Του Πάνου Τριγάζη*
Οι σύγχρονοι δήθεν μακεδονομάχοι διαδηλώνουν με το σύνθημα «Η Μακεδονία είναι Ελλάδα», το οποίο έχουν μεταφράσει και στα αγγλικά, αναρτώντας τεράστια πανό «Macedonia is Greece», προφανώς διότι πολλοί από τους οργανωτές είναι Ελληνοαμερικανοί. Αναρωτιέμαι γιατί δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο για την Ήπειρο, τη Δυτική Θράκη, τη Θεσσαλία, τη Ρούμελη και προπαντός την Πελοπόννησο, που πρώτη αποτίναξε τον οθωμανικό ζυγό.
Υποθέτω ότι το σύνθημα αυτό χρησιμοποιείται για να δηλώσει ότι με τη συμφωνία των Πρεσπών χάνουμε τη Μακεδονία προς όφελος της βόρειας γείτονος, που μέχρι τώρα είχε το -προσωρινό για τον ΟΗΕ- όνομα FYROM, αλλά αναγνωρίζεται ως Δημοκρατία της Μακεδονίας από τα δύο τρίτα των χωρών-μελών του.
Ως γνωστόν, η ένταξη μιας χώρας στον ΟΗΕ ως πλήρους μέλους απαιτεί εισήγηση του Συμβουλίου Ασφαλείας και έγκριση από τα δύο τρίτα των κρατών - μελών. Το υπενθυμίζω για όσους ισχυρίζονται ότι δεν έχει σημασία από πόσες χώρες έχει αναγνωριστεί η γειτονική χώρα με το μέχρι τώρα συνταγματικό της όνομα. Αν, λοιπόν, η Ελλάδα κωλυσιεργούσε και η FYROM βιαζόταν για δικούς της λόγους, τότε το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ θα μπορούσε να κηρύξει άκαρπη την επί 24 χρόνια διαπραγμάτευση, να αποσύρει τον διαμεσολαβητή Μάθιου Νίμιτς και να προτείνει στη Γενική Συνέλευση την ένταξη της γείτονος με το συνταγματικό της όνομα. Στην περίπτωση αυτή -και δεδομένου ότι σημαντικότατα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα) την έχουν αναγνωρίσει ως Δημοκρατία της Μακεδονίας- θα κέρδιζε εκείνη εις βάρος της Ελλάδας. Σημαντική λεπτομέρεια, που δεν έχει, φαίνεται, απασχολήσει τους νομικούς της Ν.Δ., μεταξύ των οποίων αρκετοί διεθνολόγοι και ένας πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Η Ήπειρος, όπου βρέθηκα πρόσφατα, έχει εξίσου σημαντική αρχαία ιστορία με αυτήν της Μακεδονίας, την οποία τώρα πλέον δεν μπορεί να οικειοποιείται η FYROM με βάση τη συμφωνία των Πρεσπών. Άλλωστε, το αεροδρόμιο των Σκοπίων, που ονομαζόταν Μέγας Αλέξανδρος, σήμερα ονομάζεται Διεθνής Αερολιμένας Σκοπίων, η δε λεωφόρος από τη Γευγελή μέχρι τα σύνορα με τη Σερβία, που λεγόταν Μεγάλου Αλεξάνδρου, έχει μετονομαστεί σε Λεωφόρο Φιλίας.
Κατά τους μακεδονομάχους, αυτά δεν είναι σημαντικές παραχωρήσεις εκ μέρους της κυβέρνησης Ζάεφ, ενώ αρχές της δεκαετίας του 1990 διαδήλωναν με ομοιώματα του Βουκεφάλα και σάρισες (μακεδονικό δόρυ).
Επανέρχομαι στα της Ηπείρου. Στη διαδρομή της ιστορίας οι Ηπειρώτες έχουν γράψει λαμπρές σελίδες αγώνων για την ελευθερία και τον πολιτισμό. Εκεί είναι η Δωδώνη, η Νικόπολη της Πρέβεζας και ένα από τα τελευταία προπύργια της βυζαντινής αυτοκρατορίας, το Δεσποτάτο της Ηπείρου με πρωτεύουσα την Άρτα. Ηπειρώτες και οι δύο από τους τρεις ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας, ο Σκουφάς και ο Τσακάλωφ, Ηπειρώτες και οι μεγάλοι ευεργέτες της Ελλάδας, ενώ στα βουνά της Ηπείρου, κατά κύριο λόγο, γράφτηκε το έπος του 1940. Ηπειρώτης και ο αρχηγός του ΕΔΕΣ Ναπολέων Ζέρβας, που παραμέρισε τις διαφορές του με τον Άρη Βελουχιώτη για την από κοινού ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, τεράστια υπηρεσία στον συμμαχικό αγώνα εναντίον του Χίτλερ.
Επισκεπτόμενος το Μονοδένδρι και την ξακουστή χαράδρα του Βίκου, είπα σε κατοίκους ότι «έχετε το προνόμιο να συνομιλείτε με την Ιστορία» για να εισπράξω την απάντηση ότι «πρωτίστως συνομιλούμε με τη φύση ζώντας στην περιοχή αυτή».
Πέρα από τα θετικά και τις λαμπρές σελίδες, υπάρχουν και τα αρνητικά για την Ήπειρο, πρωτίστως η διαρκής αιμορραγία σε ανθρώπινο δυναμικό, λόγω του ξενιτεμού πολλών παιδιών της. Ιδιαίτερα μετά τον Εμφύλιο, χιλιάδες Ηπειρώτες, όπως και Μακεδόνες, «πήραν των ομματιών τους» μεταναστεύοντας είτε στο εξωτερικό είτε προς την νότια Ελλάδα, κυρίως την Αθήνα.
Επί πολλές δεκαετίες η περιοχή ήταν αποκομμένη από την υπόλοιπη Ελλάδα. Τώρα, χάρη και στις σύγχρονες οδικές αρτηρίες (Εγνατία και η Ιόνια Οδός), έχει μπει για τα καλά στον αναπτυξιακό χάρτη της Ελλάδας, έργα που δεν οικειοποιείται η σημερινή κυβέρνηση, αφού άλλες τα ξεκίνησαν, αλλά τελευταία ολοκληρώθηκαν. Η Ήπειρος μπορεί να έχει σημαντική θέση και στο σχέδιο βαλκανικής συνανάπτυξης, λύνοντας η κυβέρνηση μετά το "Μακεδονικό" και παλαιές εκκρεμότητες με την Αλβανία.
Οι Ηπειρώτες επιθυμούν διακαώς συμφωνίες και με την Αλβανία, που θα ωφελήσουν ιδιαίτερα τις παραμεθόριες περιοχές, όπως ο Δήμος Πωγωνίου. Επίσης προσβλέπουν στην υλοποίηση της πρότασης, που εδώ και χρόνια έχει καταθέσει ο ΣΥΡΙΖΑ, για μια Βαλκανική Οικολογική Χάρτα, σχέδιο που ενδιαφέρει άμεσα και την Ήπειρο· αναφέρω ως παράδειγμα την προστασία του Αώου ποταμού από τη μόλυνση, που μόνο με την ελληνοαλβανική συνεργασία μπορεί να επιτευχθεί.
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ
