Του Πέδρο Άλβαρεθ ντε Φρούτος*
Στις 25 Μαΐου οι Σοσιαλιστές (85 βουλευτές) κατέθεσαν πρόταση μομφής, που έριξε την κυβέρνηση του Λαϊκού Κόμματος (137 βουλευτές) και τον Ραχόι. Λίγοι πίστεψαν πως θα μπορούσαν να την κερδίσουν, αλλά, μια βδομάδα μετά, ο Πέδρο Σάντσεθ, γενικός γραμματέας του ισπανικού Σοσιαλιστικού Κόμματος, ορκίστηκε πρωθυπουργός. Πώς συνέβη αυτό;
Η πρώτη καταδικαστική απόφαση για την υπόθεση Γκουρτέλ, μια ιστορία βαθιάς και εκτεταμένης πολιτικής διαφθοράς, ήταν κατεδαφιστική για το Λαϊκό Κόμμα. Είκοσι εννιά από τους πενήντα ένα κατηγορούμενους καταδικάστηκαν σε περισσότερα από 350 χρόνια φυλακή, μεταξύ των οποίων και ο πρώην ταμίας του Λαϊκού Κόμματος, που είχε κεντρικό ρόλο σε αυτό το «πρωτότυπο και αποτελεσματικό σύστημα θεσμικής διαφθοράς μέσω μηχανισμών χειραγώγησης των δημοσίων συμβάσεων», σύμφωνα με το δικαστήριο. Ο πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι έδωσε το λόγο του στην πρώτη του δημόσια εξέταση για την υπόθεση: «σε αυτό το κόμμα δεν πληρώνονταν χρήματα που να μην καταγράφονταν στα ταμεία του, ούτε καλύπτονταν με οποιονδήποτε άλλο τρόπο από λογιστική αδιαφάνεια» είπε, αλλά το δικαστήριο θεώρησε αποδεδειγμένη την ύπαρξη δεύτερου ταμείου στο Λαϊκό Κόμμα. Οι δικαστές αμφισβήτησαν επίσης την αξιοπιστία πρώην υπουργών του Λαϊκού Κόμματος και του ίδιου του Ραχόι, «του οποίου η μαρτυρία δεν φαίνεται επαρκώς αληθοφανής» και συνεχίζουν: «το Υπουργείο Οικονομικών καταρρίπτει την αξιοπιστία αυτών των μαρτυριών» με μια επιχειρηματολογία την οποία «συμμερίζεται το δικαστήριο».
Μετά την καταδίκη, το Λαϊκό Κόμμα αρνήθηκε γεγονότα που θεωρούνταν αποδεδειγμένα, αμφισβήτησε την αξιοπιστία της απόφασης και των δικαστών και ο Ραχόι δεν πήρε καμία πρωτοβουλία. Τότε, το Σοσιαλιστικό Κόμμα κατέθεσε την πρόταση μομφής, σύμφωνα με το άρθρο 113 του Συντάγματος, η οποία υπερψηφίστηκε από 180 βουλευτές έναντι 169, που την καταψήφισαν.
Το Λαϊκό Κόμμα προέβλεψε οικονομική καταστροφή. Δεν συνέβη. Το χρηματιστήριο και τα ασφάλιστρα κινδύνου αντέδρασαν θετικά και η νέα Κυβέρνηση θεωρήθηκε φιλοευρωπαϊκή, σταθερή, μετριοπαθής, φερέγγυα και φεμινιστική (11 γυναίκες και 6 άνδρες), με πρόσωπα που έχουν μακρά επαγγελματική διαδρομή και πολιτική εμπειρία (ο υπουργός Εξωτερικών Ζουζέπ Μπορέλ, για παράδειγμα, έχει διατελέσει υπουργός Δημοσίων Έργων του Φελίπε Γκονθάλεθ και πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου) και που επίσης εκπροσωπούν τον τοπικό πλουραλισμό της Ισπανίας. Οι επιχειρηματίες και άλλοι κοινωνικοί εταίροι αναγνωρίζουν τη φερεγγυότητα και την αξιοπιστία της νέας κυβέρνησης και τα συνδικάτα το αποδεδειγμένο ιστορικό των υπουργών.
Απέναντι σ’ αυτή την κυβέρνηση, το Λαϊκό Κόμμα και οι Θιουδαδάνος, που διεκδικούν τον χώρο της μετριοπαθούς κεντροδεξιάς, βρέθηκαν και πάλι εκτός πεδιάς. Το Λαϊκό Κόμμα δήλωσε ανεύθυνα ότι η κυβέρνηση είναι νόμιμη, αλλά όχι νομιμοποιημένη, και ο υπεύθυνος Οικονομικών των Θιουδαδάνος προσπάθησε να οικειοποιηθεί τη θετική εικόνα της κυβέρνησης Σάντσεθ λέγοντας ότι αποτελούσε μέρος της αλλαγής που εκείνοι ήθελαν να φέρουν.
Οι πολίτες επίσης μετατοπίστηκαν ως προς την πρόσληψή τους για την πολιτική κατάσταση. Σύμφωνα με την έρευνα που έγινε για το κανάλι SER, οι μισοί από τους ερωτηθέντες θεωρούν την πρόταση μομφής θετικό γεγονός και το 31% αρνητικό. Πάνω από το 40% πιστεύει ότι η κυβέρνηση Σάντσεθ θα τα καταφέρει καλύτερα από την προηγούμενη και το 24,5% θεωρεί ότι θα είναι ίδια ή χειρότερη. Ο Σάντζεθ είναι ο πολιτικός με τη θετικότερη εικόνα, 4,6 στα 10, έναντι του Ριβέρα των Θιουδαδάνος με 4,1, του Πάμπλο Ιγκλέσιας με 3,2 και του Μαριάνο Ραχόι με 3,1. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα προηγείται στις δημοσκοπήσεις που έγιναν για τις εθνικής κυκλοφορίας εφημερίδες. H Ελ Παΐς, η εφημερίδα με τη μεγαλύτερη κυκλοφορία στη χώρα, πέρασε από το πρωτοσέλιδο «Μη βιώσιμη κυβέρνηση» στο «Ένα καλό υπουργικό συμβούλιο» επτά μέρες μετά.
Ένας πολιτικός σεισμός άλλαξε την πολιτική ζωή της Ισπανίας.
*Πρώην γερουσιαστής του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Ισπανίας, ιστορικός και ελληνιστής
