Του Γιάννη Καρδαρά
Με την ευκαιρία του ανασχηματισμού της κυβέρνησης αναζωπυρώθηκαν οι αναλύσεις περί «πασοκοποίησης» και σταδιακής «μετάλλαξης» ή «μετατόπισης» του ΣΥΡΙΖΑ με κίνδυνο απομάκρυνσής του από τον αριστερό ριζοσπαστισμό του και τις προγραμματικές αρχές του που αφορούν διαρθρωτικές αλλαγές, ανατροπές και ρήξεις με απώτερο στόχο το εναλλακτικό σχέδιο της «οικονομίας των αναγκών» και τον δημοκρατικό «σοσιαλισμό».
1) Είναι ανάγκη να βλέπουμε τη μεγάλη εικόνα των εξελίξεων στην Ευρώπη με την παλινόρθωση του νεοφασισμού και την ενίσχυση του νεοφιλελευθερισμού. Άρα, σε ό,τι αναλογεί στην Ελλάδα υπάρχει ανάγκη ενός τακτικού αμφίπλευρου ανοίγματος του κόμματος της Αριστεράς στον «κεντροδεξιό» και τον «κεντροαριστερό» χώρο, που να σηματοδοτεί το όχι στη Ν.Δ. όπως «μεταλλάσσεται» και μετατοπίζεται με Βορίδη - Άδωνι κ.λπ. προς έναν ακραίο συντηρητισμό ακολουθώντας την Ευρωπαϊκή τάση, αλλά και ένα όχι στο σύστημα διαπλεκόμενης εξουσίας του μεγάλου κεφαλαίου (οι κατά τον Καραμανλή «νταβατζήδες») και των μετ' αυτών ασκούντων εξουσία διαπλεκόμενων.
2) Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ένα ιδεολογικό υπόβαθρο και μια κληρονομιά με ιστορικό βάρος που δεν το είχε το ΠΑΣΟΚ στην ίδρυσή του, τα οποία, ανεξάρτητα από τα δάνεια των πολιτικών αρχών της κομμουνιστικής Αριστεράς στο ευρηματικά συμπυκνωμένο τρίπτυχο της διακήρυξης της 3ης του Σεπτέμβρη (εθνική ανεξαρτησία, λαϊκή κυριαρχία, κοινωνική απελευθέρωση), που ήταν και εξακολουθεί να είναι επίκαιρο και σήμερα και στο μέλλον, στηρίζονταν κυρίως στην προσωπικότητα του Ανδρέα και σε ένα λαϊκίστικο πρόταγμα με ασαφή ταξικό προσδιορισμό «των μη προνομιούχων» που παρέπεμπε σε τριτοκοσμικά ή λατινοαμερικανικά εγχειρήματα.
3) Ο ΣΥΡΙΖΑ το 2015, που ψηφίστηκε από ένα μεγάλο τμήμα των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ δεν είχε μαζί του την πλειοψηφία της κοινωνίας (36%) ούτε σήμερα την έχει ούτε επαγγέλλεται μονοκομματικό κράτος. Είναι επίσης βέβαιο, μετά τρεισήμισι χρόνια, ότι δεν υπάρχουν οι αναγκαίοι συσχετισμοί δύναμης στον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό για άμεση εφαρμογή ενός πολιτικού σχεδίου μεγάλων αλλαγών και ρήξεων ούτε η πορεία για την υλοποίηση των προγραμματικών αρχών του ΣΥΡΙΖΑ είναι ευθύγραμμη. Άλλωστε, οι αλλαγές, οι ανατροπές και οι ρήξεις διεκδικούνται με αγώνες και υλοποιούνται όταν γίνονται κτήμα μεγάλου μέρους της κοινωνίας και κυρίως όταν αλλάζει ο συσχετισμός των δυνάμεων στο δίπολο συντήρηση - πρόοδος.
Άρα υπάρχει ανάγκη πολιτικών και κοινωνικών συμμαχιών ακόμη και με κόστος στην κατά γράμμα άμεση εφαρμογή του πολιτικού προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ, αρκεί στη ζυγαριά να βαραίνουν οι θεσμικές και συνταγματικές αλλαγές, η εμβάθυνση της δημοκρατίας, η απαραίτητη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης (διαφάνεια - διαφθορά - πάταξη της γραφειοκρατίας), η οικονομική ανασυγκρότηση στη βάση ενός διαφορετικού από το ισχύσαν μεταπολεμικό μοντέλο ανάπτυξης και πολιτικές με κοινωνικό πρόσημο, που θα ανακουφίζουν τα στρώματα που έχουν περισσότερο ανάγκη στήριξης και ταυτόχρονα θα διαμορφώνουν συνειδήσεις στα νέα πεδία των διαχρονικών αξιών της ελευθερίας, της ισότητας, της αλληλεγγύης.
Είναι προφανές ότι σε αυτή τη μακρά και δύσκολη πορεία θα υπάρχουν οπισθοδρομήσεις, λάθη, «ξεροκεφαλιές», ανθρώπινες αδυναμίες και ιδιοτέλεια.
Απαραίτητη προϋπόθεση, ο ΣΥΡΙΖΑ (ηγεσία και τα μέλη) να διατηρήσει ως «κόρη οφθαλμού» το «ηθικό πλεονέκτημα» της Αριστεράς στο μέλλον και παράλληλα να είναι σταθερός και αμετακίνητος στον στόχο της αναζήτησης ενός «εθνικού» και «δημοκρατικού δρόμου» προς ένα δικαιότερο πολιτικό και οικονομικό σύστημα ενάντια στον παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό με τις ακρότητές του, για έναν σοσιαλισμό που θα είναι οπωσδήποτε δημοκρατικός και ριζοσπαστικός, με τον άνθρωπο και το περιβάλλον πάνω από τα κέρδη, που δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, αλλά και τους λαούς της Ευρώπης, και εν τέλει συνιστά οικουμενικό διακύβευμα.
* Ο Γιάννης Καρδαράς είναι δικηγόρος, μέλος του Δ.Σ. του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιώς
