
Πρώτον. Φέτος, για το 2013, θα έχουμε ύφεση για έναν ακόμη χρόνο. Και οι πιο τυφλοί υποστηρικτές τής νεοφιλελεύθερης επίθεσης που διεξάγεται ομολογούν ότι ακόμη και ανάκαμψη να έχουμε το 2014, η μείωση της ανεργίας θα πάρει πολλά χρόνια, με υπαρκτό τον κίνδυνο «άεργης ανάκαμψης».
Δεύτερον. Όπως έχουμε παρατηρήσει και στο παρελθόν, οι επίσημες εκτιμήσεις για ανάσχεση της ύφεσης το 2014, με κριτήριο το ΑΕΠ, δεν βασίζονται στην αύξηση της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας. Η κατανάλωση θα μειωθεί σημαντικά, η επένδυση θα αυξηθεί λίγο και οι εξαγωγές λίγο. Αυτό θα σήμαινε ύφεση και το 2014, αλλά αφαιρώντας τις εισαγωγές, οι οποίες θα μειωθούν σημαντικά επίσης (εδώ να θυμίσουμε ότι ανάκαμψη συνεπάγεται αύξηση των εισαγωγών σε κεφαλαιουχικά αγαθά και πρώτες ύλες) και συνυπολογίζοντας την πτώση των τιμών, προκύπτει θετικό ΑΕΠ. Για να εκτιμήσουμε καλύτερα τις οικονομικές συνθήκες, θα πρέπει να συνυπολογίσουμε και τη συστολή του τραπεζικού δανεισμού (που προβλέπεται και από ΔΝΤ και Ε.Ε.) και για το 2014.
Με άλλα λόγια, οι πανηγυρισμοί για ανάσχεση της ύφεσης σιωπηρά συνοδεύονται από τις εκτιμήσεις ότι η ανεργία και η φτώχεια θα αυξάνονται και το 2014, ότι τα εισοδήματα, οι μισθοί και οι κοινωνικές δαπάνες θα μειώνονται και το 2014, ότι η εγχώρια παραγωγική δραστηριότητα θα συστέλλεται και το 2014, με ό,τι αυτά συνεπάγονται για την καθημερινότητα της πλειονότητας των πολιτών. Δηλαδή τη διάχυση της γενικευμένης κοινωνικής ανασφάλειας που προκαλούν -και θα συνεχίσουν να προκαλούν- τα αποτελέσματα της ύφεσης και των αναδιανεμητικών, υπέρ του πλούτου, πολιτικών που ασκήθηκαν.
Ωστόσο, εκτός από τις επίσημες εκτιμήσεις για το 2014, ας εξετάσουμε και τα αποτελέσματα για το δεύτερο τρίμηνο του 2013 που δημοσιεύθηκαν, με βάση τον δείκτη της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας της συνολικής παραγωγής (ΑΠΑ στη συνέχεια), δηλαδή το ΑΕΠ μείον τους καθαρούς φόρους που προστίθενται επί της παραγωγής (καθαροί φόροι = φόροι μείον επιδοτήσεις). Με τη μέθοδο του εισοδήματος, η ΑΠΑ απεικονίζει το άθροισμα των αμοιβών των μισθωτών και το πλεόνασμα (ακαθάριστο λειτουργικό) που «μένει» στον επιχειρηματικό τομέα. Με βάση αυτό τον δείκτη παρατηρούμε ότι η μείωση της αξίας της παραγωγής μεταξύ του δεύτερου τριμήνου του 2013 και του 2012, -7,4%, είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη μείωση μεταξύ 2012 και 2011 (-7,0%). Δηλαδή, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ύφεση στην οικονομική δραστηριότητα εντάθηκε, ενώ με βάση το ΑΕΠ διασώζεται, επειδή οι καθαροί φόροι επί της παραγωγής παρέμειναν σχετικά σταθεροί. Επίσης, μπορεί να παρατηρηθεί ότι η συνολική αξία παραγωγής πλην καθαρών φόρων (ΑΠΑ), τα δύο πρώτα τρίμηνα του 2011 ήταν 90,9 δισ., του 2012 ήταν 84,8 και του 2013 ήταν 78,6 δισ., δηλαδή αθροιστικά στα δύο πρώτα τρίμηνα του 2013 η ποσοστιαία μείωση είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη του 2012.
Αναφερόμαστε σε τρέχουσες τιμές. Όταν το ξεπέρασμα της κρίσης αφορά τη μείωση δημόσιου και ιδιωτικού χρέους, την απομόχλευση δηλαδή, τότε τα ονομαστικά μεγέθη, επειδή και το χρέος είναι ονομαστικό μέγεθος, έχουν τη σημασία τους.
Επίσης, υπολογίσαμε με βάση την προσέγγιση του εισοδήματος, επειδή διακρίνει τι «παίρνουν» οι μισθωτοί και τι μένει στις επιχειρήσεις. Αφενός μεν, με βάση την προσέγγιση της παραγωγής, δεν αλλάζουν τα συμπεράσματα ουσιωδώς, αφετέρου δε, η πρωτογενής διανομή της αξίας που παρατηρείται γίνεται όλο και πιο άνιση εις βάρος του κόσμου της εργασίας. Αν μάλιστα συνυπολογίσουμε τη δευτερογενή αναδιανομή που συντελείται μέσω των δημόσιων οικονομικών, η εικόνα του 2014 και των επόμενων χρόνων, που διαμορφώνεται (μιας και είμαστε ακόμη «στη μέση της προσπάθειας»), είναι εικόνα κοινωνικής βαρβαρότητας και απελπισίας για το μεγαλύτερο μέρος των κατοίκων αυτού του τόπου.
Εκτός αν ανατραπεί αυτή η πολιτική...
