Του Πάνου Τριγάζη*
Η Τουρκία προσέρχεται στις κάλπες με ορατό το ενδεχόμενο προσφυγής της επόμενης κυβέρνησης στο ΔΝΤ, πιθανόν εντός του 2018. Παρά τους κομπασμούς της ηγεσίας του ΑΚΡ και του προέδρου Ερντογάν για το «οικονομικό θαύμα» που έχει επιτελεστεί, το μέλλον δεν διαγράφεται ρόδινο για την οικονομία της χώρας. Ίσως γι’ αυτό βιάστηκαν να κάνουν εκλογές, το 2018 αντί του 2019.
Στην Ελλάδα, ευρύτατα είναι διαδεδομένη η αντίληψη ότι «η Τουρκία δεν αλλάζει» ή επί το ρατσιστικότερο «ο Τούρκος δεν αλλάζει». Ας σκεφτούμε, λοιπόν, τι μπορεί να αλλάξει σε αυτές τις εκλογές.
Ένα σοβαρό ενδεχόμενο είναι να μην εκλεγεί πρόεδρος από τον πρώτο γύρο και να οδηγηθεί ο κ. Ερντογάν σε δεύτερο, με πιθανότερο αντίπαλο τον Μουχαρέμ Ιντζέ του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP). Αν και το πιθανότερο είναι ότι θα επανεκλεγεί ο Ερντογάν, θα έχει δεχτεί σοβαρό πλήγμα, αφού πέραν της υποστήριξης του ΑΚΡ, έχει και αυτή του ΜΗΡ, που είναι γνωστό στην Ελλάδα ως το κόμμα των Γκρίζων Λύκων. Με άλλα λόγια, δεν θα είναι παντοδύναμος, όπως πιστεύει και δείχνει με τη συμπεριφορά του.
Άλλο ενδεχόμενο είναι το ΑΚΡ να μην συγκεντρώσει απόλυτη πλειοψηφία των εδρών στην τουρκική Εθνοσυνέλευση. Αυτό θα συμβεί στην περίπτωση που το κουρδικής σύνθεσης κόμμα, δηλαδή το Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (HDP), εισέλθει στη Βουλή, υπερβαίνοντας το όριο του 10%, κάτι πολύ πιθανό. Για το HDP η προεκλογική περίοδος διεξήχθη υπό δυσμενέστατες συνθήκες, αφού οι συμπρόεδροί του και πολλά στελέχη είναι στη φυλακή. Ακόμα και ο χαρισματικός προεδρικός του υποψήφιος Σελαχατίν Ντεμιρτάς έκανε προεκλογική εκστρατεία μέσα από τις φυλακές υψηλής ασφάλειας της Αδριανούπολης, ενώ πολλά περιφερειακά και τοπικά γραφεία του κόμματος υπέστησαν τρομοκρατικές επιθέσεις. Το κόμμα που κατηγορείται ως συνένοχο της «τρομοκρατίας» του ΡΚΚ αποτελεί θύμα τρομοκρατίας που υποθάλπεται από μηχανισμούς του κράτους, αν όχι από το ίδιο το κυβερνών κόμμα.
Ωστόσο το αίσθημα αδικίας που γεννούν οι επιθέσεις εναντίον του HDP συγκινεί μεγάλη μερίδα και τουρκικής εθνικής καταγωγής πολιτών και ιδιαίτερα νέους ανθρώπους. Αν ο Ερντογάν δεν νικήσει από τον πρώτο γύρο, αυτό θα οφείλεται στο ότι η νεολαία της Τουρκίας του έχει γυρίσει την πλάτη, μη ανεχόμενη τον ακραίο συντηρητισμό του σε κοινωνικά και θρησκευτικά ζητήματα. Η Τουρκία του αύριο χρειάζεται πολιτικές και θρησκευτικές ελευθερίες, οφείλει να τηρήσει την κοσμική της παράδοση, που κληρονόμησε από τον ιδρυτή της Δημοκρατίας της Τουρκίας Κεμάλ Ατατούρκ.
Η παράδοση αυτή δεν αρέσει στο ΑΚΡ και τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και αυτός είναι ο κύριος λόγος που στοχεύει στην αποδόμηση του Ατατούρκ ως εθνικού ηγέτη. Σε αυτό αποβλέπουν και οι συνεχείς επιθέσεις του Ερντογάν κατά της Συνθήκης της Λωζάννης, εναντίον του Ατατούρκ στρέφονται και όχι κυρίως εναντίον της Ελλάδας, όπως διατείνονται ορισμένοι «τουρκοφάγοι» στην Ελλάδα.
Τελευταία επισήμανση. Η αντιδυτική ρητορική του Ερντογάν και του ΑΚΡ δεν πρέπει να παραπλανά κανένα, ιδίως μια μερίδα Ελλήνων αριστερών. Το «ανήκομεν εις την Δύσιν» είναι στο DNA της σύγχρονης Τουρκίας, δεν θα τα «σπάσει» με τη Δύση και κυρίως με την Ευρώπη. Ο ευρωπαϊκός της προσανατολισμός δεν είναι καπρίτσιο κανενός, αλλά επιλογή του ανερχόμενου μεγάλου κεφαλαίου της Τουρκίας, μεγάλη μερίδα του οποίου είναι κουρδικό.
Ορθά, λοιπόν, ο Ερντογάν δηλώνει ότι εμμένει στην στρατηγική επιλογή ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε., την οποία και η Ελλάδα υποστηρίζει, εδώ και δεκαετίες. Αν σήμερα η ενταξιακή της πορεία έχει μπλοκαριστεί, αυτό οφείλεται και στο γεγονός ότι δεν έχει λυθεί το Κυπριακό. Μην ξεχνάμε ότι η μικρή και de facto διχοτομημένη Κύπρος, εντασσόμενη στην Ε.Ε., έχει μπλοκάρει το άνοιγμα και κλείσιμο κεφαλαίων της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας, κάτι που πολλοί στην Ελλάδα προτιμούν να ξεχνούν και να μην αξιολογούν σωστά.
*Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και συντονιστής του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων και Εξωτερικής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ
