Του Ευτύχη Φυτράκη
Η εκπαίδευση των κρατουμένων αποτελεί κεντρική προτεραιότητα της πολιτικής του υπουργείου Δικαιοσύνης για την αναβάθμιση του σωφρονιστικού συστήματος. Μαζί με την ενίσχυση της δημιουργικής απασχόλησης αποτελούν κεντρική επιλογή ώστε η φυλάκιση να μην είναι χαμένος χρόνος, αλλά ευκαιρία για μάθηση, βελτίωση και καλλιέργεια υπευθυνότητας. Η αλλαγή παραδείγματος είναι ξεκάθαρη: όχι πια (μόνο) κάγκελα αλλά και (περισσότερα) θρανία!
Αυτή η πολιτική επιλογή καταγράφεται στο «Στρατηγικό σχέδιο για το σωφρονιστικό σύστημα 2018-2020», όπου η εκπαίδευση έχει προνομιακή θέση: με τη δημιουργία υποδομών εκπαίδευσης και κατάρτισης (Στόχος 1) αλλά και την αναβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης στις φυλακές (Νέα Σχολεία, ΙΕΚ και προγράμματα ελληνικών) (Στόχος 4). Παράλληλα, με τον Ν. 4521/2018 (αρ. 31) συγκροτήθηκε, για πρώτη φορά, ένα ολοκληρωμένο «σύστημα», μια νέα αρχιτεκτονική για την εκπαίδευση στις φυλακές.
Από την καταγραφή που πραγματοποιήσαμε τον Ιούνιο του 2016 για το μορφωτικό επίπεδο των κρατουμένων προέκυψε ότι το ήμισυ του πληθυσμού είτε δεν έχει καμία εκπαίδευση (17%), είτε έχει παρακολουθήσει μερικές τάξεις Δημοτικού (12%), είτε έχει απολυτήριο Δημοτικού (22%).
Μ’ αυτό το δεδομένο, δουλέψαμε τα τελευταία τριάμισι χρόνια. Τι πετύχαμε; Ενδεικτικά: 6 νέα ΣΔΕ, 4 νέα Δημοτικά σχολεία, 7 Προγράμματα Ελληνικών, 20 υποτροφίες ετησίως από το ΕΑΠ, 46 εξ αποστάσεως φοιτητές σε ΑΕΙ/ΤΕΙ (και με βραχιολάκι), 7 προγράμματα κατάρτισης του ΟΑΕΔ, 3 νέα εργαστήρια, 7 προγράμματα άθλησης.
Αν η σωφρονιστική πολιτική μας συμπυκνώνεται στο σχήμα «Ασφάλεια - Ανθρωπισμός - Επανένταξη», η εκπαίδευση των κρατουμένων υπηρετεί και τα τρία στοιχεία, αφού συμβάλλει στη δυναμική ασφάλεια (ανθρώπων, δηλαδή κρατουμένων και εργαζομένων, και υποδομών), βελτιώνει την καθημερινότητα των εγκλείστων μέσα από τη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία και, τέλος, προετοιμάζει τον κρατούμενο για την ελεύθερη ζωή με όρους νομιμότητας, δηλαδή χωρίς έγκλημα. Με άλλα λόγια, η εκπαίδευση υπηρετεί την επανένταξη και, συνεπώς, την αντεγκληματική πολιτική.
* Ο Ευτύχης Φυτράκης είναι γενικός γραμματέας Αντεγκληματικής Πολιτικής
