"Υπάρχει μια τεράστια πολιτική και ηθική ευθύνη, δική μας πια ευθύνη, να φτιάξουμε μια άλλη κατάσταση πραγμάτων ώστε να μην ξανασυμβεί τέτοια τραγωδία", υπογραμμίζει στη συνέντευξη που παραχωρεί στην "Α" της Κυριακής ο υπουργός Επικρατείας Χρ. Βερναρδάκης. Με εντολή πρωθυπουργού, ο Χρ. Βερναρδάκης έχει αναλάβει να εισηγηθεί το σχέδιο για ένα κατάλληλο, αναβαθμισμένο λειτουργικά, διοικητικό και πολιτικό εργαλείο διαχείρισης κρίσεων εκτάκτων αναγκών. "Έχει έρθει η ώρα για τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση της υπάρχουσας δομής της Πολιτικής Προστασίας", αναφέρει χαρακτηριστικά, ενώ αποκαλύπτει ότι εντός της εβδομάδας θα έχουμε απτά αποτελέσματα και ενώ επισημαίνει την ανάγκη η κυβέρνηση να πάει "ενάντια στη μικρο-διαχείριση και τον κυβερνητισμό της πελατειακής λογικής", αναφορικά με τα αυθαίρετα και τις κατεδαφίσεις.
* Δύο σχεδόν εβδομάδες από τη φονική πυρκαγιά στην ανατολική Αττική, ποια είναι η αποτίμηση που κάνετε; Πως υλοποιούνται οι παρεμβάσεις της κυβέρνησης;
Το πρώτο πράγμα που σκέφτομαι είναι οι απώλειες των ζωών. Η οδύνη των δικών τους, αλλά και όλων μας. Το επόμενο πράγμα που σκέφτομαι είναι τι θα μπορούσε να γίνει καλύτερα και, κυρίως, τι πρέπει να γίνει από δω και πέρα για να μην επαναληφθούν τέτοιες στιγμές. Δεν γνωρίζω από επιχειρησιακά σχέδια και δεν μπορώ να υποτιμήσω με τίποτα τον αγώνα που έκαναν οι κρατικοί φορείς εκείνες τις ώρες. Όμως υπάρχει μια τεράστια πολιτική και ηθική ευθύνη, δική μας πια ευθύνη, να φτιάξουμε μια άλλη κατάσταση πραγμάτων ώστε να μην ξανασυμβεί τέτοια τραγωδία.
Οι άμεσες παρεμβάσεις της κυβέρνησης είναι δύο κατευθύνσεων. Η πρώτη έχει να κάνει με τις χωροταξικές, πολεοδομικές και περιβαλλοντικές παρεμβάσεις, όχι μόνο στο Μάτι και τη Μάνδρα, αλλά και σε όλη τη χώρα. Η δεύτερη, με τη ριζική αναβάθμιση της Πολιτικής Προστασίας, τη δημιουργία ενιαίου Κέντρου Παρεμβάσεων σε έκτακτες ανάγκες. Και οι δύο παρεμβάσεις προχωρούν και ήδη την εβδομάδα αυτή θα έχουμε απτά αποτελέσματα.
* Τελικά, έγιναν λάθη εκείνες τις κρίσιμες ώρες; Θα μπορούσε να είχε γίνει κάτι διαφορετικά; Πότε θα γίνει η, αναγγελθείσα, αποτίμηση και απόδοση ευθυνών, όπου κι αν υπάρχουν; Θεωρείτε ότι πρέπει να υπάρξουν παραιτήσεις όπως ζητάει από την πρώτη ημέρα η αντιπολίτευση;
Τίποτα καταρχάς δεν θα μείνει κρυφό και τίποτα δεν γίνεται εν θερμώ. Η απόδοση ευθυνών είναι μια διαδικασία που γίνεται ήδη. Αλλά είναι μια διαδικασία που αν θέλουμε να είναι ουσιαστική, δεν μπορεί να είναι επιπόλαιη. Και κάθε τέτοια διαδικασία, εφόσον καταλήγει σε ευθύνες συγκεκριμένες, συνεπάγεται και αλλαγές προσώπων, σε όλα τα επίπεδα. Όχι γιατί το ζητάει η αντιπολίτευση -που το ζητάει κάθε μέρα για όλων των ειδών τα ζητήματα, προσχηματικά - αλλά για λόγους ουσίας.
* Έχετε αναλάβει με εντολή πρωθυπουργού την παρουσίαση ενός νέου σχεδίου για την αναδιοργάνωση της Πολιτικής Προστασίας. Υπήρξαν παραλείψεις ή κενά στην υπηρεσία κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς; Η δομή και η λειτουργία της συνετέλεσαν αρνητικά ως προς τη διαχείριση της κρίσης;
Δεν δικαιούμαι να κάνω τέτοιες κρίσεις, γιατί δεν είμαι ειδικός. Είναι μεγάλη παθογένεια να μιλούν όλοι για όλα και να κάνουν τους ειδικούς. Ας διευκρινίσουμε αρχικά ότι δεν έχω αναλάβει την αναδιοργάνωση της Πολιτικής Προστασίας. Κάτι τέτοιο ξεπερνά και τις γνώσεις μου και τις ικανότητές μου. Εγώ, σε συνεργασία και με άλλους υπουργούς και ειδικούς, ανέλαβα να εισηγηθώ στον πρωθυπουργό ένα κατάλληλο, αναβαθμισμένο λειτουργικά, διοικητικό και πολιτικό εργαλείο διαχείρισης κρίσεων εκτάκτων αναγκών, ώστε να αποκτήσουμε, μαζί βέβαια με τις κατάλληλες υποδομές, εκείνη την κρατική δομή με την οποίαν θα αισθανόμαστε περισσότερο ασφαλείς.
Στο δεύτερο σκέλος της ερώτησης θα επισημάνω απλώς ότι κάθε δομή θέλει στον κατάλληλο χρόνο τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμισή της. Νομίζω ότι και για την υφιστάμενη δομή της Πολιτικής Προστασίας έχει έρθει η ώρα για κάτι τέτοιο.
* Ποιος ήταν ο ρόλος της Γ.Γ. Πολιτικής Προστασίας έως σήμερα;
Θα το πω με όσο απλούστερο τρόπο γίνεται, έχοντας αυτές τις μέρες μιλήσει και με ένα πλήθος ειδικών επιστημόνων: η μέχρι σήμερα δομή της Πολιτικής Προστασίας ήταν σχεδιασμένη και οργανωμένη ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει έκτακτες ανάγκες «συνηθισμένης» βαρύτητας, θα έλεγα. Όχι μεγάλες, «ασύμμετρες» έκτακτες ανάγκες. Αυτό αποτυπώνεται τόσο στο μέγεθος και τη δομή της υπηρεσίας όσο και στις υλικοτεχνικές της υποδομές.
Αναμφισβήτητα, λόγω και των ειδικών φαινομένων κλιματικής αλλαγής, αλλά και άλλων δεδομένων που αφορούν την έκθεση κινδύνου της χώρας και σε άλλες μορφές έκτακτων αναγκών, απαιτείται μια ολοκληρωτική διοικητική, λειτουργική και επιχειρησιακή αναβάθμιση της Πολιτικής Προστασίας σε μια νέα ισχυρή κεντρική υπηρεσία.
* Ποιες αλλαγές προωθείτε για την αναβάθμισή της; Θα καταργηθεί και θα δημιουργηθεί κάποιο νέο, ενισχυμένο όργανο; Θα υπαχθεί σε κάποιο υπουργείο;
Τα ζητήματα πολιτικής αρμοδιότητας θα καθοριστούν έτσι κι αλλιώς στις αρχές της εβδομάδας από τον πρωθυπουργό και τα αρμόδια κυβερνητικά όργανα. Θα επισημάνω εδώ μόνο τις βασικές λειτουργικές αρχές αυτής της νέας δομής που είναι οι εξής: α) Πρέπει να υπάρχει ένας και ενιαίος φορέας που θα έχει την ευθύνη του συντονισμού όλων των εμπλεκόμενων φορέων, όχι μόνο στη φάση της ανταπόκρισης αλλά και στα στάδια της ενσωμάτωσης των ερευνητικών δεδομένων, καθώς και στις φάσεις πρόληψης, προετοιμασίας και αποκατάστασης. β) Πρέπει να διαμορφωθεί ένα ενιαίο μοντέλο διαχείρισης εκτάκτων αναγκών που να απαντά με τρόπο ενιαίο, αλλά και εξειδικευμένο, στις έκτακτες ανάγκες, ανεξάρτητα από το είδος, το μέγεθος, την πολυπλοκότητα, την αιτία και την τοποθεσία. γ) Πρέπει να υποστηριχτεί από σύγχρονες τεχνολογίες και υποδομές πληροφορικής και επικοινωνιών.
Για το τελευταίο, θέλω να επισημάνω ότι ήδη με τις ενέργειες του αναπληρωτή υπουργού Ανάπτυξης Αλέξη Χαρίτση, έχει εξασφαλιστεί η άμεση χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων όλων των αναγκαίων τεχνολογικών και άλλων υποδομών που θα χρειαστούν για τη νέα δομή.
* Ο πρωθυπουργός απηύθυνε πρόσκληση και στην αντιπολίτευση για το σχέδιο της επόμενης ημέρας προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι στρεβλώσεις δεκαετιών. Εκτιμάτε ότι η Ν.Δ. θα συμβάλει σε αυτό;
Ναι, ελπίζω ότι θα συμβάλει. Κανείς δεν έχει λόγο να αφήνεται η χώρα απροστάτευτη. Και η κυβέρνηση θα κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να διαμορφωθεί ένα κλίμα ευρύτερης συναίνεσης, αν όχι ομοφωνίας, πάνω στα ζητήματα της Πολιτικής Προστασίας.
* Τι σημαίνει στην πράξη η σύγκρουση με τα συμφέροντα στα οποία αναφέρθηκε ο πρωθυπουργός; Θα γκρεμιστούν αυθαίρετα και εκτός Αττικής;
Μόνο στην Αττική υπάρχουν 2,5 χιλιάδες αυθαίρετα σε αναδασωτέες περιοχές και σχεδόν 700 σε παραλίες. Αλλά και εκτός Αττικής, στη Χαλκιδική π.χ., τα αυθαίρετα σε δασικές περιοχές και παραλίες ευδοκιμούν. Οι ευθύνες των παλιών κομμάτων εξουσίας στην αναπαραγωγή της ανομίας και την αναβάθμισή της σε εργαλείο πολιτικής νομιμοποίησης και πλουτισμού είναι προφανείς. Δεν έχουμε μνήμη χρυσόψαρου για να έχουμε ξεχάσει π.χ. το σκάνδαλο της φωτογραφικής «τροπολογίας Πάχτα», η οποία αποχαρακτήριζε δασική περιοχή πολλών στρεμμάτων στη Χαλκιδική για να χτιστεί ένα τουριστικό χωριό με πολυτελείς βίλες. Και από τέτοιες περιπτώσεις βρίθει η πρόσφατη ελληνική ιστορία. Επομένως, αν δεν θέλουμε και εμείς να γίνουμε μέρος αυτού του παλιού πολιτικού συστήματος, μία κατεύθυνση πρέπει να έχουμε: να πάμε ενάντια στη μικρο-διαχείριση και τον κυβερνητισμό της πελατειακής λογικής. Είναι σίγουρο ότι στο τέλος θα κερδίσουμε.
