Του Νικόλα Σεβαστάκη
Μια μέρα πριν τον αγιασμό, τηλεφωνώ στο δημοτικό σχολείο της κόρης μου. Ο διευθυντής, συμπαθής και καλοπροαίρετος άνθρωπος, πάντα πρόθυμος να μιλήσει χωρίς βιασύνες, με ενημερώνει για τα σχετικά. Τον ρωτάω για την έναρξη του ολοήμερου. «Α, δυστυχώς δεν θα ξεκινήσει ακόμα και, για να είμαι ειλικρινής, δεν έχουμε ιδέα πότε ακριβώς θα έχουμε δασκάλους για το ολοήμερο». Αυτό σημαίνει φυσικά ότι στις εντεκάμιση για τις πρώτες μέρες και στις δωδεκάμιση από Δευτέρα -σε κανονικές συνθήκες- πρέπει να έχει βρει κανείς τον μαγικό τρόπο να παραλάβει το παιδί του.
Προχθές τώρα, στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών, στο Αριστοτέλειο, λάβαμε την απόφαση να μεταθέσουμε τις εξετάσεις εισαγωγής των μεταπτυχιακών φοιτητών για τις αρχές Οκτωβρίου. Πώς, διάολε, να γίνει εξεταστική διαδικασία με κλειστή τη γραμματεία, με μια κατάσταση όπου εκατοντάδες μέλη του διοικητικού προσωπικού δεν ξέρουν πού θα βρίσκονται σε δεκαπέντε μέρες;
Οι αναπόφευκτες «αναταράξεις» των αλλαγών και των μεταρρυθμίσεων, θα πουν κάποιοι. Οι ίδιοι, πάνω - κάτω, που εγκωμιάζουν ως στάση ευθύνης την αγόγγυστη αποδοχή των τετελεσμένων από τους διαθέσιμους και εν κινήσει (προς το άγνωστο) εργαζόμενους.
Είναι όμως έτσι; Ή μήπως όλα αυτά τα «κλάσματα εμπειρίας» προδιαγράφουν μια κατάσταση κατά το οποία γίνεται όλο και πιο δύσκολο να προγραμματίσει κανείς στοιχειωδώς τα του βίου του; Αυτή τη διάσταση όμως φαίνεται ότι δεν την υπολογίζουν καθόλου στις αποφάσεις τους. Καθώς έχουν πια ταυτίσει τη μεταρρύθμιση και τον εξορθολογισμό με μια διαδικασία δίχως υποκείμενο, με έναν αυτοματισμό μέτρων, γίνονται τυφλοί απέναντι στην ίδια την πραγματικότητα. Προχωρούν, ας πούμε, με το αντισηπτικό των λέξεων στις εγκυκλίους, στα νομοσχέδια και στις αλλεπάλληλες τροπολογίες τους αδιαφορώντας, όπως φαίνεται, για το βασικό ερώτημα: πως μπορούν οι άνθρωποι να είναι στοιχειωδώς λειτουργικοί μέσα στη διαρκή αβεβαιότητα, να είναι ορθολογικοί μέσα στους παραλογισμούς, να είναι υπεράνω και νηφάλιοι σε συνθήκες καταθλιπτικού μετεωρισμού;
Σκέφτομαι, όμως, ότι αυτές οι διαστάσεις της πραγματικότητας θα συρρικνωθούν πάλι τις επόμενες μέρες στα πρωτοσέλιδα και στα ρεπορτάζ για τις απεργίες των εκπαιδευτικών. Τηλεοράσεις και κοινωνικά μέσα θα πιαστούν με βουλιμία από τις τυχόν άκομψες πλευρές, τις αριστερίστικες μεγαλοστομίες, το ένα ή το άλλο χοντροκομμένο σύμπτωμα. Και φυσικά, η δύσκολη θέση του γονιού ή του παιδιού θα γίνουν αφορμή για μια άλλη επιστράτευση: όχι τη γνωστή διαδικασία της επιστράτευσης των απεργούντων από την κυβέρνηση αλλά την επιστράτευση των κοινωνικών αντανακλαστικών, την ενορχήστρωση συναισθημάτων και αντιδράσεων.
Αυτοματισμός των «μέτρων» και κοινωνικοί αυτοματισμοί πάνε πάντα μαζί. Και αυτό βέβαια υπερβαίνει τα συγκεκριμένα παραδείγματα και τις προσωπικές εμπειρίες που μεταφέρουμε στο χαρτί. Γιατί, από αυτή τη μοιραία αλληλοτροφοδότηση μέτρων και αυτοματισμών ενισχύεται ακόμα περισσότερο το μάγμα της καχυποψίας και των φόβων. Διαμορφώνεται πλέον η ολέθρια συνειρμική σύνδεση της έννοιας μεταρρύθμιση με την ένταση της ανασφάλειας, με την εργασιακή διακινδύνευση και τη απίσχναση δικαιωμάτων. Οι αλλαγές, οι αναπροσαρμογές, ο «ανασχεδιασμός των δομών», θα ερμηνεύονται όλο και συχνότερα από τους πολίτες ως κολπάκια για επιπλέον δυσάρεστες εκπλήξεις και πρόσθετες βιοτικές ταλαιπωρίες.
Η οικεία και από το παρελθόν υπόθεση εργασίας των κυβερνώντων είναι ότι αυτή η ανησυχαστική ερμηνεία είναι έργο των συνδικαλιστών και των πολιτικών της Αριστεράς. Αλλά αυτή η υπόθεση εργασίας φαίνεται να υποτιμά τα γεγονότα, θεωρώντας ότι τα πάντα είναι ή μπορούν να είναι «πολιτικώς υποκινούμενα». Πρόκειται για αφελή αντίληψη, αν δεν ήταν επικίνδυνη, όπως όλες οι απλουστεύσεις...
ΜΟΤΟ
Οι αλλαγές, οι αναπροσαρμογές, ο «ανασχεδιασμός των δομών», θα ερμηνεύονται όλο και συχνότερα από τους πολίτες ως κολπάκια για επιπλέον δυσάρεστες εκπλήξεις και πρόσθετες βιοτικές ταλαιπωρίες
