Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.4°C21.6°C
2 BF 69%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ασθενής ομίχλη
19 °C
15.6°C20.8°C
2 BF 70%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
17.7°C19.8°C
4 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
25 °C
22.5°C24.8°C
2 BF 34%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
20.9°C22.3°C
3 BF 46%
Πώς θα βρω το δίκιο μου όταν λογοκρίνομαι;
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Πώς θα βρω το δίκιο μου όταν λογοκρίνομαι;

του Γεράσιμου Θεοδόση*

«Η ύστατη μορφή λογοκρισίας είναι ο φόνος», γράφει ο Μπέρναντ Σο. Μέχρι σήμερα, ευτυχώς, στη χώρα μας δεν έχουμε φθάσει σε αυτήν την ύστατη μορφή της λογοκρισίας, επανειλημμένα όμως στο παρελθόν έχουμε προχωρήσει σε μέτρα, όπως στη στέρηση της ελευθερίας του καλλιτέχνη ή στον αφανισμό του έργου όταν αυτό ενοχλεί. Μπορούμε να τα χαρακτηρίσουμε «καλύτερα», αφού θα μπορούσαν να ήταν «χειρότερα»; Δύσκολη ερώτηση και εξίσου δύσκολη και η απάντησή της. Όμως πιο δύσκολο να απαντηθεί είναι το ερώτημα πώς πρέπει όλοι εμείς οι «συντεταγμένοι» πολίτες να αντιδράσουμε όταν γινόμαστε θύματα ή μάρτυρες μιας πράξης λογοκρισίας.

Αρπάζουμε το σύνταγμα και στο άρθρο του 16, παράγραφος 1 διαβάζουμε: «Η τέχνη είναι ελεύθερη».

Αυτό καταρχήν σημαίνει ότι, αφού η τέχνη είναι ελεύθερη, η λογοκρισία απαγορεύεται. Εφόσον υπάρχει το άρθρο 16 του συντάγματος, το κράτος πρέπει να απέχει από κάθε προσπάθεια μετουσίωσης της τέχνης σε μια μορφή «γενικής βούλησης». Συνεπώς η τέχνη έχει χρέος να «ξεφεύγει».

Ελευθερία δεν σημαίνει βέβαια ασυδοσία. Το σύνταγμα επιβάλει περιορισμούς στην «ελευθερία της τέχνης». Όμως στον βαθμό που η ελευθερία της τέχνης περιορίζεται, περιορίζει και η ίδια όλες τις υπόλοιπες συνταγματικές διατάξεις. Το επιβάλλει η αρχή «ενότητας του συντάγματος». Έτσι όταν ένας δικαστής ή ένας εφαρμοστής του δικαίου αποφασίζει ότι ένα έργο προσβάλλει την αξιοπρέπεια ή την προσωπικότητα κάποιου ή κάποιο κρατικό σύμβολο, πρέπει συγχρόνως να αποδεχτεί ότι το ίδιο το έργο περιορίζει αντίστοιχα τη «γενική βούληση» και ότι και εκείνη πρέπει να προσαρμοστεί στις ανάγκες και προοπτικές του έργου τέχνης. Εκτός αυτού, η ελευθερία της τέχνης είναι συνταγματικά μια ελευθερία ανεπιφύλακτη, δεν υπόκειται δηλαδή στους περιορισμούς του κοινού νομοθέτη. Λειτουργεί και ως λόγος άρσης του αδίκου, σύμφωνα με το άρθρο 20 του Ποινικού Κώδικα. Συνεπώς, σε περίπτωση σύγκρουσης δυο συνταγματικών αγαθών, της ελευθερίας της τέχνης και κάποιας άλλης ελευθερίας ή δικαιώματος, ο κρίνων δικαστής ή ο κάθε εφαρμοστής του δικαίου πρέπει να εξετάσει ποιο από τα δύο αγαθά προσβάλλεται περισσότερο, ποιο προσβάλλεται στον πυρήνα του και ποιο στην περιφέρειά του. Όσο μεγαλύτερη και ουσιωδέστερη είναι η προσβολή τόσο μεγαλύτερη πρέπει να είναι και η προστασία τού εν λόγω συνταγματικού αγαθού, είτε αυτό είναι το έργο τέχνης είτε είναι ο Εθνικός Ύμνος. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται η σύμφωνη με την αρχή ενότητας του συντάγματος «πρακτική εναρμόνιση» του συντάγματος και η σωστή νομικά λύση. Για τα υπόλοιπα, αν επιμένετε, εάν θέλετε να βρείτε το δίκιο σας, φροντίστε να βρείτε κανένα καλό δικηγόρο. Όσα και να σας ζητήσει δώστε τά του. Μπορεί και να τα αξίζει.

* Ο Γεράσιμος Θεοδόσης είναι συγγραφέας - συνταγματολόγος

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL